Είστε «κοινωνικοί πότες»; Πόσο κινδυνεύετε να εθιστείτε στο αλκοόλ (μελέτη)

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Ιλινόις που διεξήγαγαν τη μελέτη, επισημαίνουν ότι οι οδοί που εμπλέκονται στην προετοιμασία του εγκεφάλου για εθισμό, είναι οι ίδιες που σχετίζονται με την υψηλή κατανάλωση αλκοόλ, όπως η ευφορία και η αγχόλυση, ο κλινικός όρος για το επίπεδο καταστολής, κατά το οποίο το άτομο είναι χαλαρό αλλά ξύπνιο.

«Αυτό υποδηλώνει ότι όταν ο εγκέφαλος βιώνει τις αντι-αγχωτικές επιδράσεις του αλκοόλ και την ανύψωση της διάθεσης, είναι επίσης προετοιμασμένος για διαταραχή χρήσης αλκοόλ», δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Subhash Pandey, καθηγητής ψυχιατρικής και διευθυντής του Κέντρου Έρευνας για το Αλκοόλ στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις.

Αν και η μελέτη δεν υποδηλώνει ότι η κατανάλωση ενός ποτού οδηγεί τους ανθρώπους σε εθισμό, παρέχει κάποιες ενδείξεις αναφορικά με το γιατί μερικοί άνθρωποι είναι πιο ευάλωτοι στη διαταραχή χρήσης αλκοόλ.

«Βλέπουμε ότι οι συμπεριφορές εξάρτησης δεν σχετίζονται πάντα με μακροπρόθεσμες συνήθειες κατανάλωσης μεγάλων ποσοτήτων, αλλά είναι αποτέλεσμα γρήγορων επιγενετικών αλλαγών στον εγκέφαλο, οι οποίες μπορεί να προκληθούν ακόμη και με χαμηλές δόσεις, όπως δείχνει αυτή η μελέτη », είπε ο Pandey.

Η μελέτη έγινε σε ποντίκια τα οποία εκτέθηκαν σε χαμηλές ποσότητες αλκοόλ και παρατηρήθηκε η συμπεριφορά τους, καθώς εξερευνούσαν ένα λαβύρινθο. Στη συνέχεια οι ερευνητές ανέλυσαν δείγματα εγκεφαλικού ιστού, που συλλέχθηκαν μετά από ευθανασία, με αλληλουχία RNA και αναζήτησαν τα πρότυπα γονιδιακής έκφρασης.

Όταν ανέλυσαν τα δείγματα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ένα γονίδιο που ονομάζεται επαγόμενος από την υποξία παράγοντας 3 (Hif3a), συσχετίστηκε με αλλαγές στον εγκέφαλο μετά από έκθεση στο αλκοόλ και συμπεριφορές, όπως το διάστημα που παρέμειναν οι αρουραίοι σε περιοχές του λαβύρινθου με κλειστές (υψηλό άγχος) ή ανοιχτές διόδους (χαμηλό άγχος).

Το αλκοόλ αύξησε την έκφραση Hif3a, ακόμη και μετά από χαμηλές δόσεις, και μείωσε το άγχος. Παρότι πολλές επιδράσεις του αλκοόλ είναι διαφορετικές μεταξύ ανδρών και γυναικών, δεν υπήρχε διαφορά μεταξύ των δύο σε αυτή τη μελέτη.

«Είδαμε ότι οι χαμηλές δόσεις, αυτό που θεωρούμε "κοινωνική κατανάλωση", αλλάζει τη γονιδιακή έκφραση στην αμυγδαλή, μια περιοχή του εγκεφάλου που ρυθμίζει το άγχος. Με άλλα λόγια, δημιουργεί μια επιγενετική οδό για τον εθισμό», είπε ο Pandey.

Ο Pandey και οι συνεργάτες του έκαναν πρόσθετα πειράματα στα οποία μπλόκαραν το γονίδιο στην αμυγδαλή των αρουραίων με ή χωρίς έκθεση στο αλκοόλ για να επιβεβαιώσουν τον ρόλο του στη διαμεσολάβηση του άγχους. Όταν το Hif3a μπλοκαρίστηκε, το άγχος αυξήθηκε στους αρουραίους, μια έκφραση που μιμείται την απόσυρση από τη χρόνια έκθεση στο αλκοόλ. Από την άλλη, απέτρεψε και την αντιαγχωτική επίδραση του αλκοόλ.

Η εξήγηση βρίσκεται στη χρωματίνη του Hif3a -δέσμες DNA και RNA- η οποία είναι χαλαρά δεσμευμένη, που σημαίνει ότι τα γονίδια είναι εύκολα προσβάσιμα για αλλαγές.

Ένα πράγμα που δεν έδειξε ωστόσο η μελέτη, είναι ποιο επίπεδο έκθεσης στο αλκοόλ ήταν ασφαλές για τα τρωκτικά. Είναι σημαντικό, σύμφωνα με τον Pandey, να γνωρίζουμε ότι οι χαμηλές δόσεις δημιούργησαν έναυσμα για τον εθισμό. Για τους ανθρώπους, πιστεύει ότι η κοινωνική κατανάλωση αλκοόλ αλλά ακόμη και η κατανάλωση αλκοόλ στη διάρκεια της πανδημίας, δεν είναι ακίνδυνη.

«Η διαταραχή της χρήσης αλκοόλ είναι περίπλοκη και δύσκολα ξεπερνιέται. Οι πληροφορίες που αντλήσαμε από αυτή τη μελέτη μάς βοηθούν να κατανοήσουμε καλύτερα τι συμβαίνει στον εγκέφαλο και, μια μέρα, μπορεί να αξιοποιηθούν για την ανάπτυξη καλύτερων θεραπειών και φαρμακευτικών προϊόντων», κατέληξε.

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Molecular Psychiatry.