Ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής: Τα φάρμακα που συμβάλλουν στην πρόληψη

Το ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής είναι μια διόγκωση που μοιάζει με μπαλόνι στο κάτω μέρος της αορτής, της κύριας αρτηρίας του σώματος που αντλεί αίμα από την καρδιά για να τροφοδοτήσει το σώμα.

Εάν μείνει χωρίς θεραπεία, μπορεί να διογκωθεί και να σκάσει, προκαλώντας απειλητική για τη ζωή αιμορραγία.

Περίπου το 80% των ρήξεων ανευρυσμάτων είναι θανατηφόρες.

Ένα ανεύρυσμα προκαλείται από τις αλλαγές στα τοιχώματα της αρτηρίας λόγω της γήρανσης, του καπνίσματος και της υψηλής αρτηριακής πίεσης, αλλά η πάθηση μπορεί να είναι και κληρονομική.

Τα ανευρύσματα είναι έξι φορές πιο συχνά στους άνδρες από ό,τι στις γυναίκες, επηρεάζοντας περίπου το 4% των ανδρών άνω των 65 ετών.

Μια πιθανή εξήγηση γι' αυτό είναι ότι οι ορμόνες του γυναικείου φύλου, τα οιστρογόνα, προστατεύουν από τη δημιουργία ανευρύσματος.

Τα συμπτώματα του ανευρύσματος κοιλιακής αορτής περιλαμβάνουν επίμονο πόνο στο στομάχι, οσφυαλγία και αίσθημα παλμών κοντά στον αφαλό.

Στις περισσότερες περιπτώσεις ωστόσο, δεν υπάρχουν συμπτώματα.

Εάν εντοπιστεί ένα μεγάλο ανεύρυσμα -με διάμετρο τουλάχιστον 5,5 cm- μπορεί να αντιμετωπιστεί χειρουργικά.

Τα μικρότερα παρακολουθούνται με τακτικά υπερηχογραφήματα.

Υπάρχει ωστόσο πάντα ο κίνδυνος να σκάσουν ανά πάσα στιγμή, γι' αυτό και ένα ανεύρυσμα περιγράφεται ως «ωρολογιακή βόμβα».

Νέα μελέτη δείχνει ότι φάρμακα που χρησιμοποιούνται ήδη για τη μείωση της χοληστερόλης, θα μπορούσαν να επιβραδύνουν την ανάπτυξη των ανευρυσμάτων και να μειώσουν ή ακόμα και να αποτρέψουν την ανάγκη χειρουργικής επέμβασης.

Οι ερευνητές συνέκριναν το DNA σχεδόν 40.000 ανθρώπων με ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής με αυτό ενός εκατομμυρίου ανθρώπων χωρίς την πάθηση.

Η μελέτη αποκάλυψε σχεδόν 150 τμήματα DNA που εμπλέκονται στην ανάπτυξη ανευρυσμάτων.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι κυρίως ευθύνεται ένα γονίδιο που παράγει μια πρωτεΐνη που ονομάζεται PCSK9.

Αυτή η πρωτεΐνη παράγεται στον συκώτι και εμποδίζει τη διάσπαση της «κακής» LDL χοληστερόλης.

Μελέτες σε ποντίκια έδειξαν επίσης ότι τα ανευρύσματα κοιλιακής αορτής αυξάνονταν πιο αργά σε όσους δεν μπορούσαν να παράγουν PCSK9, υποδεικνύοντας ότι τα φάρμακα που μειώνουν τα επίπεδα PCSK9 θα μπορούσαν να είναι ωφέλιμα.

Τέτοια φάρμακα, γνωστά ως αναστολείς PCSK9, υπάρχουν ήδη και χρησιμοποιούνται για τη μείωση της χοληστερόλης όταν οι υπάρχουσες θεραπείες, όπως οι στατίνες, δεν είναι αρκετά αποτελεσματικές.

Σύμφωνα με τον καθηγητή αγγειοχειρουργικής στο Πανεπιστήμιο του Leicester και έναν από τους κύριους ερευνητές στη μελέτη, Matthew Bown, αυτά τα φάρμακα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ευρέως για τη θεραπεία των ανευρυσμάτων κοιλιακής αορτής έως το 2030.

Δεν είναι σαφές πώς η χοληστερόλη τροφοδοτεί την ανάπτυξη των ανευρυσμάτων. Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι οδηγεί σε φλεγμονή που αποδυναμώνει τα τοιχώματα της αορτής.

Η Covid-19 θα μπορούσε να επιταχύνει τη διόγκωση των ανευρυσμάτων κοιλιακής αορτής, σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ στις ΗΠΑ. Όσοι έχουν προσβληθεί από τον ιό, έχουν δεκαπλάσιες πιθανότητες ταχύτερης διόγκωσης, πάνω από 2,7 mm το χρόνο. Κατά μία θεωρία, η πρωτεΐνη-ακίδα του ιού ενεργοποιεί περισσότερες ενώσεις που προκαλούν τη διόγκωση.

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Nature Genetics.