Πώς επηρεάζει η διατροφή τον κίνδυνο καρκίνου - Τα νεότερα επιστημονικά δεδομένα

Η κατανάλωση κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος, για παράδειγμα, συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο πολλών διαφορετικών μορφών καρκίνου, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του μαστού, του ενδομητρίου και του παχέος εντέρου.

Αντίθετα, δίαιτες πλούσιες σε φρούτα και λαχανικά, όπως η μεσογειακή διατροφή, συνδέονται με χαμηλότερο κίνδυνο καρκίνου.

Τους τελευταίους δύο μήνες έχουν προκύψει νέα στοιχεία που αναδεικνύουν τον πιθανό ρόλο της διατροφής στον κίνδυνο καρκίνου αλλά και στην πρόληψή του.

Ασβέστιο και κίνδυνος καρκίνου του παχέος εντέρου

Μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση Nature Communications τον Ιανουάριο, διαπίστωσε ότι η τακτική κατανάλωση τροφίμων και ποτών που είναι πλούσια σε ασβέστιο συνδέεται με χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου.

Η μελέτη, με επικεφαλής ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης στο Ηνωμένο Βασίλειο, ανέλυσε δεδομένα από περισσότερες από 542.000 συμμετέχουσες στη μελέτη Million Women Study.

Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι όσες κατανάλωναν γάλα, γιαούρτι και τρόφιμα που περιείχαν ριβοφλαβίνη, μαγνήσιο, φώσφορο και κάλιο, φάνηκε να έχουν χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου.

Συγκεκριμένα, η μελέτη παρατήρησε ότι οι γυναίκες που κατανάλωναν το ισοδύναμο ενός επιπλέον ποτηριού γάλακτος καθημερινά ή 300 mg ασβεστίου, είχαν 17% χαμηλότερο σχετικό κίνδυνο για καρκίνο του παχέος εντέρου.

«Το αγελαδινό γάλα είναι πλούσια πηγή ασβεστίου και ριβοφλαβίνης και οι σχέσεις μεταξύ του γάλακτος, του ασβεστίου και της ριβοφλαβίνης και του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου ήταν σχεδόν ταυτόσημες», εξήγησε ο Tom Sanders, καθηγητής διατροφολογίας στο King's College του Λονδίνου στο Ηνωμένο Βασίλειο.

«Μια ασθενέστερη προστατευτική σχέση παρατηρήθηκε με τα δημητριακά πρωινού, ιδίως τα δημητριακά ολικής άλεσης, αλλά αυτό θα μπορούσε να προκαλεί σύγχυση λόγω του γεγονότος ότι τα δημητριακά πρωινού καταναλώνονται με γάλα», σημείωσε.

Όσον αφορά το γιατί το ασβέστιο μπορεί να έχει προστατευτική δράση έναντι αυτής της μορφής καρκίνου, ο Sanders είπε ότι «μια θεωρία είναι ότι το ασβέστιο μπορεί να δεσμεύει τα ελεύθερα χολικά οξέα στο έντερο, αποτρέποντας τις βλαβερές επιδράσεις των ελεύθερων χολικών οξέων στον βλεννογόνο του εντέρου».

Φυτικές ίνες και καρκίνος παχέος εντέρου

Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, όπως τα λαχανικά, τα δημητριακά ολικής αλέσεως, τα φρούτα και οι ξηροί καρποί, μπορεί να έχουν προστατευτική επίδραση έναντι του καρκίνου του παχέος εντέρου.

Μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση Nature Metabolism τον Ιανουάριο του 2025 ρίχνει φως στον πιθανό μηχανισμό πίσω από αυτή την προστατευτική επίδραση.

Η μελέτη διαπίστωσε ότι όταν τα βακτήρια του εντέρου διασπούν τις φυτικές ίνες στο έντερο, παράγουν δύο τύπους μορίων που ονομάζονται λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου, τα οποία μπορεί να είναι υπεύθυνα για την πρόληψη του καρκίνου.

Τα δύο λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου είναι το προπιονικό και το βουτυρικό, τα οποία, όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, τροποποίησαν την έκφραση γονιδίων τόσο σε υγιή κύτταρα όσο και σε επεξεργασμένα κύτταρα καρκίνου του παχέος εντέρου που συλλέχθηκαν από ανθρώπους.

«Αυτά τα λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου μπορούν να επηρεάσουν τη δραστηριότητα τόσο των γονιδίων που προάγουν τον καρκίνο (πρωτοογκογονίδια) όσο και των γονιδίων που καταστέλλουν τον καρκίνο (ογκοκατασταλτικά) τροποποιώντας τις ιστόνες, τις μικρές, βασικές και εξαιρετικά συντηρημένες πρωτεϊνες, απαραίτητες για τη συμπύκνωση του DNA στην χρωματίνη των ευκαρυωτικών κυττάρων.

Τα λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου, μπορούν να ενεργοποιήσουν ή να απενεργοποιήσουν ορισμένα γονίδια, ανάλογα με τον τύπο του κυττάρου και τις συνθήκες, εξηγεί ο Şebnem Ünlüişler, μηχανικός γενετικής και υπεύθυνος του τομέα μακροζωίας στο London Regenerative Institute.

Η διαδικασία αυτή «μπλοκάρει ένζυμα που ονομάζονται αποακετυλάσες των ιστονών, οδηγώντας σε αλλαγές στη μορφή του DNA που μπορούν να επιβραδύνουν την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων ή ακόμη και να προκαλέσουν τον θάνατό τους», προσθέτει.

Καφές και καρκίνος κεφαλής και τραχήλου

Ένα πολύ σημαντικό πρόσφατο εύρημα μελέτης που δημοσιεύτηκε τον Δεκέμβριο του 2024, ήταν ότι η κατανάλωση τεσσάρων και πλέον φλιτζανιών καφέ με καφεΐνη την ημέρα, σχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου κεφαλής και τραχήλου.

Η μελέτη ανέλυσε δεδομένα από τη Διεθνή Κοινοπραξία Επιδημιολογίας Καρκίνου Κεφαλής και Τραχήλου (INHANCE), που περιλάμβανε 14 μελέτες ελέγχου περιπτώσεων σε ατομικό επίπεδο.

Ο μειωμένος κίνδυνος που σχετίζεται με την κατανάλωση τεσσάρων ή περισσότερων καφέδων την ημέρα ίσχυε επίσης για τον καρκίνο του στόματος και του στοματοφάρυγγα.

«Η μελέτη αυτή έδειξε μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου κεφαλής και τραχήλου με την αύξηση της κατανάλωσης καφέ ή τσαγιού. Η μεγαλύτερη επίδραση παρατηρήθηκε με την κατανάλωση τεσσάρων και πλέον φλιτζανιών καφέ με καφεΐνη και ενός φλιτζανιού τσαγιού καθημερινά», δήλωσε ο ωτορινολαρυγγολόγος Kanwar Kelley.

Προειδοποίησε ωστόσο, ότι η ποσότητα καφέ με την οποία συσχετίστηκε αυτό το αποτέλεσμα μπορεί να είναι υπερβολική για κάποιους.

Πηγή: Medical News Today