Όταν ο ύπνος γίνεται σύμμαχος στον πόλεμο της παχυσαρκίας
Οι μειωμένες ώρες ύπνου συνοδεύονται από ορμονικές αλλαγές που επιδρούν τόσο στην αύξηση της όρεξής μας όσο και στην αυξημένη αποθήκευση λίπους στο σώμα μας. Συγκεκριμένα, σε περιπτώσεις αϋπνίας αυξάνεται στο αίμα η γκρελίνη που είναι η ορμόνη της όρεξης και μειώνονται τα επίπεδα λεπτίνης που είναι η ορμόνη που μειώνει την όρεξη.
Επιπρόσθετα, σε άτομα που στερούνται ύπνο έχουν παρατηρηθεί και αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης, μιας ορμόνης που είναι κύρια υπεύθυνη για την αποθήκευση κοιλιακού λίπους. Συγκεκριμένα, σε έρευνα που διεξήχθη στο Πανεπιστήμιο του Warwick του Ηνωμένου Βασιλείου σε 28.000 παιδιά και 15.000 ενήλικες προέκυψε ότι η στέρηση του ύπνου συσχετίζεται με σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο για παχυσαρκία και στις δύο ηλικιακές ομάδες, καθώς επίσης και με αυξημένη περιμέτρο κοιλιάς η οποία σχετίζεται με μεγαλύτερο κίνδυνο για έμφραγμα του μυοκαρδίου.
Επιπλέον, η στέρηση ύπνου φαίνεται να συσχετίζεται και με τον αυξημένο κίνδυνο για σακχαρώδη διαβήτη. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η αύξηση της κορτιζόλης επηρεάζει αρνητικά το μεταβολισμό της γλυκόζης. Τα επίπεδα γλυκόζης αίματος αυξάνονται με άμεσο αποτέλεσμα τα κύτταρα να γίνονται ανθεκτικά στη γλυκόζη.
Σε έρευνα που συμπεριέλαβε 1.486 ασθενείς ηλικίας από 53 έως 93 ετών (722 άνδρες και 764 γυναίκες), εξέτασαν τις συνήθειες ύπνου τους. Παράλληλα τους υπέβαλαν σε τεστ αίματος για τη διερεύνηση της κατάστασης σχετικά με τη γλυκόζη στον οργανισμό τους (μέτρηση γλυκόζης νηστείας και δοκιμασία ανοχής στη γλυκόζη). Οι ασθενείς που κοιμόντουσαν 5 ή λιγότερες ώρες, είχαν 2,5 φορές περισσότερες πιθανότητες να προσβληθούν από διαβήτη, σε σύγκριση με τους ασθενείς που κοιμόντουσαν από 7 έως 8 ώρες. Για εκείνους που κοιμόντουσαν 6 ώρες οι πιθανότητες για εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη ήταν 1,66 φορές περισσότερες συγκριτικά με εκείνους με 7 έως 8 ώρες ύπνου. Σχετικά με τις διαταραχές ανοχής στη γλυκόζη, βρέθηκε ότι οι 5 ή λιγότερες ώρες ύπνου αύξαναν τον κίνδυνο κατά 1,33 φορές ενώ οι 6 ώρες ύπνου κατά 1,55.
Ωστόσο, η σύνδεση παχυσαρκίας και έλλειψης ύπνου δεν εξηγείται μόνο ορμονικά αλλά και πρακτικά. Η σχέση αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι άτομα τα οποία μένουν άγρυπνα έχουν και περισσότερο χρόνο να αφιερώσουν στο φαγητό και συνήθως επιδίδονται στην κατανάλωση γλυκών και τροφίμων πλούσιων σε λίπος τα οποία με τη σειρά τους αυξάνουν τη θερμιδική τους πρόσληψη και κατ'επέκταση οδηγούν σε αύξηση του σωματικού βάρους. Επίσης, άτομα που στερούνται ύπνου έχει δειχθεί ότι περνάνε και πολύ περισσότερες ώρες μπροστά στην τηλεόραση, που αυτό με τη σειρά του αποτελεί έναν ανεξάρτητο παράγοντα αυξημένης πρόσληψης τροφής.
Με την συνεργασία της Γεωργίας Καπώλη, Κλινικής Διαιτολόγου- Διατροφολόγου, ΜSc Επιστημονική Διευθύντρια Κέντρου Διαιτολογικής Υποστήριξης & Μεταβολικού Ελέγχου ΛΟΓΩ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Νεμέας, Αντιπροέδρου Ελληνικής Διατροφολογικής Εταιρείας, www.logodiatrofis.gr, www.activekids.gr, www.care24.gr
