Ψωρίαση - μία πολύπλοκη νόσος. Προσδοκίες πίσω από τα νέα θεραπευτικά μόρια
Η ψωρίαση είναι ένα αυτοφλεγμονώδες νόσημα, μη μεταδοτικό, που επηρεάζει εξίσου άνδρες και γυναίκες κάθε ηλικίας και εκτιμάται ότι εμφανίζεται περίπου στο 1-3% του παγκόσμιου πληθυσμού: Μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο περίπου το 2% του πληθυσμού, δηλαδή περίπου 1,3 εκατομμύρια άτομα, έχει ψωρίαση – στην Ελλάδα, εκτιμάται ότι ο αριθμός των ασθενών κινείται γύρω από τις 200.000.
Εκδηλώνεται με βλάβες στο δέρμα που συνήθως μοιάζουν με ερυθρές φολιδωτές πλάκες και καλύπτονται από λευκό λέπι. Το μέγεθός τους ποικίλει όχι μόνο από ασθενή σε ασθενή, αλλά και από το ένα σημείο του σώματος στο άλλο και μπορεί να είναι από ελάχιστα εκατοστά έως μεγάλες επιφάνειες του δέρματος κάθε φορά. Συνήθως εντοπίζεται σε αγκώνες, γόνατα και καθώς και στο τριχωτό της κεφαλής και συνοδεύεται από συμπτώματα όπως φαγούρα, αίσθημα καψίματος και «ξεφλούδισμα» του δέρματος. Υπάρχουν διάφορες μορφές ψωρίασης, με πιο συχνή την ψωρίαση κατά πλάκας.
Πρόκειται για μία χρόνια νόσο, που χαρακτηρίζεται ως φλεγμονώδης και δεν είναι ιάσιμη, δεν υπάρχει δηλαδή θεραπεία που να την αντιμετωπίζει οριστικά. Η ψωρίαση, όμως, είναι θεραπεύσιμη, βάσει και των σύγχρονων θεραπειών που προσφέρει η επιστήμη στους ασθενείς και μέσω των οποίων μπορούν να αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά τα συμπτώματά της. Τα συμπτώματα αυτά στο δέρμα του ασθενούς, άλλοτε βρίσκονται σε έξαρση και άλλοτε σε ύφεση, δηλαδή «εξαφανίζονται», μέχρι η εμφάνισή τους να πυροδοτηθεί εκ νέου – εξαιτίας γνωστών προδιαθεσικών παραγόντων όπως το κάπνισμα, το αλκοόλ, το στρες κ.α. αλλά και άγνωστων.
Σε κάθε περίπτωση, η ψωρίαση αποτελεί μία εξαιρετικά πολύπλοκη πάθηση, που απαιτεί συνδυαστική προσέγγιση και εξατομίκευση της θεραπείας για κάθε ασθενή προκειμένου να επιτευχθεί το βέλτιστο θεραπευτικό αποτέλεσμα. Την ίδια ώρα, οι ασθενείς ακόμη και σήμερα αγωνίζονται για να ξεπεράσουν το ψυχικό φορτίο της νόσου, που συχνά επηρεάζει δυσμενώς κάθε πτυχή της ζωής τους, τόσο λόγω συννοσηροτήτων όσο και εξαιτίας στερεοτύπων που οδηγούν σε στιγματισμό των ασθενών.
Παράγοντες που ενδέχεται να οδηγήσουν στην εκδήλωση ψωρίασης
Τις τελευταίες δεκαετίες η έρευνα γύρω από την Ψωρίαση έχει οδηγήσει στην ολοένα και βαθύτερη γνώση της αιτιοπαθογένειας της νόσου. Γνωρίζουμε σήμερα πως γενετικοί παράγοντες παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο αν και μεγάλος αριθμός ασθενών δεν παρουσιάζει οικογενειακό ιστορικό ψωρίασης. Έχουν επίσης αναγνωρισθεί προδιαθεσικοί παράγοντες εμφάνισης της νόσου ή και εξάρσεων της με πιο γνωστούς το στρες, το τραύμα, η κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα, λοιμώξεις καθώς και ορισμένα φάρμακα.
Οι ασθενείς με Ψωρίαση παρουσιάζουν επίσης αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης συγκεκριμένων παθήσεων, γνωστές ως συννοσηρότητες της ψωρίασης που επιβαρύνουν τη σωματική και ψυχική τους υγεία. Οι πλέον γνωστές συννοσηρότητες είναι η Ψωριασική Αρθρίτιδα, το Μεταβολικό Σύνδρομο, τα Καρδιαγγειακά, το Άγχος και η Κατάθλιψη. Ειδικά όσον αφορά τις Ψυχικές Νόσους, η σχέση τους με την Ψωρίαση είναι αμφίδρομη καθώς από τη μία η δερματική νόσος επιβαρύνει τις συνιστώσες αυτές ενώ και οι ψυχικές διαταραχές από την πλευρά τους αποτελούν αναγνωρισμένο παράγοντα έξαρσης της νόσου αλλά και αντίστασης στη θεραπεία.
Πώς αντιμετωπίζεται η ψωρίαση
Οι βιολογικοί παράγοντες αποτελούν στοχευμένες θεραπείες και έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια βασιζόμενα στο ρόλο ειδικών φλεγμονωδών μορίων στην Ψωριασική Νόσο. Η αδρανοποίηση των μορίων αυτών από τους βιολογικούς παράγοντες οδηγεί σε παρεμπόδιση της δράσης τους, περιορισμό της φλεγμονής και κατά συνέπεια και των συμπτωμάτων της ψωρίασης.
Οι δερματολόγοι έχουν πλέον στα χέρια τους τις νεότερες αυτές θεραπείες και μπορούν να επιλέξουν την κατάλληλη για κάθε ασθενή αξιολογώντας ποικίλες παραμέτρους όπως η βαρύτητα της νόσου, προηγηθείσες θεραπείες, ιατρικό ιστορικό και συννυπάρχουσες παθήσεις. Ο ρόλος του ασθενούς στη διαδικασία αυτή είναι εξίσου ενεργός και συμμετοχικός.
Νέες ελπίδες για την αντιμετώπιση της ψωρίασης κατά πλάκας από την μπιμεκιζουμάμπη
Ο βιολογικός παράγοντας μπιμεκιζουμάμπη (Bimekizumab) χρησιμοποιείται ήδη στο εξωτερικό για την αντιμετώπιση της μέτριας έως σοβαρής ψωρίασης κατά πλάκας.
Το 2023, η μπιμεκιζουμάμπη αναμένεται και στη χώρα μας ευελπιστώντας να αποτελέσει μία εξαιρετικά αποτελεσματική θεραπευτική επιλογή για ασθενείς και δερματολόγους. Στο τελευταίο Πανευρωπαϊκό Συνέδριο Δερματολογίας στο Μιλάνο παρουσιάστηκαν τα δεδομένα αποτελεσματικότητας και ασφάλειας του Bimekizumab, ο μηχανισμός δράσης του οποίου βασίζεται στην αναγνώριση ενός νέου θεραπευτικού στόχου και στην ικανότητα του να δεσμεύει δύο φλεγμονώδεις πρωτεΐνες (τις ιντερλευκίνες 17Α και F). Η αποτελεσματικότητα του χαρακτηρίζεται ως πολύ υψηλή, ήδη από τον πρώτο μήνα θεραπείας και μάλιστα ανώτερη τριών ήδη χρησιμοποιούμενων βιολογικών φαρμάκων (adalimumab, ustekinumab και secukinumab). Οι ασθενείς που έλαβαν θεραπεία με Bimekizumab πέτυχαν απόλυτη δερματική κάθαρση σε πολύ υψηλά επίπεδα την οποία και διατήρησαν σε βάθος τριετίας με ένα πολύ καλό προφίλ ασφαλείας, στην πλειονότητά τους.
Η Ψωρίαση παραμένει μία νόσος που δεν μπορεί – προς το παρόν τουλάχιστον να ιαθεί. Εν τούτοις, η έρευνα και η επιστημονική πρόοδος μας εφοδιάζουν με καινούρια «όπλα», όπως η μπιμεκιζουμάμπη, που δίνουν ελπίδες στους ασθενείς με ψωρίαση για μία καλύτερη ποιότητα ζωής χωρίς συμπτώματα, χωρίς δερματικές βλάβες και χωρίς επιπτώσεις στην καθημερινότητα τους.