Παραθυρεοειδείς αδένες: Τι κάνουν και με ποιες ασθένειες συνδέονται

Γνωρίζατε όμως ότι έχετε και παραθυρεοειδή αδένα; Μάλιστα, δεν είναι καν ένας: οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν τέσσερις παραθυρεοειδείς αδένες, παρόλο ακόμα και ο ένας θα αρκούσε.

Πού βρίσκονται οι παραθυρεοειδείς αδένες

Από το όνομα, ίσως νομίζετε ότι ο ρόλος των παραθυρεοειδών αδένων σχετίζεται με εκείνον του θυρεοειδούς. Αλλά δεν είναι έτσι. Το όνομα προέρχεται αποκλειστικά από τη θέση τους: βρίσκονται εκατέρωθεν και ακριβώς πίσω από τον θυρεοειδή αδένα: δύο στη δεξιά πλευρά και άλλοι δύο στην αριστερή.

Οι παραθυρεοειδείς αδένες είναι μικροί (στο μέγεθος του αρακά). Αν και είναι φυσιολογικό να έχουμε 4 παραθυρεοειδείς αδένες, περίπου το 13% των ανθρώπων έχει λιγότερους και το 5% έχει περισσότερους. Μάλιστα, κάποιοι έχουν παραθυρεοειδείς αδένες σε άλλα σημεία, όπως δίπλα στον οισοφάγο ή στο στήθος. Αυτή η παραλλαγή σπάνια έχει σημασία, εκτός εάν απαιτείται χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση ενός ή περισσότερων από αυτούς.

Τι κάνουν οι παραθυρεοειδείς αδένες

Οι παραθυρεοειδείς αδένες παράγουν την παραθυρεοειδική ορμόνη (PTH). Και τι κάνει η PTH; Έχει πολλές λειτουργίες, όπως:

• Ρύθμιση του ασβεστίου: Το ασβέστιο είναι ένα μέταλλο με πολλούς βασικούς ρόλους σε όλο το σώμα, όπως η καλή υγεία των οστών, η φυσιολογική λειτουργία των νεύρων και των μυών και η σωστή πήξη του αίματος. Τα αυξημένα επίπεδα PTH οδηγούν σε υψηλότερα επίπεδα ασβεστίου στο αίμα μέσω δράσεων στα νεφρά και τα οστά.
• Ρύθμιση του φωσφόρου: Μεταξύ άλλων ρόλων, ο φώσφορος είναι βασικό συστατικό του DNA, των οστών και των δοντιών μας. Ενεργοποιεί βασικά ένζυμα σε όλο το σώμα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που είναι απαραίτητα για την αναπαραγωγή και την επιβίωση των κυττάρων. Βοηθά επίσης στην λειτουργία των νεύρων και των μυών.
• Ρύθμιση της βιταμίνης D: Αυτή η βιταμίνη βοηθά στη διατήρηση των φυσιολογικών επιπέδων ασβεστίου σε όλο το σώμα, ελέγχοντας πόση απορροφάται από την τροφή στον εντερικό σωλήνα και πόση χάνεται στα ούρα. Η PTH ρυθμίζει την παραγωγή του ενζύμου που μετατρέπει την ανενεργή βιταμίνη D σε μια ενεργή μορφή που βοηθά το έντερό σας να απορροφήσει το ασβέστιο και μειώνει την απώλεια ασβεστίου στα ούρα.

Η PTH που απελευθερώνεται από τους παραθυρεοειδείς αδένες βοηθά στη διατήρηση της ισορροπίας καθενός από αυτά τα θρεπτικά συστατικά. Για παράδειγμα, εάν το επίπεδο ασβεστίου στο αίμα σας πέσει, οι παραθυρεοειδείς αδένες σας παράγουν περισσότερη PTH. Υψηλότερες ποσότητες PTH “προτρέπουν” τα οστά να απελευθερώσουν αποθηκευμένο ασβέστιο στην κυκλοφορία του αίματος και επίσης “δίνουν σήμα” στους νεφρούς να μειώσουν την ποσότητα ασβεστίου που αποβάλλεται μέσω των ούρων.

Τι γίνεται αν τα επίπεδα ασβεστίου στο αίμα σας αυξηθούν; Οι παραθυρεοειδείς αδένες παράγουν λιγότερη PTH, η οποία βοηθά στη διόρθωση των επιπέδων ασβεστίου στο αίμα.

Ποιες ασθένειες συνδέονται με τους παραθυρεοειδείς αδένες

Υπερπαραθυρεοειδισμός: Αυτή είναι μια κατάσταση κατά την οποία οι παραθυρεοειδείς αδένες παράγουν περισσότερη από την κανονική ποσότητα PTH. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε έναν καλοήθη ή καρκινικό όγκο σε έναν μόνο ή σε πολλαπλούς αδένες, με αποτέλεσμα αυτοί να υπερλειτουργούν. Ή μπορεί να οφείλεται σε κάποιο άλλο αίτιο, όπως χαμηλό επίπεδο ασβεστίου στο αίμα, ανεπαρκή επίπεδα βιταμίνης D ή νεφρική ανεπάρκεια. Όταν υπάρχει πάρα πολύ PTH, τα επίπεδα ασβεστίου στο αίμα μπορεί να γίνουν επικίνδυνα υψηλά και τα επίπεδα φωσφόρου να πέσουν. Μπορεί να απαιτηθεί χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση του υπερδραστήριου αδένα ή αδένων.

Υποπαραθυρεοειδισμός: Αυτή η σπάνια πάθηση διαγιγνώσκεται όταν παράγεται μικρότερη από την κανονική ποσότητα PTH. Οι πιο συνηθισμένες αιτίες είναι προηγούμενη χειρουργική επέμβαση στον αυχένα ή ακτινοβολία, αυτοάνοση νόσος ή χαμηλά επίπεδα μαγνησίου.

Καρκίνος παραθυρεοειδούς: Οι παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο του παραθυρεοειδούς περιλαμβάνουν ορισμένες γενετικές ασθένειες και προηγούμενη ακτινοβολία στον αυχένα.

Γιατί σπάνια ακούμε για τους παραθυρεοειδείς αδένες

Ο λόγος είναι ότι τις περισσότερες φορές κάνουν τη δουλειά τους χωρίς να προκαλούν προβλήματα. Αν και οι διαταραχές των παραθυρεοειδών αδένων δεν είναι ανήκουστες, είναι απλώς αρκετά σπάνιες σε βαθμό που οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θα ακούσουν ποτέ για αυτές. Σκεφτείτε τους ως ένα από τα πολλά μέρη του σώματός μας που παίζουν τεράστιο ρόλο στην υγεία μας, αλλά δεν εκτιμώνται γιατί είναι πολύ καλά σε αυτό που κάνουν.

Πηγή: harvard.edu