Τι είναι το “πρόσωπο κορτιζόλης”: Συνοδά συμπτώματα και πώς να το αποφύγετε

Είναι συνήθως αποτέλεσμα χρόνιου στρες, ορισμένων φαρμάκων ή υποκείμενων ενδοκρινικών διαταραχών. Είναι ένα φαινόμενο γνωστό και ως πρόσωπο σελήνης (moon face) επειδή χαρακτηρίζεται από στρογγυλότητα και πρήξιμο στο πρόσωπο.

Αυτό το άρθρο εξηγεί τι είναι το πρόσωπο κορτιζόλης, τα συμπτώματά του, τα αίτια και το πιο σημαντικό: πώς να το αποφύγετε ή να το διαχειριστείτε μέσω του τρόπου ζωής και κάποιων ιατρικών στρατηγικών.

Τι είναι το πρόσωπο κορτιζόλης

Πρόσωπο κορτιζόλης είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει:

• Πρήξιμο του προσώπου, ιδιαίτερα στα μάγουλα και γύρω από τα μάτια
• Στρογγυλεμένη, πιο «γεμάτη» όψη στο πρόσωπο
• Συχνά σχετίζεται με μακροχρόνια υψηλή έκθεση σε κορτιζόλη

Εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα με:

• Σύνδρομο Cushing (ενδογενής υπερπαραγωγή κορτιζόλης) Διαβάστε επίσης: Σύνδρομο Cushing: Τα σημάδια αυξημένης κορτιζόλης – Μην το αγνοήσετε
• Μακροχρόνια χρήση κορτικοστεροειδών, όπως πρεδνιζόνη
• Σπάνια, σε περιπτώσεις χρόνιου στρες όπου η κορτιζόλη παραμένει αυξημένη για παρατεταμένες περιόδους

Αυτό το σύμπτωμα είναι συχνά ένα από τα πρώτα ορατά σημάδια συστηματικής ορμονικής ανισορροπίας.

Συμπτώματα που σχετίζονται με υψηλά επίπεδα κορτιζόλης

Εκτός από τις αλλαγές στο πρόσωπο, η αυξημένη κορτιζόλη (υπερκορτιζολισμός) μπορεί να προκαλέσει:

1. Αύξηση βάρους, ειδικά γύρω από την κοιλιά, τον λαιμό και το πρόσωπο
2. Μυϊκή αδυναμία, ιδιαίτερα στα χέρια και τα πόδια
3. Λεπτό δέρμα, πιο αργή επούλωση πληγών και μεγαλύτερη ευκολία να βγάλετε μελανιές στο δέρμα
4. Υψηλή αρτηριακή πίεση και υψηλό σάκχαρο στο αίμα
5. Διαταραχές ύπνου, εναλλαγές διάθεσης, άγχος ή κατάθλιψη
6. Συσσώρευση λίπους γύρω από την κλείδα και το άνω μέρος της πλάτης

Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να αναπτυχθούν σταδιακά, καθιστώντας σημαντική την έγκαιρη ανίχνευση.

Πρόσωπο κορτιζόλης: Αίτια

1. Σύνδρομο Cushing

Αυτή η κατάσταση προκαλείται από την υπερβολική παραγωγή κορτιζόλης, συχνά λόγω:

• Όγκου στην υπόφυση ή στα επινεφρίδια
• Έκτοπο όγκο που εκκρίνει ACTH σε άλλα σημεία του σώματος

Το πρόσωπο κορτιζόλης είναι ένα χαρακτηριστικό σημάδι αυτού του συνδρόμου.

2. Μακροχρόνια χρήση κορτικοστεροειδών

Συχνές σε ασθενείς με:

• Αυτοάνοσα νοσήματα (π.χ. λύκος, ρευματοειδής αρθρίτιδα)
• Άσθμα
• Χρόνιες φλεγμονώδεις καταστάσεις

Η μακροχρόνια χρήση συνθετικών κορτικοστεροειδών μπορεί να μιμηθεί τις επιδράσεις της περίσσειας φυσικής κορτιζόλης, οδηγώντας σε αλλαγές στην κατανομή του λίπους, όπως και στο πρόσωπο κορτιζόλης.

3. Χρόνιο στρες

Αν και συμβαίνει λιγότερο συχνά, το παρατεταμένο ψυχολογικό στρες μπορεί επίσης να συμβάλει στην αύξηση της κορτιζόλης. Εάν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να προκαλέσει ανεπαίσθητες ορμονικές αλλαγές, που επηρεάζουν τον μεταβολισμό του λίπους και την κατακράτηση υγρών στο πρόσωπο.

Πώς να αποτρέψετε ή να διαχειριστείτε το πρόσωπο κορτιζόλης

1. Ιατρική επίβλεψη

• Εάν παίρνετε κορτικοστεροειδή, μην τα σταματήσετε ποτέ απότομα, αλλά μιλήστε με τον γιατρό σας σχετικά με την μείωση της δόσης ή την μετάβαση σε εναλλακτικές λύσεις, εφόσον είναι εφικτό.
• Έχετε τον νου σας για σημάδια του συνδρόμου Cushing και ζητήστε ορμονικό έλεγχο, εάν χρειάζεται.

2. Διαχειριστείτε τα επίπεδα άγχους

• Ενσωματώστε καθημερινές συνήθειες μείωσης του στρες όπως διαλογισμό, τήρηση ημερολογίου ή ήπια άσκηση
• Στοχεύστε σε 7-8 ώρες ποιοτικού ύπνου κάθε βράδυ, για καλύτερη ρύθμιση της κορτιζόλης
• Περιορίστε την καφεΐνη και το αλκοόλ, που μπορεί να επηρεάσουν τον έλεγχο της κορτιζόλης

3. Υιοθετήστε έναν υγιεινό τρόπο ζωής

• Ακολουθήστε μια ισορροπημένη, αντιφλεγμονώδη διατροφή χαμηλή σε ζάχαρη και επεξεργασμένα τρόφιμα
• Τηρήστε μια ρουτίνα τακτικής άσκησης, ιδιαίτερα μυικής ενδυνάμωσης και καρδιαγγειακής εξάσκησης
• Αποφύγετε δίαιτες υψηλής περιεκτικότητας σε νάτριο (αλάτι), οι οποίες μπορεί να επιδεινώσουν την κατακράτηση υγρών

4. Τον νου σας σε ορμόνες και φάρμακα

• Ρωτήστε τον γιατρό σας σχετικά με τον έλεγχο των επιπέδων ACTH και κορτιζόλης εάν εμφανιστούν συμπτώματα
• Τηρήστε αρχείο των παρενεργειών που σας προκαλούν τα φάρμακα, εάν χρησιμοποιείτε κάποια μακροχρονίως

Συχνές Ερωτήσεις

Μπορεί το άγχος μόνο να προκαλέσει πρόσωπο κορτιζόλης;

Είναι σπάνιο, αλλά το παρατεταμένο, ανεξέλεγκτο στρες μπορεί να κρατήσει τα επίπεδα κορτιζόλης σε υψηλά επίπεδα, συμβάλλοντας πιθανώς στο πρήξιμο του προσώπου και στη συσσώρευση λίπους με την πάροδο του χρόνου, ειδικά όταν συνδυάζεται με κακό ύπνο και ανθυγιεινές συνήθειες ζωής.

Είναι αναστρέψιμο το πρόσωπο κορτιζόλης;

Ναι, σε πολλές περιπτώσεις. Εάν προκαλείται από φαρμακευτική αγωγή ή στρες, το πρήξιμο του προσώπου μπορεί σταδιακά να υποχωρήσει μόλις τα επίπεδα κορτιζόλης επανέλθουν σε ισορροπία μέσω θεραπείας, μείωσης των φαρμάκων ή αλλαγών στον τρόπο ζωής.

Πόσο καιρό χρειάζεται για να φύγει το πρόσωπο κορτιζόλης;

Το χρονοδιάγραμμα ποικίλλει. Όταν επιλυθεί η υποκείμενη αιτία -όπως η διακοπή των στεροειδών ή η θεραπεία του συνδρόμου Cushing- οι αλλαγές στο πρόσωπο μπορεί να βελτιωθούν μέσα σε εβδομάδες έως αρκετούς μήνες, ανάλογα με τη σοβαρότητα.

Σύνοψη

Το πρόσωπο κορτιζόλης είναι ένα ορατό σημάδι ότι η ορμονική ισορροπία του σώματός σας μπορεί να έχει διαταραχθεί. Ενώ συχνά συνδέεται με φάρμακα κορτικοστεροειδών ή ενδοκρινικές διαταραχές -όπως το σύνδρομο Cushing- το χρόνιο στρες μπορεί επίσης να παίζει ρόλο.

Τα καλά νέα είναι ότι με την έγκαιρη παρέμβαση, την κατάλληλη ιατρική περίθαλψη και τις αλλαγές στον υγιεινό τρόπο ζωής, οι επιπτώσεις της αυξημένης κορτιζόλης -τόσο ορατές, όσο και εσωτερικές- μπορούν να μειωθούν ή ακόμα και να αντιστραφούν.

Πηγές:
clevelandclinic.org
mayoclinic.org
medicalnewstoday.com
healthline.com
nhs.uk