7 αιτίες που νιώθετε ξαφνική ζαλάδα στον ύπνο – Τι να κάνετε

Η ξαφνική ζαλάδα στον ύπνο δεν είναι απλώς αποπροσανατολιστική: μπορεί επίσης να υποδηλώνει υποκείμενες παθήσεις υγείας που κυμαίνονται από καλοήθεις έως σοβαρές. Έτσι, είναι σημαντικό να κατανοήσετε τις πιθανές αιτίες και πώς να ανταποκριθείτε κατάλληλα.

Διαβάστε επίσης: Ξαφνική ζαλάδα και τάση για εμετό: Αιτίες και τι να κάνετε σε κάθε περίπτωση

Αυτό το άρθρο διερευνά γιατί μπορεί να νιώσετε ξαφνική ζαλάδα στον ύπνο, ποια συμπτώματα πρέπει να παρακολουθείτε και πότε να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια.

Πώς είναι να έχεις ζαλάδα στον ύπνο

Η ζαλάδα που παρουσιάζεται κατά τη διάρκεια του ύπνου ή κατά την αφύπνιση μπορεί να μοιάζει με:

• Το δωμάτιο γυρίζει (κλασικό σημάδι ιλίγγου)
• Μια ξαφνική κίνηση ταλάντευσης (σαν να είστε σε πλοίο)
• Τάση λιποθυμίας
• Μια εσωτερική αίσθηση ανισορροπίας, ακόμα και όταν είστε ακίνητοι

Αυτά τα επεισόδια μπορεί να διαρκέσουν μερικά δευτερόλεπτα ή να επιμείνουν κατά τη διάρκεια της νύχτας, ενώ συχνά επιδεινώνονται με κινήσεις του κεφαλιού, περιστροφή στο κρεβάτι ή αν σηκωθείτε απότομα όρθιοι.

Συνήθεις αιτίες αιφνίδιας ζαλάδας στον ύπνο

Αρκετές καταστάσεις μπορεί να προκαλέσουν ζάλη όταν ξαπλώνετε ή γυρίζετε στο κρεβάτι. Μερικές είναι προσωρινές και αβλαβείς, ενώ άλλες χρήζουν ιατρικής αξιολόγησης.

1. Καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγος θέσης (BPPV)

• Η πιο κοινή αιτία νυχτερινού ιλίγγου.
• Εμφανίζεται όταν μικροσκοπικοί κρύσταλλοι ασβεστίου στο εσωτερικό αυτί απομακρύνονται και μετακινούνται σε λάθος μέρος του ακουστικού καναλιού, διαταράσσοντας τα σήματα ισορροπίας προς τον εγκέφαλο.
• Πυροδοτείται από αλλαγές στη θέση του κεφαλιού, όπως αν γυρίζετε στο κρεβάτι από το ένα πλευρό στο άλλο.

Συμπτώματα:

• Ξαφνική αίσθηση ότι “όλα στριφογυρίζουν” τη στιγμή που μετακινείτε το κεφάλι.
• Σύντομα αλλά έντονα επεισόδια ιλίγγου.
• Ναυτία ή έμετος.

2. Χαμηλή αρτηριακή πίεση (νυχτερινή υπόταση)

• Η αρτηριακή πίεση μπορεί να πέσει κατά τη διάρκεια της νύχτας ή μετά από ξαφνική κίνηση, οδηγώντας σε ζάλη ή λιποθυμία.
• Συχνά επιδεινώνεται από αφυδάτωση, ορισμένα φάρμακα ή υπνική άπνοια.

Συμπτώματα:

• Τάση λιποθυμίας.
• Αίσθημα παλμών.
• Αδυναμία ή θολή όραση όταν στέκεστε.

3. Διαταραχές του εσωτερικού αυτιού (αιθουσαία νευρίτιδα ή νόσος Meniere)

• Το εσωτερικό αυτί βοηθά στον έλεγχο της ισορροπίας. Όταν φλεγμαίνει ή πιεστεί, μπορεί να εμφανιστεί ζάλη, ακόμη και κατά τη διάρκεια της ανάπαυσης.

Συμπτώματα:

• Ξαφνικός ίλιγγος με κάθε κίνηση του κεφαλιού.
• Κουδούνισμα στα αυτιά ή απώλεια ακοής (στη νόσο Meniere).
• Αστάθεια ή ναυτία.

4. Υπνική άπνοια

• Οι στιγμιαίες διακοπές της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου μπορεί να μειώσουν τα επίπεδα οξυγόνου, επηρεάζοντας την λειτουργία του εγκεφάλου και προκαλώντας ζάλη.

Συμπτώματα:

• Δυνατό ροχαλητό, λαχάνιασμα για αέρα τη νύχτα.
• Πρωινοί πονοκέφαλοι.
• Κούραση κατά τη διάρκεια της ημέρας.
• Ξυπνάτε με αίσθηση αποπροσανατολισμού ή ζαλάδας.

5. Αφυδάτωση ή ανισορροπία ηλεκτρολυτών

• Η ανεπαρκής κατανάλωση υγρών ή η απώλεια ηλεκτρολυτών μέσω του ιδρώτα ή κάποιας ασθένειας μπορεί να επηρεάσει τη ροή του αίματος και την ισορροπία.

Συμπτώματα:

• Ξηροστομία
• Κράμπες
• Ζαλάδα ή αδυναμία κατά το ξύπνημα

6. Άγχος ή κρίσεις πανικού

• Οι νυχτερινές κρίσεις πανικού ή το αυξημένο άγχος μπορεί να προκαλέσουν ζαλάδες, ειδικά σε περιόδους κακού ύπνου ή χρόνιου στρες.

Συμπτώματα:

• Ζαλάδα, γρήγορος καρδιακός παλμός, δύσπνοια.
• Αισθάνεστε σαν να επιπλέετε ή να έχετε αποσυνδεθεί από τον κόσμο γύρω σας.
• Δυσκολία να ξανακοιμηθείτε λόγω φόβου ή ανησυχίας.

7. Νευρολογικές καταστάσεις

• Λιγότερο συχνά, καταστάσεις όπως ο ίλιγγος λόγω ημικρανίας, η πολλαπλή σκλήρυνση ή ακόμη και ένα μίνι εγκεφαλικό επεισόδιο (ΤΙΑ) μπορεί -εκτός των άλλων- να προκαλέσουν ζαλάδα, ακόμη και κατά τη διάρκεια του ύπνου.

Συμπτώματα:

• Αδυναμία στην μία πλευρά του σώματος.
• Μυρμήγκιασμα ή μούδιασμα.
• Αλλαγές στην ομιλία ή/και την όραση (σε σοβαρές περιπτώσεις).

Τι πρέπει να κάνετε εάν νιώσετε ξαφνική ζαλάδα στον ύπνο

• Μείνετε ήρεμοι και ξαπλώστε ακίνητοι: Εάν “το δωμάτιο περιστρέφεται”, προσπαθήστε να παραμείνετε ακίνητο μέχρι να περάσει η αίσθηση. Κρατήστε το κεφάλι σας ανυψωμένο με ένα επιπλέον μαξιλάρι.
• Ενυδάτωση: Πιείτε μια μικρή ποσότητα νερού. Η αφυδάτωση μπορεί να είναι μια απλή αιτία της ζαλάδας.
• Αλλάξτε θέση αργά: Όταν γυρίζετε στο κρεβάτι ή σηκώνεστε, κινηθείτε αργά και καθίστε σταδιακά πριν σταθείτε.
• Παρακολουθήστε τα συμπτώματά σας: Κρατήστε αρχείο για το πότε εμφανίζεται η ζάλη, τη διάρκειά της και τυχόν συναφή συμπτώματα όπως ναυτία, αλλαγές όρασης ή πόνο στο στήθος.
• Δοκιμάστε τον ελιγμό Epley (σε περίπτωση BPPV): Μια σειρά από κινήσεις της κεφαλής που έχουν σχεδιαστεί για την “επανατοποθέτηση” των εκτοπισμένων κρυστάλλων στο εσωτερικό αυτί. Καλύτερα να γίνεται υπό επίβλεψη στην αρχή, αλλά μπορείτε να την μάθετε για να την κάνετε και μόνοι σας, εάν διαγνωστείτε με BPPV.

Συμβουλευτείτε γιατρό εάν:

• Τα επεισόδια είναι συχνά ή σοβαρά.
• Αισθάνεστε επιπλέον συμπτώματα όπως απώλεια ακοής, μούδιασμα, πόνο στο στήθος ή σύγχυση.
• Υπάρχει κίνδυνος εγκεφαλικού, ειδικά εάν είστε άνω των 60 ετών, έχετε υπέρταση ή διαβήτη.

Πώς να αποτρέψετε τη νυχτερινή ζάλη

• Μείνετε ενυδατωμένοι όλη την ημέρα και πριν τον ύπνο.
• Αποφύγετε το αλκοόλ ή τα βαριά γεύματα πριν τον ύπνο.
• Ανασηκώστε ελαφρά το κεφάλι σας ενώ κοιμάστε (π.χ. με ένα δεύτερο μαξιλάρι).
• Αντιμετωπίστε την άπνοια ύπνου με επίσκεψη σε γιατρό.
• Διαχειριστείτε το άγχος μέσα από χαλαρωτικές νυχτερινές ρουτίνες.
• Μιλήστε με τον γιατρό σας για το εάν πιθανώς τα φάρμακα που παίρνετε μειώνουν την αρτηριακή πίεση ή επηρεάζουν την ισορροπία σας.

Σύνοψη

Η ξαφνική ζαλάδα στον ύπνο μπορεί να προκληθεί από ένα ευρύ φάσμα καταστάσεων, από κοινές και καλοήθεις έως τις πιο σοβαρές αιτίες. Ενώ η περιστασιακή ζάλη μπορεί να μην προκαλεί ανησυχία, τα επαναλαμβανόμενα ή σοβαρά επεισόδια θα πρέπει να αξιολογούνται από γιατρό.

Πάντα να συμβουλεύεστε γιατρό, για να αποκλείσετε τυχόν σοβαρές αιτίες και να λάβετε τη σωστή θεραπεία για μακροχρόνια ανακούφιση.

Πηγές:
mayoclinic.org
clevelandclinic.org
healthline.com
medicalnewstoday.com