Τι «ανεβάζει» και τι «ρίχνει» τον μεταβολισμό
«Έχω καλό μεταβολισμό. Τρώω όσο θέλω και δεν παχαίνω». Σίγουρα έχετε ακούσει κάποιον να το λέει και μάλλον έχετε αντιδράσει με εμφανή ενόχληση ή και ζήλεια!
Ο μεταβολικός μας ρυθμός καθορίζεται από τα γονίδιά μας, έχει δηλαδή κληρονομική βάση. Αυτό σημαίνει απαραίτητα ότι είμαστε «καταδικασμένοι» να μη φτάσουμε ποτέ το ιδανικό μας βάρος εάν είμαστε προδιατεθειμένοι γενετικά να μην καίμε πολλές θερμίδες; Όχι, υποστηρίζουν (ευτυχώς) οι ειδικοί.
Τι ακριβώς είναι ο μεταβολισμός και πώς μπορούμε να τον χειριστούμε υπέρ μας; Η Τέιλορ Νιούχαουζ, διαιτολόγος στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Τέξας A&M εξηγεί όλα όσα θέλουμε να μάθουμε!
Τι είναι ο μεταβολισμός
Ο μεταβολισμός δεν καθορίζει μόνο το σωματικό βάρος και το ποσοστό λίπους στο σώμα. Είναι μια συνεχής διεργασία που συμβάλλει στην ομαλή λειτουργία του οργανισμού συνολικά. Σύμφωνα με τη Νιούχαουζ, ο μεταβολισμός είναι σαν τη μηχανή σε ένα αυτοκίνητο. Είναι αυτός που εξασφαλίζει ότι το σώμα μας μπορεί να αξιοποιήσει το «καύσιμο» που του δίνουμε, δηλαδή τις τροφές και τα θρεπτικά συστατικά που αυτές περιέχουν.
Ορισμένοι άνθρωποι έχουν γρήγορο μεταβολισμό ενώ άλλοι αργό. Αυτό καθορίζεται συνδυαστικά από τα γονίδια και από τον τρόπο ζωής. Αν και δεν μπορούμε (ακόμα) να παρέμβουμε στα γονίδιά μας, μπορούμε σίγουρα να προσαρμόσουμε τον τις συνήθειές μας κατά τρόπο τέτοιο που δίνει μια μικρή «ώθηση» στον μεταβολισμό μας.
Πώς μπορούμε να βελτιώσουμε τον μεταβολισμό
Ας ξεκινήσουμε λέγοντας πως ό,τι κι αν αλλάξουμε στην καθημερινότητά μας δεν πρόκειται να φτάσουμε τον στόχο μας σε μία νύχτα. Η επίδραση των γονιδίων στον μεταβολισμό είναι πολύ ισχυρή, οπότε πρέπει να δεσμευτούμε σε βάθος χρόνου για να πετύχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα. Σε κάθε περίπτωση, η Νιούχαουζ είναι ενθαρρυντική, λέγοντας πως «μπορούμε πράγματι να επέμβουμε στον μεταβολισμό μας ως έναν βαθμό». «Ο μεταβολισμός είναι σαν τη φωτιά στο τζάκι. Χρειάζεται να ρίχνουμε συνέχεια προσάναμμα και ξύλα για να διατηρηθεί η φλόγα και κάπως έτσι και ο μεταβολισμός χρειάζεται καύσιμο για να λειτουργήσει».
Οι βασικές συστάσεις τις διαιτολόγου περιλαμβάνουν τη γυμναστική, την επαρκή ενυδάτωση και τη σωστή διατροφή για να είμαστε υγιείς, ωστόσο υπάρχουν και μερικά πιο «στοχευμένα» μέτρα για την ενίσχυση του μεταβολισμού. Ως προς τη γυμναστική, χρειάζεται μυϊκή ενδυνάμωση, καθώς η μυϊκή μάζα καίει περισσότερες θερμίδες απ’ ό,τι το λίπος. Επίσης, η Νιούχαουζ συνιστά να μην παραλείπουμε ποτέ το πρωινό γεύμα. Μετά τον ύπνο, λόγω της πολύωρης αποχής από το φαγητό, ο οργανισμός μπαίνει σε κατάσταση νηστείας, οπότε αρχίζει να «κατακρατά» ενέργεια (θερμίδες). Έτσι, εμείς πρέπει να φροντίσουμε να του δώσουμε τροφή για να σταματήσει η κατακράτηση.
Ποιοι παράγοντες επιβραδύνουν τον μεταβολισμό
Όπως υπάρχουν συνήθειες που τονώνουν τον μεταβολισμό, αντίστοιχα υπάρχουν και συνήθειες που τον ρίχνουν. Μία από αυτές αποτελεί σύγχρονη «μάστιγα» του ανεπτυγμένου κόσμου και επιδρά αρνητικά σε κάθε πτυχή της υγείας και της ζωής μας. Αυτή δεν είναι άλλη από την έλλειψη ύπνου. «Ακόμη κι αν κάποιος τρώει σωστά και γυμνάζεται» τονίζει η Νιούχαουζ «ο μεταβολισμός του δεν θα αποδίδει στον μέγιστο βαθμό εάν δεν κοιμάται αρκετά», δηλαδή εάν δεν απολαμβάνει τουλάχιστον 7-8 ώρες ύπνου κάθε βράδυ.
Όσο για τη διατροφή, η ειδικός συμβουλεύει να μην αποφεύγουμε τα σνακ. Μπορεί να έχουν αποκτήσει κακή «φήμη» για τις θερμίδες που παρέχουν, όμως δεν είναι όλα τα σνακ θερμιδοφόρα και σίγουρα είναι απαραίτητα για τη διαχείριση του βάρους όταν καταναλώνονται με μέτρο μέσα στην ημέρα. Ιδανικό σνακ είναι αυτό που παρέχει πρωτεΐνες, φυτικές ίνες αλλά και υδατάνθρακες, χωρίς μεγάλη ποσότητα αλατιού, ώστε να δώσει στον οργανισμό ενέργεια και θρεπτικά συστατικά. Μερικές καλές επιλογές είναι οι ξηροί καρποί, τα φρούτα και τα λαχανικά.
Ένας ακόμη παράγοντας που επηρεάζει έμμεσα τον μεταβολισμό είναι το στρες. Τα άτομα που έχουν στον οργανισμό τους αυξημένα επίπεδα της «ορμόνης του στρες» (κορτιζόλη) τείνουν να υπερβαίνουν τα όρια του φυσιολογικού βάρους και να έχουν πιο αργό μεταβολισμό. Η ριζική αντιμετώπιση του στρες εκκινεί μια αλυσιδωτή αντίδραση που βοηθά τον μεταβολισμό να λειτουργεί πιο αποδοτικά.
Δείτε κι αυτό:
Μεταβολισμός: 5 μύθοι που δυσκολεύουν την απώλεια λίπους
