Γρίπη: Ο ρόλος του εγκεφάλου στην εκδήλωση των συμπτωμάτων

Τα ευρήματα δείχνουν ότι ο εγκέφαλος παίζει κρίσιμο ρόλο στην ενεργοποίηση των συμπτωμάτων της λοίμωξης, γεγονός που μπορεί να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τις αναπνευστικές λοιμώξεις και τις χρόνιες παθήσεις.

«Οι πνεύμονες χρησιμοποιούν τους ίδιους αισθητήρες και νευρώνες στην οδό του πόνου για να ενημερώσουν τον εγκέφαλο ότι υπάρχει λοίμωξη», λέει ο Δρ. Bryan Yipp, κλινικός ερευνητής στην Ιατρική Σχολή Cumming και κύριος συγγραφέας της μελέτης. «Ο εγκέφαλος προτρέπει τα συμπτώματα που σχετίζονται με την ασθένεια, το γενικό αίσθημα της αδιαθεσίας, της κούρασης και της απώλειας της όρεξης. Η ανακάλυψη δείχνει ότι ίσως πρέπει να θεραπεύσουμε το νευρικό σύστημα, πέρα από τη λοίμωξη».

Πριν από τη νέα μελέτη, η οποία πραγματοποιήθηκε σε ποντίκια, οι ερευνητές πίστευαν ότι οι λοιμώξεις στους πνεύμονες και η πνευμονία προκαλούν φλεγμονώδη μόρια που τελικά φτάνουν στον εγκέφαλο μέσω της κυκλοφορίας του αίματος. Η αρρώστια θεωρούνταν συνέπεια της ενεργοποίησης του ανοσοποιητικού συστήματος. Ωστόσο, τα ευρήματα αποκαλύπτουν ότι η ασθένεια είναι αποτέλεσμα της ενεργοποίησης του νευρικού συστήματος στους πνεύμονες.

Η κατανόηση της επικοινωνίας πνεύμονα-εγκεφάλου είναι σημαντική για τη θεραπεία, επειδή τα βακτήρια που προκαλούν λοιμώξεις των πνευμόνων μπορούν να παράγουν ένα βιοφίλμ, μια επίστρωση που τους περιβάλλει με αποτέλεσμα το νευρικό σύστημα να μην μπορεί να τα δει.

Αυτό επιτρέπει στο μικρόβιο να κρύβεται στους πνεύμονες για μεγάλο χρονικό διάστημα, γεγονός που μπορεί να ρίξει φως σε σοβαρές λοιμώξεις των πνευμόνων που είναι λιγότερο συμπτωματικές.

Για παράδειγμα, ο Yipp κατέγραψε μια ανεξήγητη ανωμαλία στη μονάδα εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ) κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID, φαινόμενο που ονομάστηκε «χαρούμενη υποξία». Το φαινόμενο παρατηρήθηκε σε όλες τις ΜΕΘ ανά τον κόσμο.

«Είχαμε ασθενείς των οποίων τα επίπεδα οξυγόνου ήταν εξαιρετικά χαμηλά και οι ακτινογραφίες επιβεβαίωναν ότι ίσως χρειαζόταν να μπουν σε μηχανική υποστήριξη. Όταν πήγαινα όμως να δω τον ασθενή, έλεγε ότι αισθάνεται καλά. Αυτοί οι άνθρωποι δεν ένιωθαν σοβαρά συμπτώματα της πάθησης, παρότι ο ιός κατέστρεφε επιθετικά τους πνεύμονές τους».

Ο Yipp λέει ότι η κατανόηση των οδών επικοινωνίας του εγκεφάλου με τους πνεύμονες, μπορεί επίσης να έχει ευρείες επιπτώσεις σε άτομα με χρόνιες πνευμονικές λοιμώξεις όπως είναι η κυστική ίνωση. Πολλοί πάσχοντες έχουν ένα βιοφίλμ βακτηρίων στους πνεύμονές τους και είναι ασυμπτωματικοί. Αισθάνονται καλά, αλλά στη συνέχεια έχουν μια έξαρση κατά την οποία μπορεί να αρρωστήσουν βαριά. Η αιτία της έξαρσης δεν μπορεί να εντοπιστεί πάντα.

«Είναι πιθανό η έξαρση να είναι και νευρολογική, με αποτέλεσμα αυτοί οι άνθρωποι να είναι ασυμπτωματικοί επειδή τα βακτήρια κρύβονται», λέει ο Yipp.

Τα ευρήματα αποτελούν έργο διεπιστημονικής ομάδας που περιλαμβάνει ειδικούς στη νευροβιολογία, τη μικροβιολογία, την ανοσολογία και τις λοιμώδεις νόσους.

«Οι ειδικότητες των γιατρών βασίζονται συνήθως σε μεμονωμένα όργανα, με τους πνευμονολόγους να φροντίζουν τους πνεύμονες και τους νευρολόγους τον εγκέφαλο. Η μελέτη μας δείχνει ότι ο πνεύμονας μεταβάλλει τον εγκέφαλο και ο εγκέφαλος μεταβάλλει τους πνεύμονες. Αυτή η διασταύρωση της επικοινωνίας είναι ένας διαφορετικός τρόπος σκέψης για την ασθένεια. Όλα συνδέονται με τον εγκέφαλο και πιθανώς υπάρχουν ακόμη πιο πολύπλοκα κυκλώματα. Τώρα μπορούμε να εξετάσουμε τη στόχευση των νευροκυκλωμάτων σε συνδυασμό με τα αντιβιοτικά για την αντιμετώπιση των λοιμώξεων και της ασθένειας που προκαλούν».

Οι ερευνητές υπογραμμίζουν την ανακάλυψη ενός ακόμη μοναδικού ευρήματος. Τα αρσενικά ποντίκια ήταν πολύ πιο άρρωστα από τα θηλυκά, παρόλο που είχαν την ίδια βακτηριακή λοίμωξη. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η αρρώστια των αρσενικών εξαρτιόταν περισσότερο από τις νευρωνικές επικοινωνίες από ό,τι των θηλυκών. Ο Yipp λέει ότι αυτό το εύρημα θα μπορούσε να προσδώσει αξιοπιστία στη λεγόμενη «γρίπη των ανδρών», έναν όρο της καθομιλουμένης όπου οι άνδρες πιστεύεται ότι υπερβάλλουν όταν εμφανίζουν μια λοίμωξη του αναπνευστικού. Τελικά μπορεί να μην υπαρβάλλουν, επισημαίνουν οι ερευνητές.

Τα ευρήματα δημοσιεύονται στο επιστημονικό περιοδικό Cell.