ΥΓΕΙΑ

Πώς ο ύπνος προλαμβάνει την οστεοπόρωση

Μιχάλης Θερμόπουλος

Μέχρι τα 25 χρόνια ζωής περίπου, οι άνθρωποι φτάνουν στην μέγιστη οστική πυκνότητα, η οποία είναι υψηλότερη για τους άνδρες από ότι για τις γυναίκες.

Πώς ο ύπνος προλαμβάνει την οστεοπόρωση
Bigstock

Το ότι αυτό συμβαίνει τόσο νωρίς στη ζωή μας είναι ένας από τους κύριους καθοριστικούς παράγοντες του κινδύνου κατάγματος αργότερα.

Αφού φτάσει σε αυτό το μέγιστο, η οστική πυκνότητα ενός ατόμου παραμένει περίπου σταθερή για μερικές δεκαετίες. Στη συνέχεια, όταν οι γυναίκες εισέρχονται στην εμμηνόπαυση, παρουσιάζουν επιταχυνόμενη απώλεια οστικής μάζας. Οι άνδρες παρουσιάζουν επίσης μείωση της οστικής πυκνότητας καθώς γερνούν.

Τα πρότυπα ύπνου εξελίσσονται επίσης με την πάροδο του χρόνου. Καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν, ο συνολικός χρόνος ύπνου τους μειώνεται και η σύνθεση του ύπνου τους αλλάζει. Για παράδειγμα, η καθυστέρηση ύπνου, που είναι ο χρόνος που χρειάζεται κανείς για να αποκοιμηθεί, αυξάνεται με την ηλικία. Από την άλλη πλευρά, ο ύπνος βραδέων κυμάτων, που είναι ο βαθύς ύπνος αποκατάστασης, μειώνεται καθώς γερνάμε.

"Και δεν είναι μόνο η διάρκεια του ύπνου και η σύνθεση που αλλάζουν. Ο κιρκάδιος ρυθμός αλλάζει επίσης κατά τη διάρκεια της ζωής τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες", λέει η δρ. Christine Swanson από το πανεπιστήμιο του Κολοράντο και επικεφαλής μιας νέας έρευνας που εξέτασε τη σύνδεση της οστεοπόρωσης με τον ύπνο.

Πώς σχετίζεται ο ύπνος με την υγεία των οστών

Γονίδια που ελέγχουν το εσωτερικό μας ρολόι υπάρχουν σε όλα τα οστικά κύτταρα μας.

“Όταν αυτά τα κύτταρα απορροφώνται και σχηματίζουν οστά, απελευθερώνουν ορισμένες ουσίες στο αίμα που μας επιτρέπουν να υπολογίσουμε πόση οστική εναλλαγή συμβαίνει σε κάθε δεδομένη χρονική στιγμή”, είπε η δρ. Swanson.

Αυτοί οι δείκτες οστικής απορρόφησης και σχηματισμού ακολουθούν έναν καθημερινό ρυθμό. Το πλάτος αυτού του ρυθμού είναι μεγαλύτερο για τους δείκτες της οστικής απορρόφησης (η διαδικασία διάσπασης των οστών) παρά για τους δείκτες σχηματισμού οστών, είπε η ίδια και πρόσθεσε:

“Αυτός ο ρυθμός είναι πιθανώς σημαντικός για τον φυσιολογικό μεταβολισμό των οστών και υποδηλώνει ότι ο ύπνος και η διαταραχή του κιρκάδιου ρυθμού πιθανώς επηρεάζουν άμεσα την υγεία των οστών”.

Σχέση μεταξύ ύπνου και υγείας των οστών

Για να κατανοήσουν περαιτέρω αυτή τη σχέση, η δρ. Swanson και οι συνεργάτες της ερεύνησαν το πώς οι δείκτες της οστικής εναλλαγής ανταποκρίθηκαν στον σωρευτικό περιορισμό του ύπνου και στη διαταραχή του κιρκάδιου ρυθμού.

Για την εν λόγω έρευνα, οι συμμετέχοντες ζούσαν σε ένα πλήρως ελεγχόμενο περιβάλλον παρακολούθησης. Δεν ήξεραν τι ώρα ήταν και τους έβαλαν σε πρόγραμμα 28 αντί 24 ωρών την ημέρα.

“Αυτή η κιρκάδια διαταραχή σχεδιάστηκε για να προσομοιώσει τις πιέσεις που υφίστανται κατά τη διάρκεια της εναλλασσόμενης νυχτερινής βάρδιας στην εργασία και είναι περίπου ισοδύναμη με το να πετάς με αεροπλάνο 4 ζώνες ώρας δυτικά κάθε μέρα για τρεις εβδομάδες. Το πρωτόκολλο έκανε επίσης τους συμμετέχοντες να κοιμούνται λιγότερο”, αναφέρουν οι ερευνητές.

Η ερευνητική ομάδα μέτρησε τους δείκτες εναλλαγής των οστών στην αρχή και στο τέλος αυτής της παρέμβασης και βρήκε σημαντικές επιζήμιες αλλαγές στην οστική ανανέωση τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες ως απόκριση στον ύπνο και τη διαταραχή του κιρκάδιου ρυθμού τους.

Οι επιζήμιες αλλαγές περιελάμβαναν μειώσεις στους δείκτες σχηματισμού οστού, που ήταν σημαντικά αυξημένες στα νεότερα άτομα και στα δύο φύλα σε σύγκριση με τα μεγαλύτερης ηλικίας άτομα.

Επιπλέον, οι νεαρές γυναίκες εμφάνισαν σημαντικές αυξήσεις στον δείκτη οστικής απορρόφησης.

Εάν ένα άτομο σχηματίζει λιγότερα οστά, ενώ εξακολουθεί να απορροφά την ίδια (ή και παραπάνω) ποσότητα, τότε, με την πάροδο του χρόνου, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε απώλεια οστού, οστεοπόρωση και αυξημένο κίνδυνο κατάγματος.

“Και το φύλο και η ηλικία μπορεί να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο, με τις νεότερες γυναίκες να είναι δυνητικά οι πιο ευάλωτες στις επιζήμιες επιπτώσεις του κακού ύπνου στην υγεία των οστών, είπε η δρ. Swanson.

Πηγή: medicalxpress.com