Πεινάτε ή νομίζετε ότι πεινάτε; Αναγνωρίστε τα σημάδια
Πείνα ονομάζεται το αίσθημα που σηματοδοτεί την ανάγκη τουοργανισμού να τραφεί. Η πείνα αρχίζει όταν ορισμένες θρεπτικές ουσίες νααρχίζουν να εκλείπουν από το αίμα, και στέλνεται τότε ένα μήνυμα στο τμήμα τουεγκέφαλου που ελέγχει την πείνα.
Τρώμε όμως μόνο όταν πεινάμε;
Συχνό φαινόμενο είναι οι άνθρωποι να μην αντιλαμβάνονται καινα μην ανταποκρίνονται σωστά στα σημάδια πείνας και κορεσμού. Η πρόσληψη τροφήςδεν σχετίζεται πάντα με πραγματική πείνα. Οι άνθρωποι δεν τρώνε μόνο για ναικανοποιήσουν την όρεξή τους, αλλά τρώνε και για την ικανοποίηση της γεύσης,την μείωση της έντασης και της κοινωνικής πίεσης, λόγω βαρεμάρας αλλά και λόγωκοινωνικών υποχρεώσεων (π.χ. γενέθλια, γιορτή, επαγγελματικό δείπνο).
Το αίσθημα της πληρότητας ή κορεσμού χαρακτηρίζεται απόέλλειψης πείνας, ενώ παράλληλα αυτό το άτομο είναι άνετο, ικανοποιημένο και έχειτη δυνατότητα να ασχοληθεί με πράγματα διαφορετικά από το φαγητό, χωρίς να τοσκέφτεται και να το επιθυμεί. Αντίθετα, το αίσθημα της όρεξης διακρίνεται απόμία εσωτερική δύναμη για ψάξιμο, επιλογή, κατανάλωση και πέψη τροφής, ενώεπηρεάζεται από τις ανθρώπινες αισθήσεις. Μπορεί κάποιες φορές να είναι πιοισχυρή και από την πείνα και την όρεξη, και το άτομο να συνεχίζει να τρώειακόμη κι όταν έχει πραγματικά χορτάσει. Αυτό συμβαίνει κυρίως σε στρεσογόνεςκαταστάσεις ή σε άτομα που νοσούν.
Έρευνες έχουν δείξει ότι ο τερματισμός ενός γεύματοςσημαίνει είτε κορεσμό είτε απουσία πείνας που συνοδεύεται από το αίσθημαικανοποίησης στο στομάχι. Άλλος λόγος είναι η μη συμπάθεια του γεύματος πουκαταναλώνεται. Όμως, γεύματα ιδιαίτερα γευστικά μπορεί να οδηγήσουν σεμεγαλύτερη κατανάλωση τροφής από αυτή που πραγματικά χρειάζεται το άτομο. Οτερματισμός ενός γεύματος επηρεάζεται από μικρής διάρκειας σημάδια, όπως ηδιάταση του στομάχου και η παραγωγή ορμονών στο έντερο (χολοκυστοκινίνη καιGLP-1). Βέβαια, αυτά τα σημάδια επηρεάζονται από τα επίπεδα λεπτίνης,ινσουλίνης και γκρελίνης. Για παράδειγμα, σε ένα άτομο που ακολουθεί ένα πολύαυστηρό πρόγραμμα διαιτολόγιο, μετά από ημέρες περιορισμένης ενεργειακήςπρόσληψης, συναντώνται χαμηλά επίπεδα λεπτίνης, τα οποία μπορούν να μειώσουντην ικανοποίηση, με αποτέλεσμα μετά να έχουμε αρκετά μεγάλη πρόσληψη τροφήςμέχρι να επιτευχθεί αυτή. Αυτό μπορεί να εξηγήσει και την παθοφυσιολογία τηςπαχυσαρκίας. Γενικότερα, η απαγόρευση τροφίμων από την διατροφή ενός ατόμουοδηγεί στα αντίθετα αποτελέσματα. Συγκεκριμένα, έρευνα σε παιδιά έδειξε ότι ηαυστηρότητα και η απαγόρευση «γευστικών» τροφίμων οδηγεί σε πολλές περιπτώσειςσε υπερκατανάλωση τροφής και σε περαιτέρω αύξηση του βάρους των παιδιών.
Τα ζεστά πιάτα μειώνουν την όρεξη
Περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως η θερμοκρασία του φαγητούεπηρεάζει την όρεξη του ατόμου. Συγκεκριμένα, τα ζεστά πιάτα μειώνουν ταεπίπεδα όρεξης σε σχέση με τα κρύα πιάτα. Τα άτομα που παραμένουν πολλές ώρεςνηστικά όταν ξεκινάνε το γεύμα τους πολύ πεινασμένα οδηγούνται σε μεγαλύτερηκατανάλωση τροφής. Συχνά αυτά τα άτομα επιλέγουν μεγάλες μερίδες φαγητού, ενώπρομηθεύονται μεγάλες ποσότητες τροφής (π.χ. διπλές συσκευασίες) από τα σούπερμάρκετ. Επίσης, άλλες διατροφικές συνήθειες έχει ένα άτομο που τρώει μόνο καιάλλες με παρέα. Συνήθως, τα άτομα που τρώνε σε μία παρέα καταναλώνουν μεγάλεςποσότητες φαγητού.
Για σωστή ανταπόκριση στα σημάδια πείνας και κορεσμού καλόείναι να ξεκινάει σωστά η ημέρα με ένα καλό πρωινό και στη συνέχεια τα γεύματανα είναι μικρά και συχνά, ώστε να προλαμβάνεται η εξάντληση του οργανισμού καιη υπερβολική κατανάλωση τροφής αργότερα. Καλό είναι κατά τη διάρκεια τουγεύματος, το άτομο να αφοσιώνεται σ’ αυτό και να μην παρακολουθεί τηλεόραση ήδιαβάζει εφημερίδα, έτσι ώστε να καταλαβαίνει πόση τροφή έχει καταναλώσει.Αποφυγή στις μεγάλες μερίδες φαγητού, ιδιαίτερα στα εστιατόρια, που συχνάσερβίρουν και διπλάσια ποσότητα από το συνιστώμενο. Τρώμε από όλα αλλά με μέτρο(megethosmeridas.gr). Τέλος, καλό είναι όταν το άτομο που βρίσκεται σεένταση να περιμένει να χαλαρώσει και μετά να καταναλώσει το γεύμα του.
Μαρία –Φιλία Παρασκευά, Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, M.Sc.
