Μικροβίωμα εντέρου: Πώς επηρεάζει την ψυχική μας υγεία, ποιος ο ρόλος του στο άγχος

Η έρευνα των επιστημόνων στη Σχολή Ιατρικής Duke-NUS και το Εθνικό Ινστιτούτο Νευροεπιστήμης στη Σιγκαπούρη, δείχνει ότι οι μεταβολίτες των μικροβίων -συγκεκριμένα οι ινδόλες- παίζουν ρόλο στη ρύθμιση της εγκεφαλικής δραστηριότητας που σχετίζεται με το άγχος.

Το εύρημα θα μπορούσε να οδηγήσει στην ανάπτυξη νέων θεραπειών με προβιοτικά, για τη βελτίωση της ψυχικής υγείας.

Οι ερευνητές εξέτασαν τον ρόλο που παίζουν τα μικρόβια στη συμπεριφορά που σχετίζεται με το άγχος. Σε προκλινικές μελέτες, παρατήρησαν ότι σε ένα περιβάλλον χωρίς μικρόβια, τα άτομα που δεν είχαν εκτεθεί σε ζωντανά μικρόβια εμφάνισαν αγχώδη συμπεριφορά σε σχέση με εκείνα που είχαν τα συνήθη ζωντανά μικρόβια.

Περαιτέρω έρευνα έδειξε ότι τα αυξημένα επίπεδα άγχους σχετίζονται με ενισχυμένη δραστηριότητα σε μια περιοχή του εγκεφάλου που εμπλέκεται στην επεξεργασία συναισθημάτων, όπως ο φόβος και το άγχος, την basolateral amygdala (BLA). Αυτό συσχετίστηκε με εξειδικευμένες πρωτεΐνες εντός των εγκεφαλικών κυττάρων γνωστές ως κανάλια SK2, τα οποία σχετίζονται με την αγχώδη συμπεριφορά.

Σε συνθήκες όπου το σώμα και ο εγκέφαλος εκτίθενται σε μεταβολίτες ζωντανών μικροβίων, τα κανάλια SK2 λειτουργούν σαν συμπλέκτης, αποτρέποντας την υπερβολική διέγερση των νευρώνων.

Οι ερευνητές εισήγαγαν ζωντανά μικρόβια σε ποντίκια χωρίς μικρόβια. Αυτό μείωσε τη αυξημένη νευρωνική δραστηριότητα στην περιοχή BLA και συνεπώς τη δραστηριότητα των καναλιών SK2. Ως αποτέλεσμα, τα ποντίκια παρουσίασαν σημαντικά λιγότερη αγχώδη συμπεριφορά, με αποτέλεσμα οι συναισθηματικές τους αντιδράσεις να μοιάζουν πλέον με εκείνες των ποντικών που είχαν εκτεθεί σε μικρόβια.

Όταν οι ερευνητές χορήγησαν ινδόλες στα τρωκτικά που δεν διέθεταν μικρόβια, διαπίστωσαν μείωση της δραστηριότητας στη συγκεκριμένη περιοχή, καθώς και της αγχώδους συμπεριφοράς. Αυτό σημαίνει ότι τα ενδογενή μικρόβια παράγουν μεταβολίτες, υποδεικνύοντας άμεση σύνδεση μεταξύ της μικροχλωρίδας μας και της διατήρησης της ψυχικής ισορροπίας.

«Τα ευρήματά μας αποκαλύπτουν τη συγκεκριμένη και περίπλοκη νευρική διαδικασία που συνδέει τα μικρόβια με την ψυχική υγεία. Τα άτομα χωρίς ζωντανά μικρόβια παρουσίασαν υψηλότερα επίπεδα αγχώδους συμπεριφοράς σε σχέση με εκείνα με ζωντανά βακτήρια. Ουσιαστικά, η έλλειψη αυτών των μικροβίων διατάραξε τον τρόπο λειτουργίας του εγκεφάλου τους, ιδιαίτερα σε περιοχές που ελέγχουν τον φόβο και το άγχος, οδηγώντας σε αγχώδη συμπεριφορά» εξήγησε ο Σον Τζε, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Νευροεπιστήμης και Διαταραχών Συμπεριφοράς του Duke-NUS και εκ των κύριων συγγραφέων της μελέτης.

Τα ευρήματα υποδεικνύουν τη δυνατότητα θεραπείας του άγχους μέσω της στόχευσης του άξονα εντέρου-εγκεφάλου, πιθανώς χρησιμοποιώντας προβιοτικά ή συμπληρώματα με βάση τις ινδόλες. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε εξατομικευμένες θεραπείες, σύμφωνα με τους επιστήμονες.

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό EMBO Molecular Medicine.