Αλτσχάιμερ: Μπορεί να αναχαιτιστεί με γυμναστική;

Βάσει πειραμάτων που διεξήγαγαν σε ποντίκια, οι ερευνητές παρατήρησαν ότι το φλεγμονώδες περιβάλλον που δημιουργείται στον εγκέφαλο λόγω του Αλτσχάιμερ μπλοκάρει τις παραπάνω ευεργετικές διεργασίες και ότι η σωματική άσκηση μπορεί να «καθαρίσει» τον εγκέφαλο από τις φλεγμονές, βοηθώντας τα νέα νευρικά κύτταρα να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν και παράλληλα βελτιώνοντας τις γνωστικές λειτουργίες.

«Στη μελέτη μας δείξαμε ότι η γυμναστική είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους να ενεργοποιηθεί η νευρογένεση και στη συνέχεια, αφού εντοπίσαμε τους μοριακούς και γενετικούς μηχανισμούς που εμπλέκονται στη διαδικασία αυτή, βρήκαμε πώς μπορούμε να προσομοιώσουμε τις ευεργετικές επιδράσεις της σωματικής άσκησης μέσω γονιδιακών θεραπειών και φαρμακευτικών παρεμβάσεων» εξηγεί ο Δρ Ρούντολφ Τάνζι, υποδιευθυντής του τμήματος Νευρολογίας στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης και ένας εκ των συντακτών της σχετικής μελέτης που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Science.

«Αν και δεν έχουμε ακόμη στη διάθεσή μας τα μέσα για να επιτύχουμε με ασφάλεια τις ίδιες θετικές επιδράσεις σε ασθενείς με Αλτσχάιμερ, εντοπίσαμε την πρωτεΐνη και τους γενετικούς στόχους που θα μας επιτρέψουν να το κάνουμε στο μέλλον» προσθέτει με τη σειρά του ο Σε Χουν Τσόι, επικεφαλής συντάκτης της μελέτης, από τη Μονάδα Ερευνών Γενετικής και Γήρανσης του νοσοκομείου και επίκουρος καθηγητής Νευρολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ.

Στους ενήλικες, η νευρογένεση, δηλαδή η ανάπτυξη νέων νευρώνων, συμβαίνει στον ιππόκαμπο του εγκεφάλου και σε μια άλλη δομή που ονομάζεται ραβδωτό σώμα. Η νευρογένεση στον ιππόκαμπο είναι απαραίτητη για τη μάθηση και τη μνήμη, ωστόσο μέχρι τώρα δεν ήταν απολύτως σαφές ποιο ρόλο παίζει η διαδικασία αυτή σε νευροεκφυλιστικές παθήσεις όπως το Αλτσχάιμερ. Στόχος των ερευνητών από το αμερικανικό νοσοκομείο ήταν να εξετάσουν πως οι διαταραχές της νευρογένεσης στον ιππόκαμπο του εγκεφάλου συμβάλλουν στην παθολογία του Αλτσχάιμερ και κατά πόσο η ενίσχυση της νευρογένεσης μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα που σχετίζονται με τέτοιες νευροεκφυλιστικές παθήσεις.

Από τα πειράματα των ερευνητών προέκυψε ότι η νευρογένεση στον ιππόκαμπο ενισχύεται είτε χάρη στη γυμναστική είτε μέσω φαρμακευτικής αγωγής και γονιδιακής θεραπείας που στοχεύει στη δημιουργία νέων πρόδρομων νευρικών κυττάρων. Τα πρόδρομα κύτταρα, όπως και τα βλαστοκύτταρα, διαφοροποιούνται στη συνέχεια σε συγκεκριμένους τύπους κυττάρων.

Αν και οι φαρμακευτικές και γονιδιακές παρεμβάσεις δεν οδήγησαν σε δραστικές βελτιώσεις στη γνωστική λειτουργία των πειραματόζωων, όταν η νευρογένεση ήταν αποτέλεσμα της σωματικής άσκησης τα αποτελέσματα ήταν αρκετά εντυπωσιακά. Μάλιστα, χάρη στη γυμναστική οι ερευνητές πέτυχαν μείωση της πρωτεΐνης βήτα αμυλοειδές, η οποία αποτελεί το «δακτυλικό αποτύπωμα» του Αλτσχάιμερ στον εγκέφαλο.

Το επόμενο βήμα των ερευνητών ήταν να εξετάσουν γιατί παρατηρήθηκαν οι παραπάνω διαφορές ανάλογα με τη μέθοδο που χρησιμοποιήθηκε για να επιτευχθεί η νευρογένεση. «Η βασική διαφορά που παρατηρήσαμε» εξηγεί ο Τσόι «ήταν ότι η γυμναστική ενεργοποίησε επίσης την παραγωγή του εγκεφαλικού νευροτροφικού παράγοντα (BDNF), ο οποίος είναι γνωστό πως παίζει σημαντικό ρόλο τόσο στη δημιουργία όσο και στην επιβίωση των νευρώνων. Με τον τρόπο αυτόν, δημιουργήθηκε ένα πιο φιλόξενο περιβάλλον στον εγκέφαλο όπου οι νευρώνες μπορούν να επιβιώσουν. Συνδυάζοντας φάρμακα και γονιδιακές θεραπείες που προωθούν τη νευρογένεση και ταυτόχρονα την παραγωγή του εγκεφαλικού νευροτροφικού παράγοντα καταφέραμε να μιμηθούμε με επιτυχία τις επιδράσεις της γυμναστικής στη γνωστική λειτουργία».

«Αυτό που μάθαμε είναι ότι δεν αρκεί να ενεργοποιήσουμε τη γέννηση νέων νευρικών κυττάρων, αλλά πρέπει ταυτόχρονα να ‘καθαρίσουμε’ το περιβάλλον στο οποίο γεννιούνται ώστε να εξασφαλίσουμε ότι θα μπορέσουν να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν» προσθέτει ο Δρ Τάνζι. «Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τη γυμναστική, καθώς και με φαρμακευτικές και γονιδιακές θεραπείες».

«Το επόμενο βήμα μας θα είναι να εξερευνήσουμε αν η ενεργοποίηση της νευρογένεσης σε ασθενείς με Αλτσχάιμερ θα βοηθήσει να υποχωρήσουν τα συμπτώματά τους και αν η προκλητή νευρογένεση σε υγιείς ανθρώπους μπορεί να αποτρέψει τα συμπτώματα στο μέλλον. Είμαστε ενθουσιασμένοι που αξιοποιούμε τα ευρήματά μας με στόχο να αντιμετωπίζουμε πιο αποτελεσματικά ή και να προλαμβάνουμε αυτή την τρομερή ασθένεια» καταλήγει ο Δρ Τάνζι.

Δείτε κι αυτό:

Τρεις παθήσεις των ματιών που «προβλέπουν» το Αλτσχάιμερ

Το «Μπιγκ Μπανγκ» του Αλτσχάιμερ – Οι επιστήμονες κατέγραψαν τη στιγμή που «γεννιέται» η νόσος

Νεανικό Αλτσχάιμερ: Σε ποια ηλικία εμφανίζεται & ποια συμπτώματα προκαλεί