Μελαγχολική κατάθλιψη: Το τεστ των 8 ερωτήσεων

Ένα άτομο που εκδηλώνει κατάθλιψη με μελαγχολικά χαρακτηριστικά συνήθως αισθάνεται πως η ζωή δεν έχει νόημα ή σκοπό.

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, περισσότερα από 350 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πάσχουν από κάποια μορφή κατάθλιψης.

Η ένταση της κατάθλιψης με μελαγχολικά χαρακτηριστικά διαφέρει από άτομο σε άτομο, ωστόσο οι ειδικοί την κατατάσσουν στις σοβαρές μορφές κατάθλιψης, σημειώνοντας μάλιστα πως αρκετοί ασθενείς είναι αρκετά «ανθεκτικοί» απέναντι στη φαρμακευτική αγωγή. Έχει παρατηρηθεί πως η φαρμακευτική αγωγή είναι πιο πιθανό να αποτύχει εάν το άτομο πάσχει επίσης από διαταραχή πανικού και/ή κοινωνικές φοβίες.

Η κατάθλιψη με μελαγχολικά χαρακτηριστικά είναι εξαιρετικά συνήθης σε άτομα που πάσχουν από διπολική διαταραχή.

Συμπτώματα κατάθλιψης με μελαγχολικά χαρακτηριστικά

Για να γίνει κατανοητή η έννοια της κατάθλιψης με μελαγχολικά χαρακτηριστικά, απαιτείται αρχικά να γίνει διάκριση ανάμεσα στις έννοιες συναίσθημα και διάθεση.

Το συναίσθημα συνεχώς μεταβάλλεται και ανταποκρίνεται στις σκέψεις και τις εμπειρίες μας σε καθημερινή βάση. Από την άλλη, η διάθεση αποτελεί επέκταση των συναισθημάτων σε βάθος χρόνου. Η διάθεση μπορεί να παραμείνει αμετάβλητη για μερικές ώρες, λίγες ημέρες ή –στην περίπτωση της κατάθλιψης– αρκετούς μήνες και χρόνια.

Όταν επικρατεί μια συγκεκριμένη διάθεση, η συμπεριφορά του ατόμου αλλάζει, μεταβάλλεται η εικόνα του στον έξω κόσμο και χρωματίζεται αναλόγως και η εικόνα που έχει το ίδιο το άτομο για τον εαυτό του και τα πάντα γύρω του. Με άλλα λόγια, αλλάζει εκ βαθέων η ίδια η προσωπικότητα.

Τα τυπικά γνωρίσματα που περιγράφουν την κατάθλιψη με μελαγχολικά χαρακτηριστικά είναι τα εξής:

- έλλειψη ενέργειας και δυσκολία κινητοποίησης, ιδιαίτερα το πρωί

- δυσκολία διεκπεραίωσης κοινότυπων διαδικασιών, όπως το πρωινό ξύπνημα ή το μπάνιο

- επιβραδυμένη σωματική και γνωστική λειτουργία – λες και το άτομο κινείται μέσα από ένα σύννεφο ομίχλης ή θολώνει η σκέψη του

- έλλειψη συγκέντρωσης και διάσπαση της προσοχής

- νευρικότητα (π.χ. γρήγορο βάδισμα, κινήσεις των χεριών)

- αδυναμία του ατόμου να αισθανθεί απόλαυση

- αίσθημα «κενού» ή «μουδιάσματος»

- αλλαγές στην όρεξη (συνήθως με επακόλουθη αύξηση του βάρους)

- υπερυπνία (το άτομο κοιμάται περισσότερες ώρες απ' ότι συνήθως)

Διαγνωστικές ερωτήσεις

Για να προκύψει διάγνωση, ο γιατρός συνήθως κάνει μερικές από τις παρακάτω ερωτήσεις:

- Δυσκολεύσετε να σηκωθείτε από το κρεβάτι το πρωί και να ξεκινήσετε τη μέρα σας;

- Τα συμπτώματα είναι γενικώς πιο έντονα το πρωί απ' ότι το βράδυ;

- Πώς κοιμάστε; Έχετε παρατηρήσει αλλαγές στις συνήθειες του ύπνου σας;

- Πώς θα περιγράφατε/χαρακτηρίζατε μια κοινή μέρα από τη ζωή σας;

- Έχουν αλλάξει οι καθημερινές σας συνήθειες;

- Απολαμβάνετε εξίσου δραστηριότητες που σας ευχαριστούσαν παλαιότερα;

- Αν υπάρχει κάτι που σας φτιάχνει τη διάθεση, τι είναι αυτό;

- Δυσκολεύεστε περισσότερο να συγκεντρωθείτε σε σύγκριση με παλαιότερα;

Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Νέας Νότιας Ουαλίας (UNSW) διαπίστωσαν προσφάτως ότι τα εγκεφαλικά σήματα των ατόμων που πάσχουν από κατάθλιψη με μελαγχολικά χαρακτηριστικά συνθέτουν μια μοναδική «υπογραφή». Έτσι, υποστηρίζουν ότι η κατάθλιψη με μελαγχολικά χαρακτηριστικά θα πρέπει να κατηγοριοποιείται ως διακριτό είδος διαταραχής της διάθεσης.

Σύμφωνα με τη σχετική μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση JAMA Psychiatry, στα άτομα που πάσχουν από κατάθλιψη με μελαγχολικά χαρακτηριστικά εντοπίζεται μια χαρακτηριστική αποδιοργάνωση στα εγκεφαλικά δίκτυα, συγκεκριμένα μια διακοπή της επικοινωνίας στο νησαίο φλοιό του εγκεφάλου, το τμήμα που ελέγχει την ευαισθησία του ατόμου σε εσωτερικές συναισθηματικές καταστάσεις αλλά και την προσοχή και τη συγκέντρωση.

Διαβάστε επίσης:

Το κοινωνικό στίγμα της ψυχικής νόσου μέσα από ένα κόμικ
Η κατάθλιψη είναι τόσο σωματική όσο και ψυχική νόσος
Όταν η κατάθλιψη και το άγχος οφείλονται σε ιό