Σταυρόλεξα ή παιχνίδια στον υπολογιστή; Ποια ωφελούν περισσότερο τον εγκέφαλο

Αυτό είναι το συμπέρασμα μικρής μελέτης που παρακολούθησε ηλικιωμένους με ήπια γνωστική εξασθένηση, δηλαδή προβλήματα μνήμης και σκέψης που μπορεί να εξελιχθούν σε άνοια με την πάροδο του χρόνου.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι σε όσους ανατέθηκε τυχαία να λύσουν σταυρόλεξα επί 18 μήνες, παρουσίασαν μικρή βελτίωση στα τεστ μνήμης και άλλων νοητικών δεξιοτήτων.

Δεν ίσχυσε το ίδιο για τους συμμετέχοντες στη μελέτη στους οποίους ανατέθηκε μια πιο σύγχρονη άσκηση: παιχνίδια στον υπολογιστή σχεδιασμένα να εμπλέκουν διάφορες νοητικές ικανότητες.

Αντίθετα, οι βαθμολογίες τους στα τεστ μειώθηκαν ελαφρώς με την πάροδο του χρόνου.

Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η μελέτη ήταν μικρή και είχε περιορισμούς. Πρώτον, έλειπε μια «ομάδα ελέγχου» που δεν έκανε ασκήσεις για τον εγκέφαλο. Επομένως, δεν είναι ξεκάθαρο εάν το να λύνει κανείς σταυρόλεξα ή να παίζει παιχνίδια στον υπολογιστή είναι καλύτερο από το να μην κάνει τίποτα.

Σύμφωνα με τον καθηγητή ψυχιατρικής και νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο Columbia στη Νέα Υόρκη, Davangere Devanand, απαιτούνται μεγαλύτερες μελέτες που να περιλαμβάνουν και ομάδα ελέγχου.

Οι ερευνητές υπέθεσαν αρχικά ότι τα παιχνίδια στον υπολογιστή θα είχαν πιο θετική επίδραση. Προηγούμενες μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι τέτοια παιχνίδια μπορούν να βοηθήσουν τους ηλικιωμένους χωρίς γνωστικές διαταραχές να οξύνουν τις νοητικές τους ικανότητες.

Δεν είναι ξεκάθαρο γιατί τα σταυρόλεξα αποδείχθηκαν ανώτερα σε αυτή τη μελέτη. Υπήρχαν όμως ενδείξεις, σύμφωνα με τον Devanand, ότι τα σταυρόλεξα ήταν πιο αποτελεσματικά για άτομα που βρίσκονταν στο «τελευταίο» στάδιο της ήπιας γνωστικής εξασθένησης - κάτι που μπορεί να υποδηλώνει ότι ήταν πιο εύκολο να διαχειριστούν τα σταυρόλεξα.

Η ήπια γνωστική εξασθένηση είναι κοινή στους ηλικιωμένους και δεν εξελίσσεται πάντα σε άνοια. Συμβαίνει όμως σε πολλές περιπτώσεις. Υπολογίζεται ότι στους άνω των 65 που εμφανίζουν ήπια γνωστική εξασθένιση, το 10-20% αναπτύσσουν άνοια εντός ενός έτους, σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Γήρανσης των ΗΠΑ.

Οι ερευνητές προσπαθούν να βρουν τρόπους να καθυστερήσουν ή να αποτρέψουν την άνοια και οι δραστηριότητες που διεγείρουν τον εγκέφαλο είναι μια στρατηγική που μελετούν.

Κάποιες έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι τα παιχνίδια για τον εγκέφαλο μπορεί να βοηθήσουν τα άτομα με ήπια γνωστική εξασθένηση να ενισχύσουν τη μνήμη και τις νοητικές δεξιότητές τους, αν και έχουν εντοπίσει πολλές διαφορές στον τύπο της βελτίωσης που παρατηρείται.

Ένα ερώτημα, σύμφωνα με τον Devanand, είναι εάν κάποιοι συγκεκριμένοι τύποι ασκήσεων εγκεφάλου είναι καλύτεροι από άλλους.

Ο ίδιος και οι συνεργάτες του συνέκριναν την επίδραση των ηλεκτρονικών παιχνιδιών που παίζονται στο διαδίκτυο με τα διαδικτυακά σταυρόλεξα.

Στη μελέτη συμμετείχαν 107 ηλικιωμένοι με ήπια γνωστική εξασθένιση στους οποίους ανατέθηκε τυχαία μία από τις δύο δραστηριότητες. Όλοι οι συμμετέχοντες έκαναν μαθήματα για τον τρόπο σύνδεσης στο διαδίκτυο και για να μάθουν να παίζουν είτε ηλεκτρονικά παιχνίδια είτε να λύνουν σταυρόλεξα.

Παρότι τα σταυρόλεξα ήταν διαδικτυακά, σημείωσε ο Devanand, ήταν σαν τα κλασικά σταυρόλεξα με χαρτί και μολύβι. Ο βαθμός δυσκολίας ήταν μέτριος.

Μετά από 18 μήνες, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η ομάδα των σταυρόλεξων είχε βελτιωθεί κατά περίπου 1 βαθμό, κατά μέσο όρο, σε μια τυπική κλίμακα αξιολόγησης της γνωστικής εξασθένησης που επικεντρώνεται κυρίως στη μνήμη και τις γλωσσικές δεξιότητες.

Αντίθετα, η βαθμολογία των ατόμων που έπαιζε παιχνίδια μειώθηκε κατά μισό βαθμό, κατά μέσο όρο.

Διέφερε όμως από άτομο σε άτομο. Περίπου το 25% της ομάδας των ηλεκτρονικών παιχνιδιών, για παράδειγμα, βελτίωσαν τη βαθμολογία τους κατά τουλάχιστον 2 βαθμούς.

Όταν οι ερευνητές εξέτασαν πιο προσεκτικά τις λεπτομέρειες, διαπίστωσαν ότι η διαφορά μεταξύ των δύο ασκήσεων φάνηκε κυρίως μεταξύ των ανθρώπων στα τελευταία στάδια ήπιας γνωστικής εξασθένησης.

Είναι πιθανό, είπε ο Devanand, οι ηλικιωμένοι με πιο προχωρημένο πρόβλημα, να μπορούν να διαχειριστούν πιο εύκολα τα σταυρόλεξα.

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση NEJM Evidence.