Παγκόσμια Ημέρα Υγείας 2017 - «Κατάθλιψη: Ας μιλήσουμε»

Η κατάθλιψη, ανακοίνωσε πρόσφατα ο ΠΟΥ, αποτελεί πλέον την κυριότερη αιτία αναπηρίας παγκοσμίως, με τον ορισμό αυτής να περιλαμβάνει ένα σύνολο «βλαβών, περιορισμών δραστηριότητας και δυσκολιών συμμετοχής». Ως βλάβη χαρακτηρίζεται ένα πρόβλημα στη σωματική λειτουργία ή δομή, ως περιορισμός δραστηριότητας μια δυσκολία στην εκτέλεση εργασιών ή δράσεων, ενώ ως δυσκολία συμμετοχής ένα πρόβλημα που αφορά την εμπλοκή σε καταστάσεις της καθημερινής ζωής. Όπως διευκρινίζει ο ΠΟΥ, «αναπηρία δεν είναι λοιπόν απλώς ένα πρόβλημα υγείας, είναι ένα σύνθετο φαινόμενο που αντανακλά την αλληλεπίδραση μεταξύ των σωματικών χαρακτηριστικών του ατόμου και χαρακτηριστικών της κοινωνίας μέσα στην οποία ζει».

Λαμβάνοντας υπόψη αυτή τη λυπηρή πραγματικότητα που αναδύεται από τα στατιστικά, ο ΠΟΥ αφιέρωσε τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα Υγείας στην κατάθλιψη. Το κεντρικό μήνυμα της σημερινής ημέρας είναι «Ας μιλήσουμε», το οποίο αντανακλά την ανάγκη για βαθύτερη κατανόηση της συχνής ψυχικής νόσου και των τρόπων με τους οποίους μπορεί να προληφθεί και να θεραπευτεί, με απώτερο στόχο να περιοριστεί το στίγμα που σχετίζεται με την κατάθλιψη και να αναζητήσουν περισσότεροι άνθρωποι τη βοήθεια και την υποστήριξη που χρειάζονται.

Τι είναι η κατάθλιψη

Η κατάθλιψη είναι μια ψυχική νόσος που χαρακτηρίζεται από την επίμονη θλίψη και την απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που παλαιότερα απολάμβανε το άτομο, σε συνδυασμό με την αδυναμία εκτέλεσης απλών καθημερινών δραστηριοτήτων, για διάστημα τουλάχιστον δύο εβδομάδων. Επιπρόσθετα, οι πάσχοντες από κατάθλιψη εκδηλώνουν ένα ή και περισσότερα από τα εξής συμπτώματα: χαμηλά επίπεδα ενέργειας, αλλαγές (αύξηση ή μείωση) στην όρεξη και στη διάρκεια του ύπνου, άγχος, έλλειψη συγκέντρωσης, αναποφασιστικότητα, νευρικότητα, αίσθημα ανικανότητας/έλλειψης αξίας, ενοχές, απελπισία, σκέψεις για αυτοτραυματισμό ή αυτοκτονία.

(Για να ενεργοποιήσετε τους ελληνικούς υπότιτλους στο βίντεο, πατήστε επάνω στο γρανάζι και στη συνέχεια Captions - Greek)

Στόχοι της καμπάνιας

Ο βασικός στόχος της καμπάνιας του ΠΟΥ, η οποία ξεκίνησε επίσημα τον περασμένο Οκτώβριο (10 Οκτωβρίου, Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας), είναι να αναζητήσουν και να λάβουν βοήθεια περισσότεροι άνθρωποι με κατάθλιψη σε κάθε γωνιά του πλανήτη.

Πιο συγκεκριμένα, επιμέρους στόχοι της καμπάνιας είναι οι ακόλουθοι:

- Καλύτερη πληροφόρηση και ενημέρωση του κοινού για την κατάθλιψη, τις αιτίες και τις πιθανές επιπτώσεις της, συμπεριλαμβανομένης της αυτοκτονίας, και για τα μέτρα που είναι δυνατό να ληφθούν για την πρόληψη και την αντιμετώπισή της,

- Ενθάρρυνση των πασχόντων να αναζητήσουν βοήθεια,

- Καθοδήγηση και υποστήριξη των συγγενών, φίλων και συναδέλφων που έχουν στον περίγυρό τους άτομα με κατάθλιψη, ώστε να μπορέσουν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση της ψυχικής νόσου.

Το κεντρικό μήνυμα της καμπάνιας

Το μήνυμα «Ας μιλήσουμε» καθιστά σαφές ότι για να αντιμετωπιστεί όσο το δυνατόν πιο άμεσα και αποτελεσματικά η κατάθλιψη είναι απαραίτητο να συζητιέται ανοιχτά. Το στίγμα που περιβάλλει την κατάθλιψη, όπως και κάθε ψυχική νόσο, παραμένει μέχρι και σήμερα τροχοπέδη στην αναζήτηση βοήθειας. Η συζήτηση –ανάμεσα στον πάσχοντα και σε ένα μέλος της οικογένειας, έναν φίλο ή έναν συγγενή, στο πλαίσιο του σχολείου ή του χώρου εργασίας, σε κοινωνικό περιβάλλον, στον δημόσιο τομέα και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης– θα βοηθήσει να εξαλειφθεί το στίγμα, ώστε περισσότεροι πάσχοντες να απαλλαγούν από τον φόβο και την ντροπή που τους αποτρέπει να απευθυνθούν σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας.

«Νιώθουμε ότι αυτό είναι το πρώτο βασικό βήμα. Αν θέλουμε να βγάλουμε την ψυχική υγεία, την κατάθλιψη και τις άλλες ψυχικές διαταραχές από τη σκιά, πρέπει να μπορούμε να μιλήσουμε γι’ αυτό» αναφέρει ο Δρ Νταν Τσίσλομ, σύμβουλος συστημάτων υγείας στο Τμήμα Ψυχικής Υγείας και Κατάχρησης Ουσιών του ΠΟΥ.

Σε ποιον απευθύνεται η καμπάνια

Η κατάθλιψη μπορεί να επηρεάσει τον καθένα, επομένως η καμπάνια απευθύνεται στον καθένα, ασχέτως ηλικίας, φύλου ή κοινωνικής θέσης. Ο ΠΟΥ επέλεξε, ωστόσο, να εστιάσει σε τρεις υποομάδες του πληθυσμού τις οποίες εκτιμά ότι πλήττει περισσότερο η κατάθλιψη: τους εφήβους και τους νεαρούς ενήλικες, τις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας (κυρίως τις νέες μητέρες) και τους ηλικιωμένους άνω των 60 ετών.

(Για να ενεργοποιήσετε τους ελληνικούς υπότιτλους στο βίντεο, πατήστε επάνω στο γρανάζι και στη συνέχεια Captions - Greek)

Γενικά μηνύματα της καμπάνιας

- Η κατάθλιψη είναι μια συνήθης ψυχική νόσος που επηρεάζει ανθρώπους κάθε ηλικίας, από κάθε οικονομική και κοινωνική τάξη, σε κάθε χώρα,

- Ο κίνδυνος κατάθλιψης αυξάνεται λόγω φτώχειας, ανεργίας, συμβάντων όπως ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου ή ένας χωρισμός, σωματικών ασθενειών και κατάχρησης αλκοόλ ή ναρκωτικών ουσιών,

- Η κατάθλιψη προκαλεί ψυχική οδύνη και μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα του ατόμου να φέρει εις πέρας ακόμη και τις πιο απλές καθημερινές υποχρεώσεις, συχνά με καταστροφικές επιπτώσεις στις σχέσεις με τους συγγενείς και τους φίλους,

- Όταν δεν αντιμετωπίζεται, η κατάθλιψη μπορεί να αποκλείσει τον πάσχοντα από την εργασία και τη συμμετοχή στην οικογενειακή και κοινωνική ζωή,

- Η χειρότερη δυνατή συνέπεια της κατάθλιψης είναι η αυτοκτονία,

- Η κατάθλιψη είναι δυνατό να προληφθεί και να θεραπευτεί. Η θεραπεία συνήθως περιλαμβάνει ψυχοθεραπεία, αντικαταθλιπτικά φάρμακα ή συνδυασμό των δύο,

- Η εξάλειψη του στίγματος που σχετίζεται με την κατάθλιψη θα ενθαρρύνει περισσότερους πάσχοντες να αναζητήσουν βοήθεια,

- Η συζήτηση ανάμεσα στον πάσχοντα και σε έναν άνθρωπο από τον περίγυρό του που εμπιστεύεται μπορεί να αποτελέσει το πρώτο βήμα για τη θεραπεία της κατάθλιψης.

Τι μπορεί να κάνει κάποιος που πιστεύει ότι έχει κατάθλιψη

- Να μιλήσει σε κάποιον που εμπιστεύεται για τα συναισθήματά του. Οι περισσότεροι άνθρωποι νιώθουν καλύτερα όταν συζητούν με κάποιον που νιώθουν ότι τους νοιάζεται,

- Να αναζητήσει τη βοήθεια επαγγελματία ψυχικής υγείας,

- Να θυμάται ότι μπορεί να νιώσει καλύτερα εάν λάβει την κατάλληλη βοήθεια,

- Να μη διακόψει δραστηριότητες τις οποίες συνήθιζε να απολαμβάνει,

- Να μην απομακρυνθεί από την οικογένεια και τους φίλους,

- Να παραμένει σωματικά δραστήριος, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει να κάνει έναν σύντομο περίπατο κάθε μέρα,

- Να διατηρεί ένα υγιεινό πρόγραμμα φαγητού και ύπνου,

- Να αποδεχτεί την ιδέα ότι ίσως πάσχει από κατάθλιψη και να διαμορφώσει αναλόγως τις προσδοκίες που έχει από τον εαυτό του,

- Να αποφεύγει τις καταχρήσεις,

- Να επικοινωνήσει άμεσα με κάποιον εάν βάλλεται από αυτοκτονικές σκέψεις.

Κλείνοντας, να επαναλάβουμε για ακόμη μία φορά ότι η κατάθλιψη μπορεί να προληφθεί και να αντιμετωπιστεί. Η υποστήριξη και η βοήθεια από το περιβάλλον και τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας αποτελούν αποτελεσματικά μέτρα αντιμετώπισης της συχνής ψυχικής νόσου που πλήττει εκατομμύρια συνανθρώπους μας.