Τα οφέλη και οι κίνδυνοι από το κρύο στον ανθρώπινο οργανισμό

Ζώντας σε μια μεσογειακή χώρα με ηλιοφάνεια το μεγαλύτερο διάστημα του χρόνου, πολλοί τείνουν να δυσανασχετούν κάθε φορά που η θερμοκρασία πέφτει είτε ακόμη περισσότερο όταν εμφανίζονται ακραία καιρικά φαινόμενα (έντονες βροχοπτώσεις και χιόνια).

Είναι όμως, όντως το κρύο τόσο δυσάρεστο για τον ανθρώπινο οργανισμό; Ή μήπως τελικά είμαστε τόσο συνηθισμένοι σε πιο ζεστές συνθήκες που αμέσως δυσανασχετούμε;

Ας δούμε πιο αναλυτικά τους μηχανισμούς που ενεργοποιούνται σε χαμηλές θερμοκρασίες, τα οφέλη που προσφέρει το κρύο στον ανθρώπινο οργανισμό και τους κινδύνους που ελλοχεύουν.

Διαβάστε εδώ πώς λειτουργεί ο μηχανισμός της ομοιόσταστης!

Σε συνθήκες ψύχους ο ανθρώπινος οργανισμός αναγκάζεται να εργαστεί σκληρότερα για να διατηρήσει την εσωτερική του θερμοκρασία (36.6). Έτσι, ενεργοποιείται άμεσα η περιφερική αγγειοσυστολή και ο μηχανισμός του ρίγους προκειμένου να μειωθεί η απώλεια θερμότητας. Παράλληλα, αυξάνεται ο μεταβολικός ρυθμός λόγω της αυξημένης υπερτονικής μυϊκής δραστηριότητας και επίσης παρατηρείται αυξημένη διούρηση.

Συγκεκριμένα ενεργοποιείται ο καφέ λιπώδης ιστός, το είδος του λίπους, δηλαδή, που παράγει θερμότητα και καίει θερμίδες.

Διαβάστε εδώ για τη δομή και τις λειτουργίες του λιπώδους ιστού!

Μάλιστα, όπως κατέδειξαν Φινλανδοί ερευνητές πριν μερικά χρόνια, οι εργαζόμενοι σε εξωτερικούς χώρους έχουν μεγαλύτερες ποσότητες καφέ λίπους σε σχέση με αυτούς που εργάζονται σε εσωτερικούς χώρους.

Σε αντίθεση με όσα φοβόμαστε ο κρύος καιρός δεν προκαλεί γρίπη! Οι μολυσματικές ασθένειες μεταδίδονται από ανθρώπους και όχι από το κρύο! Η ανθεκτικότητα, όμως, πολλών βακτηριδίων και ιών στο κρύο σε συνδυασμό με την εξασθένιση του ανοσοποιητικού μας, μας κάνει πιο επιρρεπείς στη γρίπη. Όμως, με την κατάλληλη θωράκιση του ανοσοποιητικού μας (σωστή διατροφή- πλούσια σε βιταμίνες, τακτική άσκηση, αποχή από αλκοόλ και κάπνισμα) οι πιθανότητες να κολλήσουμε γρίπη μειώνονται σημαντικά.

Επιπλέον, το κρύο διαθέτει θεραπευτικές ιδιότητες! Η κρυοθεραπεία είναι πλέον ευρέως διαδομένη μέθοδος καταπολέμησης των φλεγμονών, τραυματισμών και χρόνιων πόνων. Μία έρευνα στη Φιλανδία παρατήρησε γυναίκες που για 3 μήνες κολυμπούσαν για μόλις δύο λεπτά σε εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες. Οι τιμές αίματος των γυναικών αυτών ήταν φυσιολογικές πλην της νορεπινεφρίνης, (ορμόνη που λειτουργεί ως νευροδιαβιβαστής η οποία αυξάνει την πίεση του αίματος και συνδέεται με τη αναλγησία) η οποία ήταν ανεβασμένη συμβάλλοντας στη μείωση του πόνου.

Σαφώς το ψύχος, όπως και κάθε ακραία συνθήκη, ενδέχεται να προκαλέσει προβλήματα ειδικά αν πρόκειται για ειδικές ομάδες πληθυσμού που πάσχουν από συγκεκριμένες νόσους, είτε σε όλους ανεξαιρέτως αν δεν ληφθούν οι κατάλληλες προφυλάξεις.

Αν η αγγειοσυστολή είναι παρατεταμένη, μπορεί να προκαλέσει λειτουργικές βλάβες στα μικρά αιμοφόρα αγγεία, τα νεύρα και το δέρμα. Οι συχνότερες βλάβες από έκθεση σε χαμηλές θερμοκρασίες, εμφανίζονται στα δάχτυλα των άνω και των κάτω άκρων, στα αυτιά και στην μύτη, καθώς αυτά είναι τα σημεία που εκτίθενται άμεσα και χάνουν τη θερμότητα τους ταχύτερα λόγω της υψηλότερης σχέσης επιφάνειας/όγκου και της περιφερικής αγγειοσύσπασης.

Όσοι πάσχουν από στεφανιαία νόσο αντιμετωπίζουν συχνά στηθάγχη (πόνος στο στήθος ή δυσφορία) όταν βρίσκονται στο κρύο. Μάλιστα, σύμφωνα με ορισμένες μελέτες, οι ακραίες καιρικές συνθήκες του χειμώνα αυξάνουν τον κίνδυνο σε αυτά τα άτομα να πάθουν καρδιακή προσβολή εξαιτίας της υπερβολικής προσπάθειας.

Ο κρύος αέρας σε πάσχοντες από χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) καθώς και σε όσους έχουν άσθμα, μπορεί να επηρεάσει την αναπνοή προκαλώντας σπασμούς στους πνεύμονες. Σύμφωνα με την πνευμονολόγο Dr. Rachel Taliercio, από το Τμήμα Πνευμονολογίας της Cleveland Clinic, στο Οχάιο, τα συμπτώματα θα είναι παρόμοια με εκείνα μιας κρίσης άσθματος. Τα οποία θα υποχωρήσουν σταδιακά με την μεταφορά του ατόμου σε θερμότερο περιβάλλον.

Ένας άλλος κίνδυνος είναι η υποθερμία, που συντελείται όταν η εσωτερική θερμοκρασία του σώματος πέφτει κάτω από τους 35 βαθμούς Κελσίου, επειδή το σώμα δε μπορεί να παράγει αρκετή ενέργεια ώστε να διατηρηθεί την εσωτερική θερμοκρασία του.

Η υποθερμία μπορεί να είναι θανατηφόρα σε ακραίες περιπτώσεις ψύχους, ενώ η καρδιακή ανεπάρκεια προκαλεί τους περισσότερους θανάτους σε περιπτώσεις υποθερμίας. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν έλλειψη συντονισμού, διανοητική σύγχυση, πιο αργές αντιδράσεις, ρίγος και υπνηλία ενώ στις ομάδες υψηλού κινδύνου βρίσκονται τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με καρδιακή νόσο.

Εκτός από χαμηλές θερμοκρασίες, οι ισχυροί άνεμοι και η βροχή μπορούν να μειώσουν τη θερμοκρασία του σώματος.

Σαφώς και δεν αντιδρά ο κάθε οργανισμός το ίδιο στις καιρικές συνθήκες. Οι διαφορές στην περιφερειακή κυκλοφορία του αίματος, ο μεταβολικός ρυθμός, η ηλικία , η φυσική κατάσταση και προπαντός οι συνθήκες στις οποίες ζει και είναι προσαρμοσμένος ο κάθε οργανισμός, παίζουν καίριο ρόλο στην ικανότητα του οργανισμού να ανταποκριθεί στις διάφορες μεταβολές και ειδικότερα στις χαμηλές θερμοκρασίες.

Για να αντιμετωπιστεί το κρύο και να κρατηθεί το ανθρώπινο σώμα ζεστό, αρκεί να φοράτε πολλά στρώματα ρουχισμού και όχι ένα χοντρό ρούχο μόνο, προκειμένου να σχηματιστεί μια προστατευτική μόνωση, που θα διατηρήσει τη θερμοκρασία του σώματος.

Επίσης, σκουφί ή οτιδήποτε άλλο καλύπτει τα αυτιά και γάντια στα χέρια, καθώς όπως ήδη αναφέραμε, τα άκρα είναι πιο εκτεθειμένα και επιρρεπή στο να χάσουν τη θερμοκρασία τους.

Τέλος, αντίθετα με παλαιές συνήθειες, πρέπει να αποφεύγεται η κατανάλωση αλκοόλ. Η αλκοόλη δίνει μια αρχική αίσθηση ζεστασιάς, καθότι τα αιμοφόρα αγγεία στο δέρμα επεκτείνονται, αλλά η θερμότητα αυτή σύντομα υποχωρεί από τα ζωτικά όργανα του σώματος αφήνοντας το σώμα εκτεθειμένο και την καρδία περαιτέρω επιβαρυμένη.

Με τη σωστή προφύλαξη λοιπόν, μπορούμε όχι μόνο να απολαύσουμε την κάθε εποχή, αλλά και να επωφεληθούμε από τις ευεργετικές διεργασίες τις οποίες συντελεί ο ανθρώπινος οργανισμός!