ΥΓΕΙΑ

Παντοτινά χημικά: Πώς επηρεάζουν την υγεία μέσω των επιπτώσεων στον ύπνο

Σινάνη Αικατερίνη

Νέα μελέτη ερευνητών στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας διερευνά για πρώτη φορά τις σχέσεις μεταξύ των επιπέδων τεσσάρων «παντοτινών χημικών» στο αίμα (PFAS) και του ύπνου.

Παντοτινά χημικά: Πώς επηρεάζουν την υγεία μέσω των επιπτώσεων στον ύπνο

Στη μελέτη συμμετείχαν πάνω από 140 νέοι ηλικίας 19 έως 24 ετών, οι οποίοι είχαν δώσει δείγματα αίματος με διαφορά αρκετών ετών στο πλαίσιο μιας ξεχωριστής μελέτης για την υγεία του ίδιου πανεπιστημίου. Περιέγραψαν επίσης τη διάρκεια και την ποιότητα του ύπνου τους.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τέσσερις χημικές ουσίες είχαν σημαντική σχέση με την ποιότητα ή τη διάρκεια του ύπνου.

«Η ποιότητα του ύπνου είναι ένα ζήτημα που επηρεάζει σχεδόν τους πάντες, οπότε ο αντίκτυπος των παντοτινών χημικών στον ύπνο μπορεί να έχει επιπτώσεις στη χάραξη πολιτικών», δήλωσε η συν-συγγραφέας της μελέτης Shiwen (Sherlock) Li, μεταδιδακτορική ερευνήτρια στην Ιατρική Σχολή Keck του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας.

«Μακροπρόθεσμα, ο κακός ύπνος έχει συνδεθεί με νευρολογικά και συμπεριφορικά προβλήματα, διαβήτη τύπου 2 και νόσο Αλτσχάιμερ», πρόσθεσε η Li.

Οι χημικές ουσίες PFAS μπορούν να παραμείνουν στο περιβάλλον για δεκαετίες. Βρίσκονται σε πολλά καταναλωτικά προϊόντα, από αντικολλητικά μαγειρικά σκεύη μέχρι σαμπουάν. Μπορούν επίσης να εισέλθουν στον οργανισμό μέσω των τροφίμων και του νερού. Οι ερευνητές σημείωσαν ότι η συντριπτική πλειονότητα των Αμερικανών έχει ανιχνεύσιμα επίπεδα τέτοιων ουσιών στο αίμα τους.

Τέσσερις από τους επτά τύπους PFAS που εξετάστηκαν (PFDA, PFHxS, PFOA και PFOS) συνδέθηκαν με προβλήματα ύπνου.

Οι συμμετέχοντες στη μελέτη με τα υψηλότερα επίπεδα των τριών πρώτων από αυτές τις χημικές ουσίες στο αίμα, κοιμόντουσαν, κατά μέσο όρο, περίπου 1 ώρα και 20 λεπτά λιγότερο κάθε βράδυ από τους συμμετέχοντες με τα χαμηλότερα επίπεδα.

Τα υψηλά επίπεδα PFOS στο αίμα σχετίζονταν με προβλήματα στον ύπνο, στη διατήρηση του ύπνου, στην αφύπνιση ή στο αίσθημα κούρασης κατά τη διάρκεια της ημέρας, δήλωσαν οι ερευνητές.

Αυτές οι τέσσερις χημικές ουσίες χρησιμοποιήθηκαν ευρέως από τη δεκαετία του 1950 έως τις αρχές της δεκαετίας του 2000, αλλά έχουν καταργηθεί και αντικατασταθεί από άλλες ενώσεις των οποίων η ασφάλεια είναι άγνωστη.

«Αυτό που μετρήσαμε στο αίμα πιθανότατα οφείλεται στην έκθεση από τη γέννηση ή ακόμη και στην προγεννητική έκθεση», δήλωσε η Li.

Αντλώντας στοιχεία από βάσεις δεδομένων που συνδέουν χημικές ουσίες, ασθένειες και αλλαγές στη γονιδιακή έκφραση για την ανάλυση των τεσσάρων τύπων PFAS, οι ερευνητές εξέτασαν τις συνδέσεις μεταξύ γονιδίων που επηρεάζονται από τα PFAS και γονιδίων που σχετίζονται με διαταραχές του ύπνου.

Από περισσότερα από 600 υποψήφια γονίδια, επτά που ενεργοποιούνται από τα PFAS φάνηκε να επηρεάζουν τον ύπνο, δήλωσαν οι ερευνητές. Το ένα ήταν ένα γονίδιο που συνδέεται με το ανοσοποιητικό σύστημα και βοηθά στην παραγωγή της ορμόνης κορτιζόλης. Η κορτιζόλη παίζει μεγάλο ρόλο στη ρύθμιση του κύκλου ύπνου-αφύπνισης.

Η καθεψίνη Β, ένα άλλο ένζυμο που φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο, σχετίζεται με τη μνήμη και τις δεξιότητες σκέψης, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης των πλακών που βρίσκονται στους εγκεφάλους των ασθενών με Αλτσχάιμερ. Η νόσος Αλτσχάιμερ έχει τις δικές της συνδέσεις με τα προβλήματα ύπνου.

Τα ευρήματα δημοσιεύονται στο επιστημονικό περιοδικό Environmental Advances.