Στρες, παιδικό τραύμα, νευροφλεγμονή και Αλτσχάιμερ: Πώς συνδέονται

Στρεσογόνα γεγονότα είναι εκείνα στα οποία αντικειμενικές εξωτερικές απειλές ενεργοποιούν τις συμπεριφορικές και ψυχολογικές αντιδράσεις του ατόμου, για παράδειγμα ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου, η ανεργία ή η ασθένεια.

Ολοένα και περισσότερα στοιχεία δείχνουν ότι το άγχος θα μπορούσε να συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο άνοιας και γνωστικής έκπτωσης.

Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να εκτιμηθεί κατά πόσον η συσσώρευση στρεσογόνων γεγονότων καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής, θα μπορούσε να επηρεάσει την ανάπτυξη παθολογιών που σχετίζονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ σε μεγαλύτερες ηλικίες.

Οι ερευνητές ανέλυσαν στοιχεία για 1.290 εθελοντές στη Βαρκελώνη, οι οποίοι δεν είχαν γνωστικές διαταραχές κατά την περίοδο της μελέτης, αλλά είχαν οικογενειακό ιστορικό Αλτσχάιμερ.

Οι συμμετέχοντες έδωσαν συνεντεύξεις για να αξιολογηθεί ο αριθμός των στρεσογόνων γεγονότων της ζωής τους ενώ υποβλήθηκαν σε οσφυονωτιαία παρακέντηση και μαγνητική τομογραφία (MRI) για να εξεταστούν διάφοροι βιοδείκτες που σχετίζονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ.

Οι στατιστικές αναλύσεις αποκάλυψαν ότι η συσσώρευση στρεσογόνων γεγονότων κατά τη μέση ηλικία σχετίζεται με υψηλότερα επίπεδα β-αμυλοειδούς, που αποτελεί την πρωτεΐνη-κλειδί στην ανάπτυξη της νόσου Αλτσχάιμερ.

«Γνωρίζουμε ότι η μέση ηλικία είναι μια περίοδος κατά την οποία αρχίζουν να συσσωρεύονται οι παθολογίες της νόσου Αλτσχάιμερ. Είναι πιθανό ότι αυτά τα χρόνια αποτελούν μια ευάλωτη περίοδο όπου η βίωση ψυχολογικού στρες μπορεί να έχει μακροχρόνιες επιπτώσεις στην υγεία του εγκεφάλου», λέει η Ελένη Παλπατζή, ερευνήτρια στο ISGlobal και πρώτη συγγραφέας της μελέτης.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι τα υψηλότερα επίπεδα στρεσογόνων εμπειριών στην παιδική ηλικία σχετίζονται με υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης νευροφλεγμονής σε μεγαλύτερες ηλικίες. Η φλεγμονή έχει αναγνωριστεί ως βασική μοριακή αντίδραση στις νευροεκφυλιστικές ασθένειες και τα αποτελέσματα αυτά συνάδουν με τα αναδυόμενα στοιχεία που υποδηλώνουν ότι το παιδικό τραύμα συνδέεται με αυξημένη φλεγμονή στην ενήλικη ζωή.

Διαφορές φύλου στις επιπτώσεις των στρεσογόνων παραγόντων

Η συσσώρευση στρεσογόνων γεγονότων κατά τη διάρκεια της ζωής συνδέθηκε με υψηλότερα επίπεδα βήτα αμυλοειδούς μόνο στους άνδρες. Στις γυναίκες, ωστόσο, οι ερευνητές παρατήρησαν ότι οι περισσότερες στρεσογόνες εμπειρίες κατά τη διάρκεια της ζωής συνδέονταν με μικρότερους όγκους φαιάς ουσίας, κατάσταση γνωστή και ως ατροφία εγκεφάλου.

Τέλος, οι συγγραφείς διαπίστωσαν ότι τα στρεσογόνα γεγονότα σε άτομα με ιστορικό ψυχιατρικής νόσου σχετίζονταν με υψηλότερα επίπεδα πρωτεϊνών βήτα και ταυ, νευροφλεγμονή και χαμηλότερο όγκο φαιάς ουσίας, γεγονός που υποδηλώνει ότι αυτός ο πληθυσμός θα μπορούσε να είναι πιο ευάλωτος στις επιπτώσεις των στρεσογόνων γεγονότων, για παράδειγμα μέσω της μείωσης των ικανοτήτων αντιμετώπισης του στρες που θα μπορούσαν να τους καταστήσουν πιο ευάλωτους.

«Η μελέτη μας ενισχύει την άποψη ότι το άγχος θα μπορούσε να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της νόσου Αλτσχάιμερ και παρέχει τα πρώτα στοιχεία σχετικά με τους μηχανισμούς που κρύβονται πίσω από αυτό το αποτέλεσμα, αλλά χρειάζεται πρόσθετη έρευνα για να αναπαραχθούν και να επικυρωθούν τα αρχικά μας ευρήματα», λένε οι ερευνητές.

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση Annals of Neurology.