Βιταμίνη D: Η συμβολή της στην πρόληψη των λοιμώξεων του αναπνευστικού

Οι μελέτες διερευνούν πώς η βιταμίνη D επηρεάζει το παιδικό αναπνευστικό σύστημα μετά από οξείες λοιμώξεις της αναπνευστικής οδού (ARTI), όπως το σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο λόγω κορονοϊού (SARS-CoV-2).

Τα παιδιά αναπτύσσουν συχνά οξείες λοιμώξεις του αναπνευστικού, οι οποίες ευθύνονται για το 20% όλων των παιδικών θανάτων.

Υπάρχουν δύο υποομάδες: οι λοιμώξεις της ανώτερης αναπνευστικής οδού (URTIs) και οι λοιμώξεις της κατώτερης αναπνευστικής οδού (LRTIs).

Οι περισσότερες λοιμώξεις της ανώτερης αναπνευστικής οδού σχετίζονται με ιογενείς λοιμώξεις που προκαλούνται από ρινοϊούς, εντεροϊούς, τον ιό της γρίπης και τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό. Η βρογχιολίτιδα και η πνευμονία είναι οι δύο πιο συχνές λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού στα παιδιά.

Η μόλυνση με SARS-CoV-2 στα παιδιά εκδηλώνεται με ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων, δηλαδή από ασυμπτωματική έως σοβαρή λοίμωξη. Αν και τα περισσότερα παιδιά με COVID-19 έχουν μολυνθεί ασυμπτωματικά, ένας μικρός αριθμός παιδιών ανέπτυξε σοβαρές μορφές πολυσυστημικού φλεγμονώδους συνδρόμου.

Η βιταμίνη D είναι ένα σηματικό μικροθρεπτικό συστατικό που σχετίζεται με τη λειτουργία του ανοσοποιητικού. Μπορεί να διεγείρει την έμφυτη ανοσία, να μειώσει την παραγωγή βοηθητικών Τ λεμφοκυττάρων (τύπου 1) και να βελτιώσει τον πολλαπλασιασμό των λεμφοκυττάρων τύπου 2 και των ρυθμιστικών Τ λεμφοκυττάρων.

Επιπλέον, βοηθά στη μείωση των προφλεγμονωδών κυτοκινών (π.χ. IL1, IL6, IL12, TNFα και IL17) και της ιντερφερόνης γ, και αυξάνει την IL10 (αντιφλεγμονώδεις κυτοκίνες) μέσω της μεταβολικής οδού NFkβ.

Παρότι αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι τα παιδιά με ανεπάρκεια βιταμίνης D είναι πιο ευαίσθητα στις λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού, η επιστημονική κοινότητα δεν αποδέχεται πλήρως αυτή την παρατήρηση.

Η πρόσφατη ανασκόπηση επικεντρώθηκε στην κατανόηση του κατά πόσον υπάρχει σχέση μεταξύ των λοιμώξεων του κατώτερου αναπνευστικού και της λήψης συμπληρωμάτων βιταμίνης D.

Ο πληθυσμός-στόχος ήταν παιδιά κάτω των 19 ετών. Η ανασκόπηση απέκλεισε μελέτες με μικρά μεγέθη δείγματος, δηλαδή λιγότερους από 100 συμμετέχοντες και άρθρα που δεν είχαν αξιολογηθεί από ομότιμους καθηγητές.

Η 25-υδροξύ βιταμίνη D ή 25 (OH) D3 είναι η κύρια μορφή βιταμίνης D που κυκλοφορεί στο αίμα και έχει αντιικές ιδιότητες.

Η καλσιτριόλη, μια ενεργή μορφή βιταμίνης D, είναι ζωτικής σημασίας για τον περιορισμό των παθογόνων στον οργανισμό. Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι η βιταμίνη D ενισχύει την παραγωγή μονοξειδίου του αζώτου, η οποία συνδέεται με την αντιοξειδωτική δράση της 25OHD.

Οι περισσότερες μελέτες έδειξαν ισχυρή συσχέτιση μεταξύ της βιταμίνης D και της συχνότητας εμφάνισης λοιμώξεων του κατώτερου αναπνευστικού, συμπεριλαμβανομένων των λοιμώξεων COVID-19.

Οι μελέτες αποκάλυψαν ότι τα επίπεδα βιταμίνης D σχετίζονται αντιστρόφως με τη σοβαρότητα της COVID-19.

Ένας περιορισμένος αριθμός μελετών αντέκρουσε αυτό το εύρημα και δεν ανέφερε καμία συσχέτιση μεταξύ της ανεπάρκειας βιταμίνης D και υψηλότερου επιπολασμού λοίμωξης SARS-CoV-2.

Αντίθετα, μια άλλη μελέτη έδειξε την προστατευτική και προληπτική λειτουργία της βιταμίνης D κατά της COVID-19. Συγκεκριμένα παρατηρήθηκε αύξηση στους δείκτες φλεγμονής όταν οι συγκεντρώσεις της βιταμίνης D στον ορό μειώνονταν.

Πολλοί παράγοντες σχετίζονται με την ικανότητα της βιταμίνης D να αποτρέπει τις λοιμώξεις του αναπνευστικού. Για παράδειγμα, η 25 υδροξυβιταμίνη D ενισχύει τη σύνθεση φυσικών αντισωμάτων. Επιπλέον, βελτιώνει την ανοσία προάγοντας τη διαφοροποίηση των μονοκυττάρων και αποτρέποντας την παραγωγή λεμφοκυττάρων. Η βιταμίνη D ενισχύει επίσης τη φαγοκυτταρική δραστηριότητα των μακροφάγων. Ως εκ τούτου, πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι η πρόσληψη βιταμίνης D μειώνει τον κίνδυνο σοβαρής λοίμωξης SARS-CoV-2.

Μια μετα-ανάλυση εξέτασε περίπου 4.786 παιδιά για να προσδιορίσει την αποτελεσματικότητα των συμπληρωμάτων βιταμίνης D σε συνδυασμό με αντιβιοτικά για τη θεραπεία της πνευμονίας. Οι υψηλότερες συγκεντρώσεις βιταμίνης D μείωσαν τον κίνδυνο υποτροπιάζουσας πνευμονίας.

Άλλη μελέτη έδειξε ότι η συγκέντρωση 25(OH)D πάνω από 75,0 nmol/L μείωσε σημαντικά τον κίνδυνο οξείας πνευμονίας.

Οι μελέτες έδειξαν ότι το 1/5 των παιδιών που νοσηλεύονται λόγω πνευμονίας είχαν ανεπάρκεια βιταμίνης D, ενώ μωρά κάτω των τριών ετών που είχαν διαγνωστεί με πνευμονία και τους χορηγήθηκε βιταμίνη D σχεδόν εξάλειψαν τον κίνδυνο υποτροπής.

Η ανασκόπηση δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Nutrients.