Άνοια: Τα συμπτώματα που εμφανίζονται στον ύπνο χρόνια πριν από τη νόσο

Ο αριθμός των πασχόντων από άνοια αυξάνεται σταθερά τα τελευταία χρόνια, ενώ όλο και περισσότεροι άνθρωποι νεότερης ηλικίας πλήττονται πλέον από τη νευροεκφυλιστική νόσο.

Οι άνθρωποι μπορούν να λάβουν μέτρα για την πρόληψη της άνοιας. Τέτοια είναι η υιοθέτηση μιας υγιεινής, πλούσιας σε φλαβονοειδή διατροφή και η άσκηση, αλλά και η ενεργή κοινωνική ζωή που προστατεύουν μακροπρόθεσμα την υγεία του εγκεφάλου.

Παρόλο που δεν υπάρχει επί του παρόντος θεραπεία ή άλλος τρόπος επιβράδυνσης της εξέλιξης της εγκεφαλικής βλάβης που σχετίζεται με τη νόσο Αλτσχάιμερ, κάποια φάρμακα μπορούν να βελτιώσουν προσωρινά τα συμπτώματα της άνοιας σε ορισμένους ασθενείς. Αυτό καθιστά ακόμη πιο σημαντικό να αναγνωρίζονται τυχόν προειδοποιητικά σημάδια όσο το δυνατόν νωρίτερα.

Τα πρώτα σημάδια μπορεί να εμφανιστούν δεκαετίες πριν από τη διάγνωση

Τόσο η άνοια, όσο και η νόσος του Πάρκινσον, συχνά διαγιγνώσκονται όταν τα συμπτώματα είναι ήδη πολύ εμφανή. Υπάρχουν ωστόσο πρώιμα προειδοποιητικά σημάδια και για τις δύο ασθένειες. Όταν οι άνθρωποι αναπτύσσουν άνοια, μπορεί αρχικά να εμφανίζουν προβλήματα βραχυπρόθεσμης μνήμης. Με την πάροδο του χρόνου, χάνεται επίσης το περιεχόμενο της μακροπρόθεσμης μνήμης. Ως αποτέλεσμα, οι ασθενείς χάνουν σταδιακά τις δεξιότητες που έχουν κατακτήσει κατά τη διάρκεια της ζωής τους.

Τα τυπικά συμπτώματα της άνοιας περιλαμβάνουν:

• Σύγχυση και λήθη
• Απώλεια της όσφρησης
• Αποπροσανατολισμό
• Επιθετικότητα και ευερεθιστότητα
• Κατάθλιψη
• Αλλαγές στην προσωπικότητα
• Παραληρηματικές ιδέες και ψευδαισθήσεις
• Προβλήματα λόγου
• Μείωση της δραστηριότητας
• Δυσκολίες στη διαχείριση της καθημερινότητας

Σύμφωνα με τους ερευνητές, ο εγκέφαλος μπορεί να στείλει ανεπαίσθητα σήματα που υποδεικνύουν μια πιθανή ασθένεια πολύ πριν από τη διάγνωση της άνοιας. Αυτό επιβεβαιώνει και πρόσφατη καναδική μελέτη. Σύμφωνα με αυτή, η λεγόμενη διαταραχή συμπεριφοράς στον ύπνο REM αποτελεί προειδοποιητικό σημάδι για ασθένειες του εγκεφάλου που μπορεί να εμφανιστούν περίπου 15 χρόνια αργότερα.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, οι άνθρωποι που βλέπουν εφιάλτες, έχουν 80-100% αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν μια νευροεκφυλιστική ασθένεια, όπως η άνοια ή η νόσος του Πάρκινσον. Φυσικά, δεν είναι κάθε εφιάλτης σημάδι κάποιας ασθένειας. Στην περίπτωση των διαταραχών του ύπνου, είναι καθοριστικής σημασίας το γεγονός ότι η παρόρμηση για κίνηση εμφανίζεται κατά τη διάρκεια του ύπνου REM.

Αυτή η φάση του ύπνου, γνωστή και ως ύπνος ραγδαίων κινήσεων, αποτελεί περίπου το ένα τέταρτο του ύπνου μας. Χαρακτηρίζεται, μεταξύ άλλων, από αυξημένη αρτηριακή πίεση, επιταχυνόμενο σφυγμό και γρήγορες κινήσεις των ματιών με κλειστά βλέφαρα, ενώ ταυτόχρονα οι μύες είναι πιο χαλαροί.

Όταν υπάρχει η διαταραχή του ύπνου, η σωματική δραστηριότητα αντιστοιχεί σε έντονα όνειρα και το σώμα κινείται τόσο βίαια όσο και τα μάτια.

Μια άλλη μελέτη του Πανεπιστημίου της Βοστώνης, κατάφερε να δείξει ότι οι μειωμένες φάσεις του ύπνου REM αυξάνουν επίσης τον κίνδυνο ασθένειας.

Και η συνολική διάρκεια του ύπνου, φαίνεται επίσης να επηρεάζει τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας.

Σύμφωνα με τους ειδικούς στη νόσο Αλτσχάιμερ, αυτό οφείλεται, μεταξύ άλλων, σε ορισμένες διεργασίες στον εγκέφαλο που λαμβάνουν χώρα όταν κοιμόμαστε.

«Παρότι η σχέση μεταξύ της χρόνιας στέρησης ύπνου και της ανάπτυξης ασθενειών, όπως είναι η νόσος Αλτσχάιμερ, δεν έχει ακόμη αποσαφηνιστεί πλήρως, τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι σημαντικές διαδικασίες αναγέννησης λαμβάνουν χώρα στον εγκέφαλο κατά τη διάρκεια του ύπνου, οι οποίες μπορούν επίσης να προστατεύσουν από την άνοια».

Η διάρκεια του ύπνου θα μπορούσε να επηρεάσει τον κίνδυνο άνοιας - Πόσες ώρες είναι ιδανικές;

Μία από τις πιο σημαντικές διεργασίες που λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκεια του ύπνου, είναι η απομάκρυνση των βλαβερών ουσιών από τον εγκέφαλο. Αυτό περιλαμβάνει το βήτα αμυλοειδές, την πρωτεΐνη που συσσωρεύεται στον εγκέφαλο και σχηματίζει πλάκες, καταστρέφοντας τις συνδέσεις μεταξύ των νευρικών κυττάρων στη νόσο Αλτσχάιμερ. Όταν κοιμόμαστε, ο εγκέφαλος εκτελεί επομένως ένα είδος «λειτουργίας καθαρισμού». Οι επιστήμονες υποθέτουν τώρα ότι οι διαδικασίες αυτές διαταράσσονται σε ανθρώπους που κοιμούνται πολύ λίγο μακροπρόθεσμα και ότι στον εγκέφαλο εναποτίθενται «τοξικές πρωτεΐνες».

Μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature Communications παρουσίασε στοιχεία για τη σχέση μεταξύ του ύπνου και του κινδύνου άνοιας. Η μελέτη ανέλυσε δεδομένα από σχεδόν 8.000 άτομα για μια περίοδο 25 ετών. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι άνθρωποι που κοιμόντουσαν κατά μέσο όρο επτά ώρες τη νύχτα είχαν το χαμηλότερο ποσοστό άνοιας σε μεγάλη ηλικία. Αντίθετα, το ποσοστό άνοιας ήταν κατά 30% υψηλότερο μεταξύ εκείνων που κοιμόντουσαν λιγότερο.

Ωστόσο, ο καθηγητής Frank Erbguth, πρόεδρος του Γερμανικού Ιδρύματος Εγκεφάλου, τονίζει ότι πρέπει ακόμη να διευκρινιστεί αν ο ύπνος είναι πράγματι το έναυσμα για την ασθένεια. Ο συσχετισμός θα μπορούσε να είναι και αντίστροφος και ο μικρότερος ύπνος να είναι συνέπεια της άνοιας στους συμμετέχοντες που μελετήθηκαν.

Ανεξάρτητα από αυτό, οι άνθρωποι θα πρέπει να επιδιώκουν έναν επαρκή και ξεκούραστο ύπνο και να αποφεύγουν άλλους παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη άνοιας.

Πηγή: Fuldaer Zeitung