Μεσημεριανός ύπνος: Τα οφέλη του για τον εγκέφαλο

Από την ηλικία των 35 ετών, ο εγκέφαλος συρρικνώνεται κατά 0,2 έως 0,5% ετησίως, και ακόμη περισσότερο μετά την ηλικία των 60 ετών.

Αυτό μπορεί να προκαλέσει κενά μνήμης και να οδηγήσει σε γνωστική εξασθένηση και άνοια.

Νέα μελέτη δείχνει όμως ότι οι άνθρωποι που κοιμούνται το μεσημέρι, έχουν μεγαλύτερο όγκο εγκεφάλου, που σημαίνει ότι ο εγκέφαλός τους μπορεί να συρρικνωθεί λιγότερο με την πάροδο του χρόνου.

Σε σύγκριση με τα άτομα που συνήθως δεν κοιμούνται, όσοι κοιμούνται το μεσημέρι έχουν εγκεφάλους κατά μέσο όρο 2,6 έως 6,5 χρόνια νεότερους.

Η έρευνα δεν εξέτασε μόνο το πόσο συχνά κοιμούνταν οι 35.080 συμμετέχοντες στη μελέτη που έγινε στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Αυτή η ερώτηση μπορεί να είναι παραπλανητική, καθώς οι άνθρωποι μπορεί να κοιμούνται λόγω προβλημάτων υγείας, όπως είναι η υψηλή αρτηριακή πίεση ή οι καρδιαγγειακές παθήσεις, οι οποίες μπορεί να προκαλούν υπνηλία και να επηρεάζουν τον ρυθμό συρρίκνωσης του εγκεφάλου τους.

Οι ερευνητές εξέτασαν τη δια βίου γενετική προδιάθεση των ανθρώπων να κοιμούνται στη διάρκεια της ημέρας, κάτι που δείχνει πιο καθαρά εάν ο ίδιος ο μεσημεριανός ύπνος επηρεάζει τον εγκέφαλο.

Η Δρ. Victoria Garfield, ανώτερη συγγραφέας της μελέτης, από το University College του Λονδίνου, δήλωσε: «Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι, για μερικούς ανθρώπους, ο σύντομος ύπνος κατά τη διάρκεια της ημέρας μπορεί να είναι μέρος του παζλ που θα μπορούσε να βοηθήσει στη διατήρηση της υγείας του εγκεφάλου καθώς μεγαλώνουμε. Ελπίζω μελέτες όπως αυτή που δείχνουν τα οφέλη του σύντομου μεσημεριανού ύπνου για την υγεία, να βοηθήσουν στη μείωση του στίγματος που εξακολουθεί να υπάρχει γύρω από τον μεσημεριανό ύπνο».

Πάνω από το 25% των ανθρώπων άνω των 65 κοιμούνται κατά τη διάρκεια της ημέρας, σύμφωνα με προηγούμενη έρευνα στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ολλανδία, όπως και το σχεδόν 14% των ανθρώπων ηλικίας 16 έως 64 ετών.

Υπάρχουν ενδείξεις ότι τα οφέλη ενός σύντομου ύπνου 5-15 λεπτών για τον εγκέφαλο, μπορεί να διαρκέσουν έως και τρεις ώρες.

Η νέα μελέτη βρήκε ότι οι άνθρωποι που κοιμόντουσαν τακτικά τα μεσημέρια, είχαν μεγαλύτερο όγκο εγκεφάλου, κάτι που θα μπορούσε να οφείλεται στο ότι ο μεσημεριανός ύπνος επιτρέπει στους ανθρώπους να καλύψουν τη διαφορά στον αναζωογονητικό ύπνο, ο οποίος μπορεί να είναι κακής ποιότητας μετά τη μέση ηλικία.

Είναι γνωστό ότι ο ύπνος είναι εξαιρετικά σημαντικός για την προστασία του εγκεφάλου από τις επιπτώσεις της γήρανσης.

Οι ερευνητές εξέτασαν άτομα ηλικίας 40 έως 69 ετών, για τα οποία άντλησαν στοιχεία από τη UK Biobank.

Για να προσδιορίσουν την προδιάθεση των ανθρώπων για μεσημεριανό ύπνο, χρησιμοποίησαν προηγούμενη μελέτη εθελοντών της Biobank του Ηνωμένου Βασιλείου, οι οποίοι ρωτήθηκαν πόσο συχνά κοιμόντουσαν κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Επειδή οι επιστήμονες είχαν στοιχεία από την ανάλυση των γονιδίων των συμμετεχόντων, ήταν δυνατός ο υπολογισμός του γενετικού προφίλ των ανθρώπων που συνήθως κοιμούνται κατά τη διάρκεια της ημέρας, σε σύγκριση με αυτούς που δεν το κάνουν.

Αυτός ο υπολογισμός επέτρεψε στην νέα μελέτη να εντοπίσει τα άτομα που κοιμούνταν τακτικά με βάση 92 γενετικές διαφορές και να δει τις διαφορές στο μέγεθος του εγκεφάλου τους.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η επίδραση του μεσημεριανού ύπνου θα μπορούσε να είναι ένας εγκέφαλος κατά 15,8 κυβικά εκατοστά μεγαλύτερος κατά μέσο όρο.

Οι ερευνητές δεν συνέκριναν άτομα με γενετική προδιάθεση να κοιμούνται τακτικά τα μεσημέρια με αυτά που είχαν προδιάθεση να μην κοιμούνται.

Αλλά τα αποτελέσματα, που δείχνουν ότι όσο μεγαλύτερη είναι η γενετική προδιάθεση κάποιου να κοιμάται, τόσο μεγαλύτερο είναι το μέγεθος του εγκεφάλου του, υποδηλώνουν ότι ο τακτικός μεσημεριανός ύπνος συνδέεται με έναν εγκέφαλο 2,6 έως 6,5 χρόνια νεότερο, με βάση την αναμενόμενη συρρίκνωση του εγκεφάλου.

Τα ευρήματα ισχύουν ακόμη και αφού ελήφθησαν υπόψη παράγοντες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη συχνότητα του ύπνου και το μέγεθος του εγκεφάλου, όπως η υπνική άπνοια.

Η επικεφαλής συγγραφέας Valentina Paz, από το UCL και το Πανεπιστήμιο της Δημοκρατίας στην Ουρουγουάη, είπε: «Με βάση προηγούμενα ευρήματα, γνωρίζουμε ότι ο σύντομος υπνάκος πέντε έως 15 λεπτών είναι ευεργετικός για τη γνωστική απόδοση και ότι τα οφέλη προκύπτουν άμεσα, με το διάστημα μετά το μεσημεριανό γεύμα να είναι η πιο ευνοϊκή ώρα για ύπνο για να ξεπεραστεί η προσωρινή πτώση της εγρήγορσης και της απόδοσης που παρατηρείται κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου».

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Sleep Health.