Η προέλευση της φαντασίας

Η φαντασία είναιπιο σημαντική από τη γνώση. Η γνώση είναι περιορισμένη, ενώ η φαντασίαπεριβάλλει τον κόσμο. Αυτά είναι τα λόγια του Άλμπερτ Αϊνστάιν.

Πολλοί καλλιτέχνες,φιλόσοφοι και ψυχολόγοι έχουν αναζητήσει ανά τους αιώνες την πηγή των μεγάλωνέργων τέχνης και των ρηξικέλευθων εφευρέσεων.

Παρά τοσημαντικότατο ρόλο που παίζει η φαντασία στις μεγάλες ανακαλύψεις, η προέλευση καιη απεικόνισή της στον εγκέφαλο είναι πεδία που δεν έχουν ερευνηθεί σε βάθος. Αυτόσιγά σιγά αλλάζει, καθώς μια νέα μελέτη από το Dartmouth University μάς παρέχει απαντήσεις.

Οι ερευνητές τουΠανεπιστημίου ανακάλυψαν ότι η δραστηριότητα που ονομάζουμε φαντασία είναιαποτέλεσμα της λειτουργίας ενός ευρύτατου δικτύου νευρώνων (που το ονομάζουν «πνευματικόχώρο εργασίας»), το οποίο μεταβάλλει και διαχειρίζεται τις εικόνες, τα σύμβολακαι τις ιδέες. Με τον τρόπο αυτό, μας παρέχει την έντονη πνευματική συγκέντρωσηπου χρειαζόμαστε ώστε να βρούμε νέες ιδέες και λύσεις σε σύνθετα προβλήματα.

«Όταν ρωτούσαντον Αϊνστάιν ποια μορφή έχει η διαδικασία της επιστημονικής σκέψης, απαντούσεότι παίρνει μια εικόνα και παίζει με αυτήν στο μυαλό του, κοιτώντας την απόδιαφορετικές πλευρές, συνδυάζοντας και αφαιρώντας τα διάφορα κομμάτια της»,δήλωσε ο Alex Schlegel, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο.

«Αντιλαμβανόμαστετον πνευματικό χώρο εργασίας ως τον τόπο που συμβαίνουν όλα τα απίστευτα πουμπορεί να κάνει ο άνθρωπος. Εκφραζόμαστε καλλιτεχνικά, σκεπτόμαστε επιστημονικάκαι λειτουργούμε μαθηματικά. Πολλές φορές, αυτό απαιτεί να μπορούμε νααντιπροσωπεύσουμε σε πνευματικό επίπεδο μια ιδέα, ένα σύμβολο και μια εικόνακαι να μπορούμε να τα επεξεργαστούμε όλα αυτά μέσα στο μυαλό μας.»

Για να εξετάσουντη λειτουργία του δημιουργικού μυαλού, οι ερευνητές συνέδεσαν τους 15συμμετέχοντες σε ένα μηχάνημα Λειτουργικής Απεικόνισης Μαγνητικού Συντονισμού (fMRI) και τους ζήτησαν να οπτικοποιήσουνορισμένα αφηρημένα σχήματα. Στη συνέχεια, τους ζήτησαν να φανταστούν ότισυνδυάζουν αυτά τα σχήματα σε πιο σύνθετες εικόνες. Διαπίστωσαν την ύπαρξη ενόςευρύτατου φλοιώδους και υποφλοιώδους δικτύου εγκάρσια του εγκεφάλου, το οποίο ήτανυπεύθυνο για την διαχείριση των εικόνων. Αυτό το δίκτυο είναι ο επονομαζόμενος πνευματικός χώρος εργασίας.

Το δίκτυοπεριλαμβάνει για παράδειγμα περιοχές που ρυθμίζουν την οπτική επεξεργασία καιπεριοχές που σχετίζονται με την προσοχή και τις εκτελεστικές λειτουργίες. Όλες οιπεριοχές συνεργάζονται μεταξύ τους ώστε να διαχειριστούν τα διάφορα δεδομένα.

Τα ευρήματα της έρευναςδημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences και μπορούν να μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε πληρέστερα τοντρόπο με τον οποίο η οργάνωση του εγκεφάλου δημιουργεί ένα περιβάλλον κατάλληλονα καλλιεργηθεί η ανοιχτή και δημιουργική σκέψη.

Η μελέτη αυτήανατρέπει παλαιότερα δεδομένα που υποδεικνύουν ότι η φαντασία πηγάζει εξολοκλήρου από τη δεξιά πλευρά του εγκεφάλου. Ο ανθρώπινος νους είναι πολύ πιοσύνθετος στη δομή και τη λειτουργία του απ’ ότι πιστεύαμε παλαιότερα.

Παρ’ όλα αυτά, τιείναι αυτό που κάνει ορισμένους ανθρώπους πιο δημιουργικούς από άλλους και πώςμπορούμε να ενισχύσουμε τη δημιουργικότητα είναι δυο ερωτήματα που παραμένουναναπάντητα.