Πολλαπλή σκλήρυνση: Αφήνοντας πίσω την αναπηρία - Ελπίδα καλής ζωής από τις νέες θεραπείες

Της Νατάσσας Ν. Σπαγαδώρου

Είναι μία πολύ δύσκολη νόσος με σοβαρές υποτροπές, με μία σκληρή συχνά καθημερινότητα για τους πάσχοντες, ενώ ένα 50% των ασθενών με ΠΣ βιώνει κατάθλιψη. Ωστόσο, η αναπηρία πλέον ανήκει στο παρελθόν και το γεγονός αυτό, δημιουργεί ελπίδες για τους ασθενείς που βλέπουν το μέλλον τους πιο αισιόδοξα.

Την ίδια ώρα, η σοβαρή αυτή νόσος –η οποία έχει θέσει ψηλά τον πήχυ της νευρολογίας- αποτελεί μία πρόκληση για την επιστημονική κοινότητα. Ήδη χιλιάδες μόρια ερευνώνται, 14 θεραπείες είναι στη διάθεση των 10.000 περίπου ασθενών στην Ελλάδα, και 6 ακόμη, σε στάδιο κλινικών μελετών. Θεραπείες που αφορούν στην αντιμετώπιση των υποτροπών της νόσου.

Η αγαστή συνεργασία γιατρού – ασθενούς, η ολιστική αντιμετώπιση, η συμμόρφωση στη θεραπεία, η ανάγκη για εξατομικευμένη θεραπεία και η ανάγκη για εξειδικευμένη παροχή υπηρεσιών (όπως καλά εκπαιδευμένες νοσηλεύτριες και κατάλληλα κέντρα συνταγογράφησης) αποτελούν τους βασικούς άξονες που πρέπει να έχουμε υπόψιν μας, όταν μιλάμε για την Πολλαπλή Σκλήρυνση.

Τα παραπάνω συμπεράσματα, τονίστηκαν μεταξύ άλλων, στη διάρκεια των εργασιών του 4ου Πανελληνίου Συνεδρίου της Ελληνικής Ακαδημίας Νευροανοσολογίας (ΕΛΛΑΝΑ), που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη (14-17 Δεκεμβρίου) με συμμετοχή πλήθους γιατρών αλλά και ασθενών από την Ελλάδα και το εξωτερικό.

Συνθήκη ζωής και όχι νόσος

Όπως τόνισε ο καθηγητής Νικόλαος Γρηγοριάδης, διευθυντής της Β’ Νευρολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ και πρόεδρος της Ελληνικής Νευρολογικής Εταιρείας η νόσος είναι μία συνθήκη ζωής και ο βασικός κανόνας είναι πως τα φάρμακα αυτά, θα πρέπει να συνταγογραφούνται μόνο στα κατάλληλα Κέντρα για την Πολλαπλή Σκλήρυνση. Χαρακτήρισε επίσης τους γιατρούς ως στρατηγούς, οι οποίοι θα πρέπει με σοφία και φρόνηση να συνταγογραφούν την κατάλληλη θεραπεία στον κάθε ασθενή, λαμβάνοντας υπόψιν την ζωή του και την καθημερινότητά του συνολικά. Εάν λάβουμε δε υπόψιν ότι το ανοσοποιητικό και το κεντρικό νευρικό σύστημα έχουν μνήμη, τότε θα πρέπει να μιλάμε για μία ολιστική προσέγγιση, σύμφωνα με τον καθηγητή Γρηγοριάδη.

Αξίζει εδώ να τονίσουμε, ότι η Ελληνική Ακαδημία Νευροανοσολογίας, προκειμένου να διευκολύνει το κλινικό έργο των νευρολόγων που διαχειρίζονται ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση, και κατά το πρότυπο των ευρωπαϊκών και αμερικανικών επιστημονικών εταιρειών, κατήρτισε νέες κατευθυντήριες οδηγίες για την επιλογή του κατάλληλου θεραπευτικού σχήματος.

Όπως τόνισε στην συνέντευξη τύπουο ομότιμος καθηγητής πρ, όεδρος της ΕΛΛΑΝΑ Παναγιώτης Παπαθανασόπουλος και ο καθηγητής Νευρολογίας στο νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης Γιάννης Ηλιόπουλος, δύο βασικά κλειδιά που παίζουν ρόλο σημαντικό, είναι η συμμόρφωση των ασθενών στις θεραπείες τους (αφού ο γιατρός καταλήξει στο κατάλληλο σχήμα μετά τη διάγνωση) καθώς και το οικογενειακό περιβάλλον. Χρειάζεται ένα υποστηρικτικό και ζεστό περιβάλλον, ώστε ο ασθενής να νοιώσει ισότιμο μέλος και της οικογένειας και της κοινωνίας.

Ανάγκη για μητρώα, εξειδικευμένα Κέντρα

Η ανάγκη για Μητρώα ασθενών, αλλά και για εξειδικευμένα Κέντρα Πολλαπλής Σκλήρυνσης, είναι αδήριτη για τους ασθενείς αλλά και για τους γιατρούς, τόνισαν οι καθηγητές στη διάρκεια της συνέντευξης τύπου. Σήμερα στην Ελλάδα δυστυχώς υπάρχουν μόνο δύο τέτοια Κέντρα, ένα στο ΑΧΕΠΑ (Β’ Νευρολογική Κλινική επικεφαλής της οποίας είναι ο κ. Νικ. Γρηγοριάδης) και ένα στο Αιγινήτειο.

Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο επίσης, είναι η ανάγκη για εξειδικευμένο νοσηλευτικό προσωπικό. Όπως τόνισε χαρακτηριστικά η Θεανώ Τάτση, νοσηλεύτρια της Μονάδας Πολλαπλής Σκλήρυνσης στη Β’ Νευρολογική Κλινική του Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ, υπάρχει μεγάλη ανάγκη για εξειδικευμένες νοσηλεύτριες και ήδη «τρέχουν» ευρωπαϊκά προγράμματα στα οποία μπορούν να ενταχθούν οι νοσηλεύτριες, προκειμένου να εκπαιδευθούν. Στο ΑΧΕΠΑ, έχουμε δημιουργήσει ένα ‘Ημερολόγιο’ το οποίο τηρεί ο ασθενής καταγράφοντας οτιδήποτε σχετικό με τη θεραπεία και τα συμπτώματα του και έτσι μπορούμε να παρακολουθούμε καλύτερα την καθημερινότητά του όταν δεν βρίσκεται μέσα στο νοσοκομείο», τόνισε.

Ανέφερε ακόμη, ότι είναι απαραίτητο ο ασθενής να ξεφεύγει από στρεσογόνες καταστάσεις, να έχει μία ισορροπημένη διατροφή, να ξεκουράζεται και να ασκείται (όπως για παράδειγμα να κολυμπά).

Νέα δεδομένα σε θεραπεία της Sanofi Genzyme

Η Sanofi Genzyme εξάλλου, η παγκόσμια επιχειρησιακή μονάδα ειδικής φροντίδας της Sanofi, ανακοίνωσε νέα ερευνητικά δεδομένα που υποδεικνύουν επιβράδυνση του ρυθμού μείωσης του όγκου της φλοιώδους φαιάς ουσίας (φλοιϊκή ατροφία) με την τεριφλουνομίδη η οποία σχετίζεται με καθυστερημένη μετάπτωση σε κλινικά επιβεβαιωμένη πολλαπλή σκλήρυνση (CDMS).

Τα δεδομένα από τη μελέτη Φάσης ΙΙΙ TOPIC σε ασθενείς με κλινικά μεμονωμένο σύνδρομο (πρώτο κλινικό επεισόδιο συμβατό με ΣΚΠ), περιλαμβάνουν αποτελέσματα από ασθενείς που έλαβαν θεραπεία για δύο χρόνια στην κύρια μελέτη και για διάστημα έως τέσσερα χρόνια στη φάση επέκτασης της μελέτης.

Αυτά τα αποτελέσματα τα οποία παρουσιάστηκαν στο 7ο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής και Αμερικανικής Επιτροπής για την Έρευνα και τη Θεραπεία της Πολλαπλής Σκλήρυνσης (ECTRIMS-ACTRIMS) προέρχονται από την post hoc ανάλυση της μελέτης TOPIC.

Συνολικά, η τεριφλουνομίδη μείωσε σημαντικά την απώλεια όγκου φλοιώδους φαιάς ουσίας (CGMV) σε διάστημα δύο ετών σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο (τεριφλουνομίδη 7 mg, p=0,0089∙ τεριφλουνομίδη 14 mg, p=0,0052). Σημειώθηκε σημαντική συσχέτιση μεταξύ της μείωσης του όγκου της φλοιώδους φαιάς ουσίας και της μετάπτωσης σε κλινικώς επιβεβαιωμένη (CDMS) πολλαπλή σκλήρυνση. Επιπλέον, η τεριφλουνομίδη μείωσε τον κίνδυνο μετάπτωσης σε κλινικά επιβεβαιωμένη πολλαπλή σκλήρυνση. Αυτή η μείωση ήταν σημαντική από το 12ο μήνα συνεχούς χορήγησης και διατηρήθηκε σε όλη τη διάρκεια της μελέτης και την επέκτασή της.

Η φλοιώδης φαιά ουσία είναι μέρος του κεντρικού νευρικού συστήματος και αποτελεί την εξωτερική επιφάνεια του ιστού των εγκεφαλικών ημισφαιρίων. Η φαιά ουσία θεωρείται ότι σχετίζεται με τη γνωσιακή λειτουργία. Οι παθολογικές μεταβολές της φαιάς ουσίας θεωρείται ότι συμβάλλουν σημαντικά στην επιδείνωση της πολλαπλής σκλήρυνσης και αποτελούν ισχυρούς δείκτες πρόγνωσης, πιθανής μελλοντικής αναπηρίας και μειωμένης γνωσιακής λειτουργίας.

«Οι ασθενείς της μελέτης που παρουσίασαν μικρότερο ποσοστό εγκεφαλικής ατροφίας είχαν λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν κλινικά επιβεβαιωμένη πολλαπλή σκλήρυνση» δήλωσε ο Robert Zivadinov, M.D., Ph.D., Καθηγητής Νευρολογίας στο Πανεπιστήμιου του Μπάφαλο της Νέας Υόρκης. «Τα αποτελέσματα της τεριφλουνομίδης στη μείωση της απώλειας φλοιώδους φαιάς ουσίας και η σχέση μεταξύ της μείωσης του όγκου της φλοιώδους φαιάς ουσίας και της μετάπτωσης σε κλινικά επιβεβαιωμένη πολλαπλή σκλήρυνση μας δίνουν πληροφορίες σχετικά με το πώς η τεριφλουνομίδη μπορεί να επιδράσει στα πρώιμα φλεγμονώδη και νευροεκφυλιστικά συστατικά της πολλαπλής σκλήρυνσης».

Στις κλινικές μελέτες της τεριφλουνομίδης για την πολλαπλή σκλήρυνση, συμπεριλαμβανομένης της μελέτης TOPIC, η συχνότητα σοβαρών ανεπιθύμητων ενεργειών ήταν παρόμοια στους ασθενείς που έλαβαν θεραπεία με τεριφλουνομίδη και σε αυτούς που έλαβαν εικονικό φάρμακο.

Σχετικά με την τεριφλουνομίδη

Η τεριφλουνομίδη έχει λάβει έγκριση σε περισσότερες από 70 χώρες, με επιπλέον αιτήσεις άδειας κυκλοφορίας να βρίσκονται υπό αξιολόγηση από ρυθμιστικές αρχές ανά τον κόσμο. Περισσότεροι από 80.0001 ασθενείς παγκοσμίως λαμβάνουν σήμερα θεραπεία με τεριφλουνομίδη.

Η τεριφλουνομίδη είναι ένας ανοσοτροποποιητικός παράγοντας με αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Παρόλο που ο ακριβής μηχανισμός δράσης της τεριφλουνομίδης δεν είναι πλήρως κατανοητός, φαίνεται ότι περιλαμβάνει τη μείωση του αριθμού των ενεργοποιημένων λεμφοκυττάρων στο κεντρικό νευρικό σύστημα (ΚΝΣ). Η τεριφλουνομίδη υποστηρίζεται από ένα από τα μεγαλύτερα προγράμματα κλινικών μελετών στην Πολλαπλή Σκλήρυνση, με περισσότερους από 5.000 συμμετέχοντες σε κλινικές μελέτες σε 36 χώρες.

Διαβάστε ακόμη:

Πολλαπλή Σκλήρυνση: Νέα ερευνητικά δεδομένα 6 ετών για φάρμακο της Sanofi Genzyme