Μπορεί το στρες να προκαλέσει καρκίνο; Τι λέει η επιστήμη

Καθώς το άγχος, η σωματική εξουθένωση και η ψυχολογική πίεση αυξάνονται στη σύγχρονη ζωή, πολλοί αναρωτιούνται εάν όλο αυτό το στρες μπορεί να βλάπτει με βαθύτερους, πιο επικίνδυνους τρόπους.

Αυτό το άρθρο εξετάζει τι λέει η επιστήμη για τη σύνδεση μεταξύ του στρες και του καρκίνου, εάν το άγχος μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, πώς μπορεί να επηρεάσει την εξέλιξή του και τι μπορείτε να κάνετε, για να προστατεύσετε την υγεία σας.

Μπορεί το άγχος να προκαλέσει καρκίνο; Τι λένε οι ειδικοί

Η σύντομη απάντηση είναι: ΟΧΙ, το χρόνιο στρες από μόνο του ΔΕΝ προκαλεί άμεσα καρκίνο. Επί του παρόντος δεν υπάρχουν πειστικές ενδείξεις ότι το στρες μπορεί να προκαλέσει τον σχηματισμό καρκινικών κυττάρων.

Ωστόσο, μεγάλοι οργανισμοί υγείας, όπως το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου των ΗΠΑ και η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία συμφωνούν ότι το άγχος μπορεί να επηρεάσει έμμεσα τον κίνδυνο καρκίνου. Αυτό σημαίνει ότι το στρες μπορεί να δημιουργήσει συνθήκες, οι οποίες αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου, αλλά ΔΕΝ είναι η βασική αιτία.

Πώς το στρες μπορεί να αυξήσει έμμεσα τον κίνδυνο καρκίνου

Το άγχος επηρεάζει το σώμα με πολύπλοκους τρόπους. Με την πάροδο του χρόνου, τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης και η χρόνια φλεγμονή επηρεάζουν συμπεριφορές και βιολογικές οδούς, που μπορεί να διαδραματίσουν ρόλο στην ανάπτυξη καρκίνου:

• Εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα: Το άγχος μπορεί να καταστέλλει την λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, καθιστώντας πιο δύσκολο τον έγκαιρο εντοπισμό και καταστροφή μη φυσιολογικών κυττάρων.
• Ορμονικές ανισορροπίες: Το χρόνιο στρες διαταράσσει την ορμονική ρύθμιση, κάτι που προάγει τη φλεγμονή και κυτταρικές αλλαγές.
• Ανθυγιεινές συνήθειες αντιμετώπισης: Τα άτομα υπό στρες συχνά καπνίζουν, πίνουν περισσότερο αλκοόλ ή κάνουν κακή διατροφή, συμπεριφορές που είναι γνωστό ότι αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου.
• Ύπνος και μεταβολική διαταραχή: Το μακροχρόνιο στρες μπορεί να επηρεάσει τον ύπνο, τον μεταβολισμό της γλυκόζης και την υγεία του εντέρου. Όλα αυτά είναι παράγοντες που έχουν συνδεθεί με την εξέλιξη του καρκίνου, σε ορισμένες μελέτες.

Αν και κανένα από τα παραπάνω δεν αποδεικνύει άμεση σχέση, υπογραμμίζουν το πώς οι συμπεριφορές και οι φυσιολογικές αλλαγές, που σχετίζονται με το άγχος, μπορεί να συμβάλλουν σε υψηλότερο προφίλ κινδύνου καρκίνου με την πάροδο του χρόνου.

Το άγχος επηρεάζει την εξέλιξη του καρκίνου ή τις πιθανότητες επιβίωσης;

Εδώ είναι που τα στοιχεία γίνονται πιο πειστικά. Ενώ το άγχος μπορεί να μην προκαλεί καρκίνο, αρκετές μελέτες δείχνουν ότι:

• Προωθεί την ανάπτυξη του όγκου: Το χρόνιο στρες μπορεί να διεγείρει την απελευθέρωση νορεπινεφρίνης και άλλων χημικών ουσιών, που βοηθούν την (ανεπιθύμητη) παροχή αίματος στους όγκους.
• Εμποδίζει την ανάρρωση: Οι ασθενείς με υψηλά επίπεδα στρες μπορεί να ανταποκρίνονται λιγότερο στη θεραπεία ή να είναι λιγότερο πιθανό να ολοκληρώσουν το σχέδιο θεραπείας τους.
• Μειώνει τις πιθανότητες επιβίωσης: Ορισμένες μελέτες παρατήρησης δείχνουν συσχέτιση μεταξύ ψυχολογικής δυσφορίας και χειρότερων εκβάσεων της θεραπείας καρκίνου, αν και απαιτείται περισσότερη έρευνα στον εν λόγω τομέα.

Εν ολίγοις, το στρες μπορεί να μην προκαλεί καρκίνο, αλλά θα μπορούσε να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσεται ο καρκίνος και πώς ο ασθενής ανταποκρίνεται σε αυτόν ή/και τη θεραπεία του.

Η μείωση του στρες ως προληπτική στρατηγική υγείας

Ακόμη και χωρίς άμεση αιτιολογική σχέση, η διαχείριση του άγχους είναι βασικός πυλώνας της καλής υγείας. Για να μειώσετε τους έμμεσους κινδύνους καρκίνου:

• Ασκηθείτε τακτικά: Ενισχύει τη διάθεση, μειώνει τη φλεγμονή και βελτιώνει την λειτουργία του ανοσοποιητικού.
• Κάντε ποιοτικό ύπνο: Η ξεκούραση αποκαθιστά το ανοσοποιητικό και την ορμονική ισορροπία.
• Αποφύγετε τις ανθυγιεινές αντιδράσεις στο στρες: Περιορίστε το αλκοόλ, το κάπνισμα και την υπερφαγία.
• Εξασκηθείτε στην επίγνωση: Ο διαλογισμός και η βαθιά αναπνοή μπορούν να μειώσουν τα επίπεδα κορτιζόλης.
• Αναζητήστε υποστήριξη: Η θεραπεία, η ομαδική συμβουλευτική και η κοινωνική σύνδεση βοηθούν στην προστασία της ψυχικής και σωματικής υγείας.

Συχνές Ερωτήσεις

Μπορεί η μείωση του στρες να αποτρέψει τον καρκίνο;

Όχι άμεσα. Ωστόσο, η μείωση του άγχους μπορεί να μειώσει τις πιθανότητες ανάπτυξης άλλων συμπεριφορών (όπως το κάπνισμα και η υπερκατανάλωση τροφής), που αποδεδειγμένα αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου.

Υπάρχει σχέση μεταξύ του στρες και του καρκίνου του μαστού ή του καρκίνου του παχέος εντέρου;

Δεν υπάρχει αποδεδειγμένη αιτιολογική σύνδεση. Μερικές μικρές μελέτες υποδηλώνουν μια πιθανή συσχέτιση, αλλά τα στοιχεία δεν είναι πειστικά και χρειάζεται περισσότερη έρευνα.

Πώς το άγχος επηρεάζει την ανάρρωση των καρκινοπαθών;

Το άγχος μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ανταπόκριση στη θεραπεία, τον ύπνο, την όρεξη και το ανοσοποιητικό. Όλα αυτά επηρεάζουν την ανάρρωση και την ποιότητα ζωής.

Μπορεί το μακροχρόνιο στρες να επηρεάσει το DNA ή τα κύτταρα;

Ναι, το χρόνιο άγχος είναι γνωστό ότι προκαλεί οξειδωτικό στρες, κάτι που μπορεί να βλάψει τα κύτταρα και το DNA με την πάροδο του χρόνου. Αυτή η βλάβη μπορεί να παίζει ρόλο στη γήρανση και τις ασθένειες, συμπεριλαμβανομένου του κινδύνου καρκίνου.

Σύνοψη

Τα υψηλά επίπεδα στρες από μόνα τους δεν προκαλούν καρκίνο. Αλλά μπορεί να ανοίξουν την πόρτα σε συμπεριφορές που ενισχύουν τον σχετικό κίνδυνο και σε βιολογικές αλλαγές, που συμβάλλουν σε μακροπρόθεσμα προβλήματα υγείας. Η αποτελεσματική διαχείριση του άγχους είναι απαραίτητη όχι μόνο για την ηρεμία, αλλά και για την μείωση του βάρους της ασθένειας.

Αν και δεν μπορείτε πάντα να αποφύγετε το στρες, ο τρόπος με τον οποίο ανταποκρίνεστε σε αυτό είναι υπό τον έλεγχό σας. Και αυτό μπορεί να κάνει μια σημαντική διαφορά για την υγεία σας τώρα και στο μέλλον.

Πηγές:
healthline.com
cancer.gov
mdanderson.org
cancercenter.com
ncbi.nlm.nih.gov