Με ποιον τρόπο ο εγκέφαλος ξεχωρίζει πρόσωπα και τοπία
Ομάδα νευροφυσικών από το πανεπιστήμιο ΜΙΤ στην Μασαχουσέτη των ΗΠΑ, έριξε φως στον τρόπο που λειτουργεί ο ανθρώπινος εγκέφαλος, ώστε να εστιάζει την προσοχή του σε συγκεκριμένα σημεία, όταν πρέπει να επιλέξει ανάμεσα σε πλειάδα οπτικών πληροφοριών.
Πρόκειται για την αυτόματη λειτουργία που κάνει ο εγκέφαλος για να ξεχωρίσει ένα γνώριμο πρόσωπο μέσα σε πολυπληθές κοινό. Αυτή η λειτουργία ονομάζεται «προσοχή βάσει αντικειμένου» (object based attention). Μέχρι πρότινος οι επιστήμονες δεν γνώριζαν αρκετά για αυτήν τη λειτουργία, ενώ είχαν πιο σαφή εικόνα για την «χωρική προσοχή» (spatial attention), η οποία αφορά την εστίαση σε συγκεκριμένο σημείο στον χώρο.
Η έρευνα, της οποίας ηγήθηκε ο Robert Desimone, καθηγητής Νευροφυσικής και διευθυντής του ινστιτούτου McGovern, συμπέρανε ότι ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί παρεμφερείς μηχανισμούς και στις δύο αυτές λειτουργίες.
Τόσο η «χωρική προσοχή» (ΧΠ), όσο και η «προσοχή βάσει αντικειμένου» (ΠΒΑ) διενεργόνται στον προμετωπιαίο φλοιό του εγκεφάλου που ελέγχει τις περισσότερες γνωστικές λειτουργίες. Ο προμετωπιαίος φλοιός αποφασίζει ποιες περιοχές του οπτικού φλοιού θα υποδεχτούν το οπτικό ερέθισμα που λαμβάνει από τα μάτια.
Η έρευνα, η οποία δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση Επιστήμη, διαπίστωσε ότι κατά την λειτουργία ΠΒΑ μία περιοχή του προμετωπιαίου φλοιού που ονομάζεται «κατώτερη μετωπική διασταύρωση» (ΚΜΔ) συντονίζει την διαδικασία, ώστε ο εγκέφαλος να αναγνωρίσει ξεχωριστούς τύπους αντικειμένων.
Σε πλήρη συνεργασία με την ΚΜΔ βρίσκονται δύο ξεχωριστές περιοχές:
-Εκείνη που είναι υπεύθυνη για την επεξεργασία πληροφοριών για πρόσωπα και είναι γνωστή ως «ατρακτοειδής περιοχή προσώπου» (ΑΠΠ).
-Εκείνη που είναι υπεύθυνη για την επεξεργασία πληροφοριών για τοπία και είναι γνωστή ως «παρα-ιποκαμπική περιοχή τοπίων» (ΠΠΤ).
Προκειμένου να αναλύσουν την σχέση αυτών των δύο περιοχών, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μαγνητικές εγκεφαλογραφίες για να σαρώσουν τους εγκεφάλους των συμμετεχόντων στην έρευνα, καθώς τους έδειχναν διαδοχικές φωτογραφίες προσώπων και σπιτιών.
Οι φωτογραφίες παρουσιάζονταν με εναλλασσόμενο ρυθμό: 2 φωτογραφίες ανά δευτερόλεπτο και 1,5 φωτογραφίες ανά δευτερόλεπτο.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όταν οι συμμετέχοντες κοίταγαν εικόνες από πρόσωπα, οι περιοχές ΑΠΠ και ΚΜΔ συγχρονίζονταν. Και όταν κοίταγαν εικόνες από σπίτια, η περιοχή ΚΜΔ συγχρονιζόταν αυτήν τη φορά με την ΠΠΤ.
Το επόμενο βήμα για τους νευροφυσικούς στο ΜΙΤ είναι να εξετάσουν τον τρόπο που ο εγκέφαλος εναλλάσσει την προσοχή του ανάμεσα σε διαφορετικές πηγές πληροφοριών, όπως είναι για παράδειγμα η εικόνα και ο ήχος.
