Προβλήματα όρασης: Γιατί και πόσο αυξάνουν τον κίνδυνο άνοιας

Είναι σύνηθες στους ηλικιωμένους με άνοια να παρουσιάζουν επιδείνωση της όρασης.

Μια νέα μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Πεκίνου, δείχνει ότι η σχέση μπορεί να λειτουργεί και αντίστροφα.

Οι ερευνητές έχουν τεκμηριώσει μια ισχυρή συσχέτιση μεταξύ των ηλικιωμένων που έχουν προβλήματα όρασης και εκείνων που τελικά αναπτύσσουν άνοια ή γνωστική εξασθένηση.

Ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Beibei Xu, σημειώνει:

«Αυτή η μελέτη είναι από τις πρώτες που αξιολογεί τη συσχέτιση μεταξύ προβλημάτων όρασης και γνωστικών προβλημάτων σε ηλικιωμένους μέσω μιας ανάλυσης όλων των διαθέσιμων πληθυσμιακών μελετών στα αγγλικά. Τα ευρήματά μας προσθέτουν στις αυξανόμενες ενδείξεις ότι η εξασθενημένη όραση αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση άνοιας».

«Η διάγνωση και η θεραπεία παθήσεων των ματιών μπορεί να είναι επωφελής, τόσο για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής ενός ατόμου όσο και για την πιθανή επιβράδυνση ή διακοπή της απώλειας μνήμης» προσθέτει.

Ωστόσο, η σχέση μεταξύ απώλειας όρασης και άνοιας είναι ασαφής.

Τι δείχνουν 16 μελέτες

Οι ερευνητές αναζήτησαν μελέτες σχετικά με την απώλεια όρασης και την άνοια που δημοσιεύθηκαν πριν από το 2020 σε βάσεις δεδομένων όπως οι PubMed, Web of Science, Embase και PsycINFO.

Από αυτές τις πηγές, οι συγγραφείς της μελέτης συγκέντρωσαν 4.580 αρχεία, αφαιρώντας διπλές και άσχετες έρευνες και επιλέγοντας τελικά 16 μελέτες υψηλής ποιότητας που περιλάμβαναν 76.373 συμμετέχοντες ηλικίας 50 ετών και άνω.

Τα γενικά συμπεράσματα των μελετών ήταν ότι:

Με βάση τόσο τις αντικειμενικές όσο και τις υποκειμενικές (αυτοαναφερόμενες) αξιολογήσεις της όρασης, τα άτομα με προβλήματα όρασης διέτρεχαν περίπου 60% υψηλότερο κίνδυνο άνοιας ή γνωστικής εξασθένησης.

Στην αρχή των μελετών, η πιθανότητα εμφάνισης γνωστικής εξασθένησης ήταν 137% υψηλότερη μεταξύ των ατόμων με προβλήματα όρασης σε σύγκριση με εκείνα που δεν είχαν.

Σε σύγκριση με άτομα χωρίς προβλήματα όρασης, εκείνα που είχαν προβλήματα όρασης στην αρχή των μελετών, διέτρεχαν 44% υψηλότερο κίνδυνο άνοιας.

Δεν υπάρχει ακόμη αιτιώδης συσχέτιση

Όλες οι μελέτες ήταν παρατηρητικές και πολλές μέτρησαν την όραση ταυτόχρονα με τη γνωστική λειτουργία. Έτσι, δεν είναι δυνατό να προσδιοριστεί εάν η οπτική αναπηρία προκαλεί γνωστική έκπτωση ή αν ευθύνεται κάτι άλλο, όπως η κακή υγεία, παρατηρούν οι ειδικοί.

Στα προβλήματα όρασης, υπάρχουν διασπασμένα κύτταρα στο μάτι και το οπτικό νεύρο που οδηγούν σε μειωμένη ή κακή είσοδο στον εγκέφαλο. Αυτή η αλλοίωση της όρασης μπορεί να οδηγήσει σε προβληματική αντιληπτική επεξεργασία και σε επακόλουθες γνωστικές δυσλειτουργίες. Όταν μειώνεται η διέγερση του εγκεφάλου από την όραση, διακόπτονται οι εγκεφαλικές διεργασίες που βασίζονται σε αυτή την αίσθηση.

Κατά μία άλλη εκδοχή, η μειωμένη όραση οδηγεί σε μειωμένη γνωστική διέγερση ή σε κοινωνική απομόνωση.

Η όραση ως τροποποιήσιμος παράγοντας κινδύνου

Σε κάθε περίπτωση, οι ειδικοί προτείνουν την ενίσχυση της όρασης ως σημαντική στρατηγική για την πρόληψη της άνοιας, ειδικά για τους ηλικιωμένους.

Ο πάσχοντες από καταρράκτη για παράδειγμα, πρέπει να υποβάλλονται σε επέμβαση αφαίρεσης, προκειμένου να μειώσουν τον κίνδυνο γνωστικής εξασθένησης, να οδηγούν με μεγαλύτερη ασφάλεια και να κινδυνεύουν λιγότερο από πτώσεις.

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση Aging and Mental Health.