Οι δύο φάσεις της νόσου Αλτσχάιμερ - Τι συμβαίνει στην κάθε μία

Μια πρώιμη φάση που συμβαίνει αργά και αθόρυβα, φαίνεται ότι βάζει τα θεμέλια για τη δεύτερη, καταστροφική φάση της ασθένειας, σύμφωνα με εξελιγμένες εγκεφαλικές τομογραφίες.

«Τα ευρήματα αλλάζουν ριζικά την κατανόηση των επιστημόνων για το πώς η νόσος Αλτσχάιμερ βλάπτει τον εγκέφαλο και θα καθοδηγήσουν την ανάπτυξη νέων θεραπειών για αυτή την ολέθρια διαταραχή», δήλωσε ο Δρ. Richard Hodes, διευθυντής του Εθνικού Ινστιτούτου Γήρανσης των ΗΠΑ.

Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι η βλάβη που προκαλεί η νόσος Αλτσχάιμερ εμφανίζεται σε διάφορα στάδια, τα οποία χαρακτηρίζονται από αυξανόμενα επίπεδα θανάτου των νευρώνων, φλεγμονή και συσσώρευση τοξικών πρωτεϊνών στον εγκέφαλο.

Τα νέα ευρήματα δείχνουν όμως ότι στην πραγματικότητα υπάρχουν μόνο δύο φάσεις της νόσου Αλτσχάιμερ, με τα περισσότερα από τα παραδοσιακά συμπτώματα και τις εγκεφαλικές βλάβες να συμβαίνουν πολύ γρήγορα κατά τη διάρκεια της δεύτερης, δήλωσαν οι ερευνητές.

Οι εγκεφαλικές τομογραφίες 84 ατόμων έδειξαν ότι η πρώτη φάση λαμβάνει χώρα πριν από τα προβλήματα μνήμης που μπορεί να αναπτυχθούν.

Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, προκαλείται βλάβη σε έναν τύπο εγκεφαλικών κυττάρων που ονομάζονται ανασταλτικοί νευροδιαβιβαστές, που μπορούν να προκαλέσουν τα νευρολογικά προβλήματα που αποτελούν τη βάση της νόσου Αλτσχάιμερ, δήλωσαν οι ερευνητές.

Οι ανασταλτικοί νευροδιαβιβαστές στέλνουν σήματα ηρεμίας σε άλλα κύτταρα και βοηθούν στη δημιουργία ισορροπίας στη διάθεση. Η απώλεια αυτών των κυττάρων στερεί από τον εγκέφαλο ένα βασικό επίπεδο προστασίας.

Η πρώτη φάση χαρακτηρίζεται επίσης από μια αργή συσσώρευση τοξικών πρωτεϊνικών πλακών, ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος του εγκεφάλου και βλάβη στη μυελίνη, το προστατευτικό περίβλημα των νευρώνων.

«Μία από τις προκλήσεις στη διάγνωση και τη θεραπεία της νόσου Αλτσχάιμερ είναι ότι μεγάλο μέρος της βλάβης στον εγκέφαλο συμβαίνει πολύ πριν από την εμφάνιση των συμπτωμάτων», δήλωσε ο Hodes.

«Η ικανότητα εντοπισμού αυτών των πρώιμων αλλαγών σημαίνει ότι, για πρώτη φορά, μπορούμε να δούμε τι συμβαίνει στον εγκέφαλο ενός ατόμου κατά τις πρώτες περιόδους της πάθησης».

Ακολουθεί η δεύτερη φάση της νόσου, κατά την οποία οι άνθρωποι αρχίζουν να αναπτύσσουν εμφανή προβλήματα μνήμης και νοητικών λειτουργιών και τα επιβλαβή χαρακτηριστικά της νόσου εκδηλώνονται γρήγορα - μεταξύ αυτών οι πλάκες αμυλοειδούς βήτα και οι δεσμίδες tau πρωτεϊνών.

Οι ερευνητές το διαπίστωσαν χρησιμοποιώντας προηγμένα εργαλεία γενετικής ανάλυσης για να μελετήσουν τα κύτταρα της μέσης κροταφικής έλικας, ενός τμήματος του εγκεφάλου που ελέγχει τη γλώσσα, τη μνήμη και την όραση. Η περιοχή αυτή έχει αποδειχθεί ότι είναι ευάλωτη σε πολλές από τις αλλαγές που προκαλεί η νόσος Αλτσχάιμερ και έχει χαρτογραφηθεί διεξοδικά σε προηγούμενες έρευνες.

Συγκρίνοντας τους υγιείς εγκεφάλους με εκείνους των ασθενών με Αλτσχάιμερ, οι ερευνητές δημιούργησαν ένα γενετικό και κυτταρικό χρονοδιάγραμμα του τι συμβαίνει κατά τη διάρκεια της νόσου.

Η νέα μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Neuroscience.