Βιταμίνη Ε: Aντιοξειδωτική δράση, διατροφικές πηγές, συμπτώματα ανεπάρκειας

Η βιταμίνη Ε είναι μια οικογένεια οκτώ αντιοξειδωτικών με παρόμοια δομή, τα οποία χωρίζονται σε δύο ομάδες:

Τοκοφερόλες: άλφα-τοκοφερόλη, βήτα-τοκοφερόλη, γάμμα-τοκοφερόλη και δέλτα-τοκοφερόλη

Τοκοτριενόλες: άλφα-τοκοτριενόλη, βήτα-τοκοτριενόλη, γάμμα-τοκοτριενόλη και δέλτα-τοκοτριενόλη

Η άλφα-τοκοφερόλη είναι η πιο κοινή μορφή βιταμίνης Ε. Αποτελεί περίπου το 90% της βιταμίνης Ε στο αίμα.

Ρόλος και λειτουργία της βιταμίνης Ε

Ο κύριος ρόλος της βιταμίνης Ε είναι να δρα ως αντιοξειδωτικό, προλαμβάνοντας το οξειδωτικό στρες και προστατεύοντας τα λιπαρά οξέα στις κυτταρικές μεμβράνες από τις ελεύθερες ρίζες.

Αυτές οι αντιοξειδωτικές ιδιότητες ενισχύονται από άλλα θρεπτικά συστατικά, όπως η βιταμίνη C, η βιταμίνη B3 και το σελήνιο.

Σε υψηλές ποσότητες, η βιταμίνη Ε δρα επίσης ως αντιπηκτικό, μειώνοντας την ικανότητα του αίματος να πήζει.

Διατροφικές πηγές

Οι πλουσιότερες διατροφικές πηγές βιταμίνης Ε περιλαμβάνουν ορισμένα φυτικά έλαια, σπόρους και ξηρούς καρπούς.

Άλλες πηγές είναι το αβοκάντο, το φυστικοβούτυρο, η μαργαρίνη, τα λιπαρά ψάρια και το ιχθυέλαιο.

Στους ενήλικες, η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη βιταμίνης Ε είναι 15 mg. Για τα παιδιά και τους εφήβους, η ποσότητα κυμαίνεται από 6 mg έως 15 mg, ανάλογα με την ηλικιακή ομάδα.

Ανεπάρκεια βιταμίνης Ε

Η ανεπάρκεια βιταμίνης Ε είναι σπάνια και δεν ανιχνεύεται ποτέ σε άτομα που είναι κατά τα άλλα υγιή.

Εμφανίζεται συχνότερα όταν υπάρχουν ασθένειες που επηρεάζουν την απορρόφηση του λίπους ή της βιταμίνης Ε από τα τρόφιμα, όπως η κυστική ίνωση και η ηπατική νόσος.

Τα συμπτώματα της έλλειψης βιταμίνης Ε περιλαμβάνουν:

• μυϊκή αδυναμία
• δυσκολίες στο περπάτημα
• τρέμουλο
• προβλήματα όρασης
• αποδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος
• μούδιασμα

Η σοβαρή, μακροχρόνια ανεπάρκεια μπορεί να οδηγήσει σε αναιμία, καρδιακές παθήσεις, σοβαρά νευρολογικά προβλήματα, τύφλωση, άνοια, κακή αντανακλαστική λειτουργία και αδυναμία πλήρους ελέγχου των κινήσεων του σώματος.

Τοξικότητα της βιταμίνης Ε

Η υπερδοσολογία βιταμίνης Ε είναι δύσκολη όταν λαμβάνεται από φυσικές διατροφικές πηγές. Περιπτώσεις τοξικότητας έχουν αναφερθεί μόνο μετά από λήψη πολύ υψηλών δόσεων συμπληρωμάτων.

Ωστόσο, σε σύγκριση με τις βιταμίνες Α και D, η υπερδοσολογία βιταμίνης Ε φαίνεται να έχει λιγότερο επιβλαβή αποτελέσματα, αν και εξακολουθεί να χρήζει ιατρικής παρέμβασης.

Μπορεί να έχει αντιπηκτική δράση, αντισταθμίζοντας τις επιδράσεις της βιταμίνης Κ και προκαλώντας υπερβολική αιμορραγία. Επομένως, τα άτομα που λαμβάνουν αντιπηκτικά φάρμακα πρέπει να αποφεύγουν τη λήψη μεγάλων δόσεων βιταμίνης Ε.

Επιπλέον, σε υψηλές δόσεις άνω των 1.000 mg την ημέρα, η βιταμίνη Ε μπορεί να έχει προ-οξειδωτικές επιδράσεις. Δηλαδή, μπορεί να γίνει το αντίθετο ενός αντιοξειδωτικού, οδηγώντας ενδεχομένως σε οξειδωτικό στρες.

Οφέλη και κίνδυνοι της υψηλής πρόσληψης βιταμίνης Ε ή συμπληρωμάτων

Η υψηλή πρόσληψη βιταμίνης Ε από τα τρόφιμα ή τα συμπληρώματα έχει συνδεθεί με μια σειρά από οφέλη.

Μια μορφή βιταμίνης Ε, η γάμμα-τοκοφερόλη, βρέθηκε ότι αυξάνει τη ροή του αίματος προωθώντας τη διαστολή των αιμοφόρων αγγείων, μειώνοντας ενδεχομένως την αρτηριακή πίεση και τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων.

Τα συμπληρώματα γάμμα-τοκοφερόλης μπορεί επίσης να έχουν αντιπηκτική δράση, ενώ μειώνουν τα επίπεδα της LDL (κακής) χοληστερόλης.

Αντίθετα, άλλες μελέτες υποδηλώνουν ότι τα συμπληρώματα βιταμίνης Ε σε υψηλές δόσεις μπορεί να είναι επιβλαβή, ακόμη και όταν δεν προκαλούν εμφανή συμπτώματα τοξικότητας.

Για παράδειγμα, μελέτες παρατήρησης δείχνουν ότι η λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης Ε συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του προστάτη και θανάτου από όλες τις αιτίες.

Απαιτούνται μελέτες υψηλής ποιότητας προτού οι επιστήμονες καταλήξουν σε συμπεράσματα σχετικά με τη μακροπρόθεσμη ασφάλεια αυτών των συμπληρωμάτων.

Με πληροφορίες από Healthline