Παγκόσμια Ημέρα Ψωρίασης: Τι πρέπει να γνωρίζετε για το αυτοάνοσο νόσημα

Προσβάλλει το ίδιο συχνά άντρες και γυναίκες και μπορεί να ξεκινήσει σε οποιαδήποτε ηλικία, αν και η συνήθης ηλικία έναρξης είναι μεταξύ 20-35 ετών. Η ψωρίαση δεν είναι μεταδοτική.

Τύποι

Υπάρχουν δύο τύποι ψωρίασης:

- Τύπος Ι: Αφορά νεαρούς ενήλικες οι οποίοι μπορεί να έχουν κάποιο συγγενή που επίσης να πάσχει από ψωρίαση (θετικό οικογενειακό ιστορικό). Ο τύπος αυτός συνήθως έχει πιο σοβαρή κλινική εκδήλωση της ψωρίασης.

- Τύπος ΙΙ: Αφορά κυρίως άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, 50-60 ετών, χωρίς θετικό οικογενειακό ιστορικό με ηπιότερη και λιγότερο εκτεταμένη ψωρίαση.

Αιτίες

Η ψωρίαση δεν οφείλεται μόνο σε μία αιτία, αλλά πρόκειται για το αποτέλεσμα πολλών παραγόντων, δηλαδή είναι μια πολυπαραγοντική νόσος. Η ακριβής αιτιολογία της ψωρίασης δεν έχει διελευκανθεί και παραμένει άγνωστη.

Σύμφωνα με τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα, η ψωρίαση είναι αποτέλεσμα διαταραχής του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού και γι' αυτό χαρακτηρίζεται ως ανοσολογικώς διαμεσολαβούμενο νόσημα.

Η επιδερμίδα στο ψωριασικό δέρμα αντικαθίσταται πολύ πιο γρήγορα συγκριτικά με το φυσιολογικό δέρμα –μέχρι και 7 φορές γρηγορότερα. Έτσι, η ανανέωση των κερατινοκυττάρων του δέρματος (διαδικασία της κερατινοποίησης) αντί να διαρκεί 28 ημέρες, διαρκεί 4 ημέρες, με αποτέλεσμα την πάχυνση της επιδερμίδας (υπερκεράτωση).

Η κληρονομικότητα (γενετικοί παράγοντες) φαίνεται πως συμμετέχουν στην εμφάνιση της ψωρίασης, αν και υπάρχουν περιπτώσεις που κάποιος εμφανίζει ψωρίαση χωρίς κανένα συγγενή πάσχοντα στην οικογένεια ή αντίθετα τα παιδιά ενός γονιού με ψωρίαση μπορεί να μην εμφανίσουν ποτέ ψωρίαση.

Περιβαλλοντικοί (εκλυτικοί) παράγοντες μπορεί να προκαλέσουν την εμφάνιση ή την επιδείνωση της ψωρίασης:

- Στρεπτοκοκκική λοίμωξη: Συνήθης αιτία για πονόλαιμο και φαρυγγοαμυγδαλίτιδες, αποτελεί εκλυτικό παράγοντα εμφάνισης σταγονοειδούς ψωρίασης σε παιδιά και νεαρούς ενήλικες.

- Ορμονικοί παράγοντες: Υπάρχει μια έξαρση της εμφάνισης της ψωρίασης κατά την εμμηναρχή (όταν ξεκινά η περίοδος) και την εμμηνόπαυση (όταν η περίοδος σταματά). Επιπρόσθετα παρατηρείται βελτίωση κατά την εγκυμοσύνη.

- Φάρμακα: Ορισμένα φάρμακα μπορεί να επιδεινώνουν την ήδη υπάρχουσα ψωρίαση όπως το λίθιο (αντικαταθλιπτικό), ορισμένα αντιυπερτασικά (b-blockers), και η απότομη διακοπή των συστηματικών κορτικοστεροειδών. Ωστόσο, ο ασθενής με ψωρίαση δεν θα πρέπει να σταματά μόνος του τη φαρμακευτική του αγωγή, αλλά σε συνεννόηση με τον γιατρό του θα δίδεται η πιο κατάλληλη θεραπεία που να μην επιβαρύνει τη ψωρίαση.

- Ο τραυματισμός είναι γνωστό ότι μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ψωριασικών βλαβών μέσω του φαινομένου Koebner. Σε άτομα με συγκεκριμένες δερματοπάθειες, όπως η ψωρίαση, μετά τον τραυματισμό υγιούς δέρματος δημιουργείται στο συγκεκριμένο σημείο νέα βλάβη η οποία κλινικά και ιστοπαθολογικά είναι πανομοιότυπη με αυτή της υποκείμενης νόσου. Το φαινόμενο αυτό ορίζεται ως φαινόμενο Κoebner ή ισομορφικό φαινόμενο ή ισομορφική απάντηση, που σημαίνει «όμοια απάντηση».

- Ψυχολογικοί παράγοντες (άγχος, στρες): Σε ορισμένους ανθρώπους παρατηρείται επιδείνωση της ψωρίασης όταν βρίσκονται υπό συνθήκες έντονου άγχους.

- Το αλκοόλ και το κάπνισμα έχουν επιβαρυντικό ρόλο στη ψωρίαση.

Η ψωρίαση είναι μια νόσος με πολλά «πρόσωπα» και η κλινική της εικόνα εξαρτάται από τη μορφή και την εντόπισή της.

Συνοδά νοσήματα

Η ψωρίαση δεν είναι κάτι παροδικό, αλλά είναι μια χρόνια νόσος που χαρακτηρίζεται από εξάρσεις και υφέσεις. Δεν αποτελεί ένα απλό εξάνθημα με δυσάρεστη εικόνα αλλά μια εκδήλωση συστηματικής φλεγμονής. Μπορεί να συνοδεύεται από άλλες νόσους όπως:

- ψωριασική αρθρίτιδα,

- φλεγμονώδη νόσο του εντέρου (νόσο Crohn),

- μεταβολικό σύνδρομο,

- παχυσαρκία,

- σακχαρώδη διαβήτη,

- καρδιαγγειακή νόσο.

Επίσης, η ψωρίαση έχει σημαντικά αρνητικό αντίκτυπο στην ψυχολογία του ασθενούς, με αποτέλεσμα μεγάλη επιβάρυνση της ποιότητας ζωής του.

Τα ερευνητικά και κλινικά δεδομένα των τελευταίων ετών αναδεικνύουν την ψωρίαση ως μια συστηματική νοσολογική οντότητα με σοβαρές επιπτώσεις όχι μόνο στην ποιότητα ζωής αλλά και στο προσδόκιμο επιβίωσης των ασθενών. Η αντιμετώπιση της ψωρίασης ως συστηματικής νόσου έχει σαφή επίπτωση στη θεραπευτική προσέγγιση. Νέες ειδικές θεραπείες εξελίσσονται στην προσπάθεια αντιμετώπισης όχι μόνο των δερματικών αλλά και των συστηματικών εκδηλώσεων και συννοσηροτήτων.

Ο δερματολόγος θα συνεργαστεί και θα σας παραπέμψει εφόσον χρειάζεται και σε άλλες ειδικότητες (π.χ. ψυχολόγο, διαβητολόγο, γαστρεντερολόγο, ρευματολόγο) για την αντιμετώπιση των συνοδών παθήσεων.

Θεραπευτικές επιλογές

Η θεραπευτική προσέγγιση της ψωρίασης είναι ένα σύνθετο πρόβλημα που αποτελεί διαχρονική πρόκληση για το δερματολόγο. Περιλαμβάνει τοπικές θεραπείες, παραδοσιακές συστηματικές θεραπείες, βιολογικούς παράγοντες και/ή φωτοθεραπεία.

Τοπικές θεραπείες

Οι περισσότερες περιπτώσεις ήπιας βαρύτητας ψωρίασης συνήθως ανταποκρίνονται ικανοποιητικά στην τοπική θεραπεία (π.χ. κρέμες, αλοιφές), όπως:

- Τοπικά κορτικοστεροειδή

- Ανάλογα βιταμίνης D

- Συνδυασμό καλσιποτριόλης/βηταμεθασόνης

- Τοπικά ρετινοειδή

Τα ενυδατικά και τα μαλακτικά σκευάσματα καθώς και οι κερατολυτικοί παράγοντες αποτελούν συμπληρωματική αγωγή στην ψωρίαση. Η εφαρμογή τους αντιμετωπίζει την ξηρότητα και την απολέπιση και βοηθά στην καταπολέμηση του κνησμού.

Παραδοσιακές συστηματικές θεραπείες

Ένα σημαντικό ποσοστό των ασθενών πάσχει από ψωρίαση που απαιτεί συστηματική χορήγηση από το στόμα θεραπείας για τον έλεγχο της νόσου, όπως η μέτρια έως σοβαρή ψωρίαση, η ψωρίαση με συχνές εξάρσεις, η ψωρίαση με σημαντική επιβάρυνση της ποιότητας ζωής του ασθενούς, και η ψωρίαση σε εμφανή σημεία όπως το πρόσωπο και τα χέρια. Οι παραδοσιακές συστηματικές θεραπείες περιλαμβάνουν:

- Κυκλοσπορίνη

- Μεθοτρεξάτη

- Ρετινοειδή

Βιολογικοί παράγοντες

Οι βιολογικοί παράγοντες είναι μεγάλα μόρια –όχι απλές χημικές ενώσεις– παρόμοιες με αυτές που βρίσκονται στον οργανισμό μας και διεγείρουν ή εμποδίζουν τη δράση άλλων μορίων του οργανισμού μας.

Οι βιολογικοί παράγοντες είναι κυρίως πρωτεΐνες που χωρίζονται σε 3 κατηγορίες, τα αντισώματα, τις πρωτεΐνες σύντηξης και τις ανασυνδυασμένες κυταροκίνες. Ανάλογα με τον τρόπο δράσης τους, έχουν σαν στόχο είτε τη στόχευση Τ κύτταρων είτε τη στόχευση κυταροκινών, που συμμετέχουν στην παθογένεση της ψωρίασης. Η αναχαίτιση της δράσης του TNF-α αποτελεί το θεραπευτικό στόχο για τρεις βιολογικούς παράγοντες, την ινφλιξιμάμπη (infliximab), την ετανερσέπτη (etanercept), και την αδαλιμουμάμπη (adalimumab).

Φωτοθεραπεία

Η φωτοθεραπεία είναι η θεραπεία με λυχνίες υπεριώδους ακτινοβολίας για θεραπευτικούς σκοπούς. Οι υπεριώδεις ακτίνες είναι μέρος των ακτίνων του ήλιου. Οι φωτοθεραπείες που ενδείκνυνται στην περίπτωση της ψωρίασης είναι:

- UVB φωτοθεραπεία: η UVB (290-320 nm)

- Φωτοχημειοθεραπεία (ψωραλένιο+UVA=PUVA)

Πηγή: Νοσοκομείο Αφροδίσιων & Δερματικών Νόσων «Ανδρέας Συγγρός», Ιατρείο Ψωρίασης

Διαβάστε επίσης:

Ψωρίαση: Μύθοι και αλήθειες που πρέπει να γνωρίζετε

Ψωρίαση: Συμβουλές για τις εξάρσεις του χειμώνα

Ψωριασική αρθρίτιδα: Τα διατροφικά dos & don’ts

Ψωριασική αρθρίτιδα: 8 παράγοντες κινδύνου που πρέπει να γνωρίζετε