Το άγχος πριν από μια νοσηλεία ή μια χειρουργική επέμβαση & ο ρόλος του ψυχολόγου

Η προετοιμασία για την νοσηλεία και το χειρουργείο, σύμφωνα με την κυρία Άννα Χατζηδημητρίου- Ψυχολόγο Υγείας, από πολύ νωρίς στην διεθνή βιβλιογραφία έχει αποδειχθεί να είναι αποτελεσματική αλλά και απαραίτητη στην μείωση του προ-εγχειρητικού και μετά-εγχειρητικού άγχους αλλά και του μετά-εγχειρητικού πόνου που είναι μια από τις βασικότερες ανησυχίες των ασθενών (Melamed and Siegel, 1985). Παγκοσμίως δημιούργουνται πρό-εγχειρητικές ομάδες ώστε να προετοιμαστούν ψυχολογικά για τις αγχογώνες ιατρικές παρεμβάσεις ή επέμβασεις.

Σύμφωνα με τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας (ΠΟΥ) ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για την προετοιμασία αγχογώνων επεμβάσεων είναι η μετάδοση προ-εγχειρητικής πληροφόρησης με τους παρακάτω τρόπους:

• Δίνουμε η ποσότητα πληροφόρησης που ο ασθενής θέλει και μπορεί να δεχθεί
• Μεταδίδουμε τα νέα με ειλικρίνεια και ευαισθησία
• Αποφεύγουμε τους ιατρικούς όρους, οι γενικές και μή σαφείς εκφράσεις διότι δημιουργούν σύγχηση και άγχος στην πεο-εγχειρητική φαση
• Μεταδίδουμε πάντα την πληροφόρηση χωρίς αρνητισμό και καταστροφολογία για να καθυσηχάζουμε το άγχος.
• Δίνουμε πληροφορίες σε στάδια, όχι όλες μαζί αν είναι αγχωμένος
• Δίνουμε χρόνο στον ασθενή να αντιδράσει και να εκφράσει ελεύθερα τα συναισθήματα του, ήμαστε κοντά του για διάλογο
• Προσφέρουμε πάντα εναλλακτικές λύσεις αντιμετώπισης για τις ανάγκες του ασθενή μας ανάλογα την προσωπικότητα του
• Ελέγχουμε αν ο ασθενής κατανόησε την πληροφόρηση βάζοντάς τον να επαναλάβει το μήνυμα, η αμφιβολία γεννάει υποθέσεις και άγχος
• Να ενημερωθεί ο ασθενής ότι μπορεί να συζητήσει με τον ψυχολόγο οτιδήποτε απορία ή ανησυχία έχει κατά την νοσηλεία του

ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΕΙ Ο ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΟ ΠΡΟ-ΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΟ ΑΓΧΟΣ?

Ο ψυχολόγος υγείας μπορεί ν' ανακουφίσει τους ασθενείς απ' αυτά τα συναισθήματα παρέχοντας προ-εγχειρητική ενημέρωση και υποστήριξη με τους παρακάτω τρόπους:
• Ενημέρωση: Να αυξήσει την γνώση του ασθενή για την νόσο του, το χειρουργείο του, τους παράγοντες που την επηρεάζουν, την επίδραση της στην ποιότητα ζωής του και την σημασία της χειρουργικής επέμβασης την αντιμετώπιση των προβλημάτων υγείας του.
• Επικοινωνία: Ανακοίνωση των «αρνητικών» αγχογόνων νέων για ιατρικές ασθένειες ή χειρουργικές επεμβάσεις σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες από τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας όπως αναφέρθηκαν παραπάνω (ΠΟΥ)
Στόχος να αντιμετωπιστούν οι αρνητικές σκέψεις που κάνουν οι ασθενείς, τα λεγόμενα «σενάρια καταστροφοποίησης». Η αίσθηση απουσίας ελέγχου, το άγνωστο, μεγιστοποιεί το άγχος μ' αποτέλεσμα μια απλή χειρουργική επέμβαση να προκαλλεί ενεξέλεγκτα, έντονα συναισθήματα και φόβο.
• Αντιμετώπιση: Αρνητικών συναισθημάτων όπως άγχος, εκνευρισμός, πανικός, φόβος, κατάθλιψη που τους επηρεάζουν προ-εγχειρητικά, στην νοσηλεία τους, αλλά και στην μετα-εγχειρητική αποκατάστασή τους.
• Ειδικό ψυχο-εκπαιδευτικό πρόγραμμα του φόβου για την αναισθησία. Στερεότυποι φόβοι όπως: «Αν δεν ξυπνήσω; Αν ξυπνησω νωρίς; Αν καταλάβω τι θα μου κάνουν, αν ακούω; Θα κάνω εμμετούς μετά;» είναι πολύ συχνοί στους ασθενείς πριν χειρουργηθούν. Με την σωστή ενημέρωση, την ψυχολογική υποστήριξη, και την διαχείρηση του άγχους οι σκέψεις αυτές απαντιούνται, εκλογικεύονται και παύουν να δημιουργούν φόβο ή άρνηση για ένα χειρουργείο.
• Συμβουλευτική Οικογένειας: Συχνά τα κοινωνικά στερεότυπα του οικογενειακού συστήματος ή φόβοι και η ελλιπής πληροφόρησή των συγγενών μεταφέρεται στον ασθενή με αποτέλεσμα να δυσκολεύεται να διαχειρηστεί το χειρουργείο του και πάρει αποφάσεις. Επίσης σε σοβαρές επεμβάσεις η οικογένεια βιώνει πολυποίκιλα συναισθήματα κατά την αναμονή του θεραπευτικού αποτελέσματος.

ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΕΙ Ο ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΜΕΤΑ-ΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ?

• Βελτίωση της ποιότητας ζωής μειώνοντας τις ψυχολογικές επιδράσεις, άγχος, κατάθλιψη που μπορεί να δημιουργήσει ένα πρόβλημα υγείας, η μακροχρονή νοσηλεία ή ενα επικείμενο χειρουργείο κλπ. (Αντιμετώπιση Αρνητικών Συναισθημάτων).
• Να υποστηρίξει τους ασθενείς να επιστρέψουν σύντομα μετά το χειρουργείο στις καθημερινές τους ασχολίες, εργασία, κοινωνική ζωή, οικογενειακές υποχρεώσεις χωρίς φόβο και δισταγμό. (Τοποθέτηση Στόχων, Επανάκτηση Ρόλων).
• Να αυξήσει την γνώση του ασθενή για το χειρουργείο που θα κάνει, αλλά και τις γνώσεις για την νόσο του, τους παράγοντες που την επηρεάζουν, την επίδραση της και την σφαιρική αντιμετώπισή της (Ενημέρωση).
• Να αυξήσει τα κίνητρα των ασθενών που θα τους οδηγήσουν να καταφέρουν μετά το χειρουργείο να βελτιώσουν τον τρόπο ζωής τους και τις συνήθειες που επηρεάζουν την εξέλιξη της νόσου με στόχο την μακροχρόνια διατήρηση των αλλαγών αυτών (Υιοθέτηση και διατήρηση υγιεινών συμπεριφορών).

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟ-ΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑ-ΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ?

• Η προ-εγχειρητική και μετα-εγχειρητική ψυχολογική υποστήριξη του ασθενούς έχει βρεθεί πώς:

o Μειώνει τα αρνητικά συναισθήματα όπως συναισθήματα άγχους, φόβου, πανικού, εκνευρισμού προ-εχειρητικά
o Αυξάνει την αίσθηση γνώσης και ελέγχου του ασθενή σε θέματα που υπάρχει παραπληροφόρηση π.χ η νάρκωση.
o Μειώνει το νοσοκομειακό άγχος και θλίψη του ασθενούς κατά την νοσηλεία
o Μειώνει την αντίληψη του μετα-εγχειρητικού πόνου.
o Αυξάνει τον ρυθμό και την ποιότητα της μετα – εγχειρητικής αποθεραπείας
o Την ικανοποίηση του ασθενή με το θεραπευτικό αποτέλεσμα.
o Βοηθάει την επικοινωνία ιατρού-ασθενή, εξασφαλίζοντας ανώδυνη, σύντομη και ευχάριστη νοσηλεία.

Άννα Χατζηδημητρίου- Ψυχολόγος Υγείας!

Διαβάστε ακόμη:

Ψυχολόγος ή ψυχίατρος: Σε ποιον πρέπει να απευθυνθώ;

Τεστ αίματος προβλέπει πόσο γρήγορα θα αναρρώσει ο ασθενής μετά την εγχείρηση

Αυξημένος ο κίνδυνος θανάτου μετά από εγχείρηση το απόγευμα και το σαββατοκύριακο