Τα 5 χαρακτηριστικά της υγιούς γήρανσης & και γιατί το «κλειδί» της είναι ο καλός ύπνος

Ερευνητές στο Ιατρικό Πανεπιστήμιο Wenzhou στην Κίνα ανακάλυψαν ότι οι αλλαγές στις συνήθειες του ύπνου καθώς μεγαλώνουμε, σχετίζονται με χαμηλότερες πιθανότητες επιτυχούς γήρανσης.

Η επιτυχής γήρανση, όπως ορίζεται στη μελέτη, έχει πέντε βασικά συστατικά:

• Απουσία σοβαρών χρόνιων ασθενειών, όπως είναι ο διαβήτης, ο καρκίνος, οι χρόνιες πνευμονοπάθειες, οι καρδιοπάθειες και τα εγκεφαλικά επεισόδια.
• Απουσία σωματικής βλάβης, η οποία αξιολογείται από την ικανότητα ανεξάρτητης εκτέλεσης καθημερινών δραστηριοτήτων όπως το ντύσιμο, το μπάνιο και το φαγητό.
• Υψηλή γνωστική λειτουργία, η οποία αξιολογείται μέσω γνωστικών τεστ, τεστ σχεδίασης εικόνων και ανάκλησης λέξεων.
• Καλή ψυχική υγεία, η οποία προσδιορίζεται από χαμηλή βαθμολογία στην κλίμακα κατάθλιψης Center for Epidemiologic Studies Depression Scale, η οποία υποδηλώνει ότι δεν υπάρχουν σημαντικά καταθλιπτικά συμπτώματα.
• Ενεργή ζωή, που αποδεικνύεται από τη συμμετοχή σε κοινωνικές δραστηριότητες, όπως η συναναστροφή με φίλους, η συμμετοχή σε παιχνίδια και σε εκδηλώσεις της κοινότητας.

Τα κριτήρια αυτά έχουν σχεδιαστεί προκειμένου να αντικατοπτρίζουν μια ολιστική προσέγγιση της υγείας και της ευημερίας των ηλικιωμένων.

Προηγούμενες μελέτες έχουν συνδέσει τον ανεπαρκή ή υπερβολικό ύπνο με δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία, αλλά η επίδραση των μεταβολών της διάρκειας του ύπνου με την πάροδο του χρόνου στην επιτυχή γήρανση δεν είναι σαφής.

Αυτό προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία στην Κίνα, όπου ο ταχέως γηράσκων πληθυσμός, ο οποίος αναμένεται να φτάσει το 28% των ατόμων ηλικίας 60 ετών και άνω έως το 2040, αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις για την υγεία.

Το μέσο προσδόκιμο ζωής αυξάνεται, φθάνοντας τα 77,6 έτη το 2019, κάτι που είναι σπουδαίο, αλλά το προσδόκιμο υγιούς διαβίωσης είναι τα μόλις 68,4 έτη, με υστέρηση σχεδόν εννέα ετών.

Στη μελέτη με τίτλο «The association between sleep duration trajectories and successful aging: a population-based cohort study», οι ερευνητές ανέλυσαν 3.306 συμμετέχοντες που δεν είχαν σημαντικές χρόνιες ασθένειες κατά την έναρξη της μελέτης το 2011 και είχαν φτάσει σε ηλικία 60 ετών ή παραπάνω έως το 2020. Η διάρκεια του ύπνου αξιολογήθηκε το 2011, το 2013 και το 2015 συνδυάζοντας τον νυχτερινό ύπνο και τους ημερήσιους ύπνους για τον υπολογισμό των συνολικών ωρών καθημερινού ύπνου.

Οι ερευνητές εντόπισαν πέντε διακριτές τροχιές διάρκειας ύπνου κατά την εννεαετή περίοδο: φυσιολογική-σταθερή (26,1% των συμμετεχόντων), μακροχρόνια-σταθερή (26,7%), μειούμενη (7,3%), αυξανόμενη (13,7%) και βραχυχρόνια-σταθερή (26,2%).

Οι ερευνητές έλαβαν επίσης υπόψιν παραμέτρους όπως η ηλικία, το φύλο, η οικογενειακή κατάσταση, το επίπεδο εκπαίδευσης, οι δαπάνες του νοικοκυριού, ο τρόπος ζωής και ο σωματότυπος.

Χρησιμοποιώντας μικτά μοντέλα λανθάνουσας κατηγορίας (ένας αλγόριθμος που επιτρέπει τη σύγκριση μεταξύ διαφορετικών ομάδων), οι ερευνητές αποφάσισαν ότι τα άτομα που διατηρούσαν ένα φυσιολογικό-σταθερό μοτίβο ύπνου θα χρησίμευαν ως ομάδα αναφοράς.

Οι συμμετέχοντες με αυξανόμενη και βραχυχρόνια σταθερή πορεία ύπνου, παρουσίασαν σημαντικά χαμηλότερες πιθανότητες επιτυχούς γήρανσης, με προσαρμοσμένες αναλογίες πιθανοτήτων 0,64 και 0,48, αντίστοιχα.

Η φθίνουσα πορεία ύπνου παρουσίασε επίσης μειωμένες πιθανότητες, αν και δεν θεωρήθηκε στατιστικά σημαντική. Το μακροχρόνια σταθερό μοτίβο ύπνου δεν διέφερε σημαντικά από την ομάδα φυσιολογικού σταθερού ύπνου.

Συνολικά, μόλις το 13,8% των συμμετεχόντων πληρούσαν τα κριτήρια επιτυχημένης γήρανσης μέχρι το 2020.

Η συνήθης μικρότερη και μεγαλύτερη διάρκεια ύπνου με την πάροδο του χρόνου, μπορεί να εμποδίζει την επιτυχή γήρανση διαταράσσοντας τη φυσιολογική και ψυχολογική ευεξία. Τα πρότυπα που βρέθηκαν στη μελέτη ευθυγραμμίζονται με προηγούμενες έρευνες που συνδέουν τις ακανόνιστες συνήθειες ύπνου με δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία.

Η διατήρηση σταθερής και επαρκούς διάρκειας ύπνου μπορεί να είναι ένα συχνά παραγνωρισμένο μέρος της προώθησης της υγιούς γήρανσης στον ηλικιωμένο πληθυσμό. Η μελέτη προσφέρει στοιχεία για την χάραξη στρατηγικών δημόσιας υγείας που να επικεντρώνονται στη διατήρηση σταθερής και επαρκούς διάρκειας ύπνου ως συστατικό στοιχείο επιτυχημένων πρωτοβουλιών για τη γήρανση.

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό BMC Public Health.