Κατάθλιψη: Στα άδυτα της ψυχής

Είναι φυσιολογικόνα νιώθουμε κακόκεφοι μερικές φορές, όμως εάν η κακή διάθεση επιμένει για πολύκαιρό μπορεί να αποτελεί ένδειξη κατάθλιψης. Η σοβαρής μορφής κατάθλιψη είναι έναεπεισόδιο βαθιάς θλίψης ή απάθειας, εκδηλώνεται συνδυαστικά με άλλασυμπτώματα (που διαρκούν τουλάχιστον για δύο συνεχόμενες εβδομάδες) και αποτελεί εμπόδιο στην καθημερινότητα. Η κατάθλιψη δεν είναισημάδι αδυναμίας ή κακού χαρακτήρα. Είναι ένα σημαντικό πρόβλημα δημόσιαςυγείας που αντιμετωπίζεται με την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή.

Η Τομογραφία Εκπομπής Ποζιτρονίων (PositronΕmission Tomography – PET) του εγκεφάλου παρουσιάζειτα διαφορετικά επίπεδα δραστηριότητας σε ένα άτομο με κατάθλιψη (αριστερά) και σε ένα άτομο που δεν πάσχει από κατάθλιψη (δεξιά).

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα τηςκατάθλιψης εκδηλώνονται τόσο συναισθηματικά όσο και σωματικά. Βασικό σύμπτωμα τηςνόσου είναι η κακή διάθεση και η απώλεια ενδιαφέροντος για τη ζωή. Οι δραστηριότητεςπου κάποτε έφερναν χαρά σε ένα άτομο μπορεί πλέον να μοιάζουν αδιάφορες. Οι ασθενείςμπορεί επίσης να αισθάνονται ενοχές, έλλειψη αυτοπεποίθησης και απελπισία, ενώσυχνά βασανίζονται από τη σκέψη του θανάτου και της αυτοκτονίας.

Οι επιπτώσεις στησωματική υγεία περιλαμβάνουν κόπωση και μειωμένη ενεργητικότητα, αϋπνία ή υπέρμετρούπνο, εμμένοντα πόνο, κράμπες και δυσπεψία. Τα προβλήματα αυτά μερικές φορές δεν υποχωρούνακόμη κι αν ο ασθενής λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή.

Παράλληλα, ηκατάθλιψη μπορεί να οδηγήσει σε επιδείνωση άλλης προϋπάρχουσας πάθησης, καθώςορισμένες χημικές ουσίες του εγκεφάλου επηρεάζουν ταυτόχρονα τη διάθεση και τοαίσθημα του πόνου. Η αντιμετώπιση της κατάθλιψης έχει αποδειχθεί ότι συμβάλλειστην αντιμετώπιση και άλλων παθήσεων.

Οι μεταβολές στηνόρεξη και οι διακυμάνσεις του βάρους είναι ένα ακόμη χαρακτηριστικό γνώρισμα τηςκατάθλιψης. Ορισμένοι ασθενείς παρουσιάζουν αυξημένη όρεξη, ενώ άλλοι αρνούνταινα φάνε. Έτσι, πολλοί καταθλιπτικοί είτε παίρνουν είτε χάνουν βάρος.

Αντίκτυπος στην καθημερινότητα

Χωρίς τηνκατάλληλη θεραπεία, οι σωματικές και συναισθηματικές επιπτώσεις της κατάθλιψηςμπορούν να καταστρέψουν την καριέρα ή τις διαπροσωπικές σχέσεις ενός ατόμου. Έναάτομο με κατάθλιψη συχνά δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί και να λάβει σημαντικέςαποφάσεις. Απορρίπτει τις ευχάριστες δραστηριότητες, ακόμη και τη σεξουαλικήεπαφή. Στη σοβαρότερη μορφή της, η κατάθλιψη μπορεί να αποδειχθεί απειλή για τηζωή.

Αυτοκτονία

Οι καταθλιπτικοίέχουν την τάση να σκέπτονται ή και να επιχειρούν την αυτοκτονία. Οι ενδείξειςπεριλαμβάνουν τη συχνή συζήτηση για το θάνατο, την απειλή να βλάψουν άλλα άτομαή την εκδήλωση βίαιης και παράτολμης συμπεριφοράς.

Παράγοντες κινδύνου

Ο καθένας μπορείνα εκδηλώσει ήπια ή σοβαρότερης μορφής κατάθλιψη, ωστόσο πολλοί επιστήμονεςπιστεύουν ότι η κληρονομικότητα παίζει σημαντικό ρόλο. Εάν ένα άτομο στηνοικογένεια πάσχει από κατάθλιψη, αυτόματα αυξάνονται και οι πιθανότητεςεμφάνισης της διαταραχής. Όσον αφορά το φύλο, οι γυναίκες έχουν διπλάσιεςπιθανότητες από τους άνδρες να εκδηλώσουν τη νόσο.

Αίτια

Δεν είναι απόλυταβέβαιο τι πυροδοτεί την κατάθλιψη, ωστόσο επικρατεί η θεωρία που στοχοποιεί τιςμεταβολές στη δομή και τις χημικές λειτουργίες του εγκεφάλου. Οι χημικές ουσίεςπου ονομάζονται νευροδιαβιβαστές μπορεί να παρουσιάσουν διακυμάνσεις λόγω στρεςή ενός τραυματικού γεγονότος, όπως ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου. Άλλοι παράγοντεςπου συμβάλλουν στην εκδήλωση της νόσου είναι τα φάρμακα, το αλκοόλ, οι ναρκωτικέςουσίες και οι ορμονικές αλλαγές.

Εποχική κατάθλιψη

Εάν η διάθεση ενόςατόμου εξαρτάται από τον καιρό, τότε πρόκειται για μια μορφή κατάθλιψης που ονομάζεταιεποχική συναισθηματική διαταραχή (seasonal affective disorder – SAD). Η διαταραχή εμφανίζεται συνήθως το φθινόπωρο ήνωρίς το χειμώνα, καθώς η μέρα μικραίνει. Αυτή η μορφή κατάθλιψης εξαρτάται σεμεγάλο βαθμό από τον τόπο διαμονής του ατόμου.

Επιλόχειος κατάθλιψη

Αυτή η μορφή κατάθλιψης εμφανίζεται σε ποσοστό έως και 75% των νέωνμαμάδων. Ποσοστό 12% εξ αυτών εκδηλώνει στη συνέχεια εντονότερα συμπτώματακατάθλιψης ακόμη κι όταν το παιδί έχει μεγαλώσει λίγο. Στην επιλόχειο κατάθλιψητα συμπτώματα είναι συναφή με αυτά στη βαριάς μορφής κατάθλιψη, με τη βασική διαφοράότι διακυβεύεται παράλληλα η σωματική ακεραιότητα του μωρού. Μια καταθλιπτική μητέραμπορεί να αντιμετωπίσει πρόβλημα στη σχέση της με το μωρό.

Κατάθλιψη στα παιδιά

Όταν ένα παιδί ή έναςέφηβος εμφανίζει κατάθλιψη, αντιμετωπίζει προβλήματα σχετικά με την ικανότητασυμμετοχής σε παιχνίδια, την κοινωνικοποίηση και τις σχολικές επιδόσεις. Πέραν τωνσυνηθισμένων συμπτωμάτων της κατάθλιψης, ορισμένα παιδιά εκφράζουν υπέρμετροθυμό ή συμπεριφέρονται απερίσκεπτα. Η διάγνωση της κατάθλιψης είναι εξαιρετικάδύσκολη στα παιδιά.

Εάν πάσχετε από κατάθλιψη ή ένα αγαπημένο σας πρόσωπο εκδηλώνει συμπτώματα συναφή με τη νόσο, μη διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια και υποστήριξη. Η κατάθλιψη δεν πρέπει να μπαίνει εμπόδιο σε μια ευτυχισμένη και λειτουργική ζωή.