Η ψυχοθεραπεία επηρεάζει τον εγκέφαλο;

Η γνωστικήσυμπεριφορική θεραπεία (CBT)εφαρμόζεται διά της συνομιλίας για την αντιμετώπιση ψυχικών νοσημάτων, όπως ηκατάθλιψη και οι διατροφικές διαταραχές. Αποσκοπεί στη βαθύτερη εξέταση τουεαυτού από μια διαφορετική οπτική γωνία ώστε να βοηθήσει σε μια καλύτερη ζωή.

Τι συμβαίνει όμωςστον εγκέφαλο κατά τη γνωστική συμπεριφορική θεραπεία;

Αυτό το είδοςθεραπείας βασίζεται στην ιδέα ότι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε δενοφείλονται σε συγκεκριμένες καταστάσεις αλλά στον τρόπο που εμείς τις ερμηνεύουμε.Με τον τρόπο αυτό, επηρεάζονται τα συναισθήματα και η συμπεριφορά μας.

Εάν για παράδειγμασυναντήσουμε κάποιο γνωστό μας στο δρόμο και δε μας χαιρετήσει, ποια θα είναι ηαντίδρασή μας;

Μπορεί νασκεφτούμε ότι μας αγνόησε επειδή δε μας συμπαθεί και αυτό να οδηγήσει σε ένααίσθημα απόρριψης. Κατ’ επέκταση, μπορεί να αποφασίσουμε να αποφύγουμε τοσυγκεκριμένο άτομο κατά την επόμενη συνάντησή μας. Πρόκειται για μια αλυσιδωτήαντίδραση που θα καλλιεργήσει στη συνέχεια περισσότερα αρνητικά συναισθήματα. Εάναυτό το περιστατικό επαναληφθεί με περισσότερα άτομα, μπορεί εν τέλει ναοδηγηθούμε στην κοινωνική απομόνωση.

Όλη αυτή ηαντίδραση μπορεί να πηγάζει από μια λανθασμένη ερμηνεία ενός συμβάντος.

Η γνωστικήσυμπεριφορική θεραπεία έχει ως στόχο να σπάσει αυτό το φαύλο κύκλο αρνητικώνσυναισθημάτων, εντοπίζοντας τους τρόπους σκέψης που επηρεάζουν τις αντιδράσεις μας.

Οι ψυχολόγοιτονίζουν ότι η συναισθηματική ερμηνεία των καταστάσεων είναι ένα πολύ συχνόλάθος. Αυτό σημαίνει πως πιστεύουμε ότι κάτι είναι αλήθεια επειδή μας προκαλείσυγκεκριμένα συναισθήματα.

Η γνωστικήσυμπεριφορική θεραπεία στοχεύει στην αντικατάσταση αυτών των αρνητικών σκέψεωνμε πιο χρήσιμες ή ρεαλιστικές ιδέες.

Για τα άτομα μεψυχικές νόσους, αυτή η διαδικασία αποτελεί πρόκληση, καθώς ο τρόπος σκέψης τουςμπορεί να έχει διαμορφωθεί και παγιωθεί με την πάροδο πολλών ετών.

Πώς διώχνουμε τις αρνητικές σκέψεις;

Ορισμένες θεωρίεςστην Ψυχολογία υποστηρίζουν, σύμφωνα με το BBC, ότι υιοθετούμε έναν αρνητικό τρόπο σκέψης μέσω μιαςδιαδικασίας που ονομάζεται αρνητικήενίσχυση (negative reinforcement).

Για παράδειγμα,εάν φοβόμαστε τις αράχνες, μειώνονται τα επίπεδα του άγχους όταν τις αποφεύγουμε.Αποφεύγουμε το στρες βραχυπρόθεσμα, όμως ενισχύεται περαιτέρω ο φόβος μας.

Για νααπαλλαγούμε από αυτό το μοτίβο σκέψης στην περίπτωση φοβίας ή αγχώδουςδιαταραχής, η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία προτείνει μια τεχνική που ονομάζεταισταδιακή έκθεση (graded exposure). Αντιμετωπίζοντας λίγο-λίγο την αιτία του φόβου και συνειδητοποιώντας ότιδεν υπάρχουν αρνητικές επιπτώσεις από αυτό, μπορούμε να εκπαιδεύσουμε τονεγκέφαλο να μην αισθάνεται φόβο.

Πώς επιδρά η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία στονεγκέφαλο;

Τα πρωτόγοναένστικτα της επιβίωσης, όπως ο φόβος, υπόκεινται σε επεξεργασία σε μια περιοχήτου εγκεφάλου που ονομάζεται μεταιχμιακό ή λιμβικό σύστημα. Το σύστημα αυτό περιλαμβάνειτην αμυγδαλή, μια περιοχή που ρυθμίζει τα συναισθήματα, και τον ιππόκαμπο, μιαπεριοχή που σχετίζεται με τις αναμνήσεις και τη διαγραφή των τραυματικώνεμπειριών.

Μελέτες δείχνουνότι η εγκεφαλική δραστηριότητα σε αυτές τις δύο περιοχές επανέρχεται σεφυσιολογικά επίπεδα έπειτα από μια συνεδρία γνωστικής συμπεριφορικής θεραπείαςσε άτομα με φοβίες.

Παράλληλα,έρευνες υποδεικνύουν ότι η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία μπορεί να επιφέρειαλλαγές στον προμετωπιαίο φλοιό του εγκεφάλου, ο οποίος είναι υπεύθυνος για τηνανεπτυγμένη σκέψη.

Η γνωστικήσυμπεριφορική θεραπεία μπορεί λοιπόν να βοηθήσει τον εγκέφαλο τόσο σε επίπεδοσυναισθημάτων (ένστικτα) όσο και λογικής (σκέψεις).

Παρατηρούνται παρόμοιεςαλλαγές στην εγκεφαλική λειτουργία χάρη στη γνωστική συμπεριφορική θεραπεία καιτη φαρμακευτική αγωγή. Αυτό σημαίνει ότι η θεραπεία και τα φάρμακα επηρεάζουντον εγκέφαλο με αντίστοιχο τρόπο.

Πόσο αποτελεσματική είναι η γνωστική συμπεριφορικήθεραπεία;

Από όλα τα είδηθεραπείας, η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία παρουσιάζει τα πιο θετικά κλινικάαποτελέσματα. Μελέτες υποδεικνύουν ότι είναι εξίσου αποτελεσματική με ταφάρμακα σε πολλά περιστατικά κατάθλιψης και αγχωδών διαταραχών.

Αντίθετα όμως μετα φάρμακα, η θεραπεία δεν έχει ανεπιθύμητες παρενέργειες.

Οι ψυχολόγοιτονίζουν πως παρατηρείται βελτίωση ακόμη κι όταν ένας ασθενής σταματά τη θεραπεία,καθώς έχει πλέον στη διάθεσή του τα κατάλληλα εργαλεία και έχει κάνει αλλαγέςστον τρόπο σκέψης και τη συμπεριφορά του.

Το παρόν άρθροδημοσιεύθηκε από το BBC.