Τα 8 προβλήματα που προκαλεί ο διαβήτης στο στόμα

Την αμφίδρομη σχέση μεταξύ στοματικής υγείας και Σακχαρώδη Διαβήτη υπογραμμίζει ο φορέας ACFF Ελλάς – Συμμαχία για ένα Μέλλον Χωρίς Τερηδόνα, στην κατεύθυνση της ευαισθητοποίησης των ατόμων με Διαβήτη αλλά και του ευρύτερου κοινού, για τη σημασία που χρειάζεται να δίνεται στην υγεία του στόματος, καθώς συνδέεται άρρηκτα με την καλύτερη γενική υγεία του ατόμου.

Ο σακχαρώδης διαβήτης προκαλεί σοβαρά προβλήματα στο στόμα και τα δόντια, αλλά και η κακή στοματική υγεία μπορεί να πυροδοτήσει την έναρξη του διαβήτη.

Ο κ. Ουλής, Συντονιστής της Επιστημονικής Επιτροπής του Ελληνικού Παραρτήματος ACFF, Καθηγητής Παιδοδοντιατρικής της Οδοντιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Επιστημονικός Υπεύθυνος Προγράμματος «Προαγωγή και Καταγραφή της Στοματικής Υγείας του Ελληνικού Πληθυσμού» και Μέλος του Δ.Σ. της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας αναφέρει ότι: «H στοματική υγεία είναι από τις πρώτες “φροντίδες” που ο Έλληνας παραμελεί σχετικά με την Υγεία του γενικότερα και περισσότερο τώρα στο υπάρχον περιβάλλον της ύφεσης. Αγνοούμε σε πολύ μεγάλο βαθμό πως η στοματική υγεία μπορεί να επηρεάσει τη ρύθμιση του διαβήτη και αντιστρόφως. Η στενή και αμφίδρομη σχέση ανάμεσά τους, έχει αποδειχτεί από σειρά μελετών των οποίων τα ευρήματα υπογραμμίζουν το γεγονός πως κύριες νόσοι του στόματος όπως η τερηδόνα και η περιοδοντίτιδα, έχουν σχέση, ή και επιβαρύνουν γενικές νόσους, όπως είναι και ο διαβήτης».

Επιπτώσεις του Σακχαρώδη Διαβήτη στη στοματική υγεία

Οι άνθρωποι με Σακχαρώδη Διαβήτη γνωρίζουν ότι ο διαβήτης μπορεί να βλάψει τα μάτια, τα νεύρα, τα νεφρά, την καρδιά και άλλα σημαντικά συστήματα στο σώμα, αλλά σήμερα είναι πέρα από κάθε αμφιβολία ότι ο διαβήτης μπορεί επίσης να προκαλέσει προβλήματα στο στόμα.

Τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη έχουν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν νοσήματα της στοματικής κοιλότητας, δεδομένου ότι ο διαβήτης ευνοεί την εμφάνιση και την όξυνση της φλεγμονής.

Τα συνηθέστερα προβλήματα στοματικής υγείας που εμφανίζουν τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη είναι:

--μυκητησιακές και άλλες λοιμώξεις (καντιντίαση, ομαλός λειχήνας),

--καθυστερημένη ικανότητα επούλωσης των τραυμάτων των μαλακών ιστών λόγω μειωμένης άμυνας του οργανισμού,

--αίσθηση καύσου στο στόμα,

--αλλαγή της γεύσης,

--ξηροστομία,

--τερηδόνα,

--ουλίτιδα και

--περιοδοντίτιδα.

Είναι πλέον αποδεδειγμένο ότι ο Σακχαρώδης Διαβήτης αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση περιοδοντίτιδας και τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη παρουσιάζουν 2-3 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο για περιοδοντίτιδα σε σύγκριση με άτομα που δεν έχουν διαβήτη. Επίσης, η εξέλιξη και η βαρύτητα της περιοδοντίτιδας είναι μεγαλύτερη σε άτομα με μη καλά ρυθμισμένο διαβήτη.

Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Περιοδοντολογίας η συχνότητα περιοδοντικών προβλημάτων στα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη είναι διπλάσια από ότι στο γενικό πληθυσμό. Έτσι, ενώ η περιοδοντική νόσος στον υγιή πληθυσμό δεν είναι πολύ συχνή μέχρι την ηλικία των 20 ετών, το 30% των ατόμων αυτής της ηλικίας που πάσχουν από διαβήτη έχουν περιοδοντική νόσο, ενώ στις υπόλοιπες ηλικιακές ομάδες η συχνότητα εμφάνισης της πάθησης είναι πολύ μεγαλύτερη. Έχει διαπιστωθεί ότι το 50% των διαβητικών μέχρι την ηλικία των 35 ετών, πάσχουν από περιοδοντική νόσο και στην ηλικία 45-54 ετών πάσχει πάνω από το 80% -έναντι 60% στον υγιή πληθυσμό.

Επίσης, σε άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη έχει αναφερθεί η εμφάνιση ξηροστομίας δηλαδή μειωμένη ροή σάλιου, λόγω είτε μεταβολικών αλλαγών ή νευρολογικών διαταραχών ή της φαρμακευτικής αγωγής που ακολουθούν. Οι συνέπειες της ξηροστομίας περιλαμβάνουν μειωμένη αντιμικροβιακή δράση, καθώς και αυξημένο κίνδυνο για τερηδόνα. Πράγματι, τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη έχουν αυξημένο κίνδυνο για τερηδόνα, τόσο λόγω της προαναφερθείσας μειωμένης ροής σάλιου, όσο και λόγω της υπεργλυκαιμίας η οποία ευνοεί την ανάπτυξη των τερηδονογόνων μικροβίων. Για παράδειγμα, σύμφωνα με μελέτες σε παιδιά και εφήβους με Διαβήτη τύπου Ι, η ανεπαρκής ρύθμιση του σακχάρου μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένες (έως και 3 φορές) τερηδονικές βλάβες, σε σύγκριση με τα άτομα που επιτυγχάνουν καλό γλυκαιμικό έλεγχο.

Η κακή στοματική υγεία ως παράγοντας κινδύνου για τον Σακχαρώδη Διαβήτη

Συνεχώς αυξανόμενα δεδομένα, υποδεικνύουν ότι οι στοματικές φλεγμονές μπορούν να έχουν αντίκτυπο σε γενικά νοσήματα. Υπάρχουν έρευνες που υποστηρίζουν ότι η προχωρημένη περιοδοντίτιδα μπορεί να δυσχεράνει το γλυκαιμικό έλεγχο στα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, καθώς και να επηρεάσει τα επίπεδα σακχάρου σε μη διαβητικά άτομα. Επίσης, η βαρύτητα της περιοδοντίτιδας αυξάνει τον κίνδυνο για την εμφάνιση επιπλοκών του διαβήτη, ενώ πρόσφατα στοιχεία, υποδεικνύουν αυξημένο ενδεχομένως κίνδυνο για έναρξη διαβήτη σε άτομα με βαριάς μορφής περιοδοντίτιδα.

Από την άλλη μεριά, η περιοδοντική θεραπεία βοηθάει στον γλυκαιμικό έλεγχο σε άτομα με διαβήτη, διότι βάσει μελετών βρέθηκε ότι τα επίπεδα του σακχάρου ήταν χαμηλότερα μετά την περιοδοντική θεραπεία.

O ΑCFF προτείνει: Πρόληψη και έλεγχος για καλύτερη στοματική υγεία των ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη

Τα καλά νέα είναι ότι μπορούν να διατηρηθούν τα δόντια και τα ούλα υγιή και να αποφευχθούν τα προβλήματα που προκαλεί ο διαβήτης στο στόμα με τα απλά μέτρα πρόληψης. Η πρόληψη των προβλημάτων της στοματικής κοιλότητας ξεκινάει από την καλή ρύθμιση του σακχάρου και η καλή ρύθμιση του σακχάρου ξεκινάει από την καλή στοματική υγιεινή.

Για καλή στοματική υγεία, τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη χρειάζεται να:

• Ελέγχουν τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα

• Επισκέπτονται τακτικά τον οδοντίατρο τους

• Διατηρούν καλή στοματική υγιεινή

Τα άτομα με διαβήτη πρέπει να ενημερώσουν τον οδοντίατρο τους ότι πάσχουν από τη νόσο καθώς και για την φαρμακευτική αγωγή που ακολουθούν (ο Σακχαρώδης Διαβήτης, ιδιαίτερα όταν δεν ρυθμίζεται καλά, μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές σε ορισμένες οδοντιατρικές θεραπείες όπως οι χειρουργικές επεμβάσεις), να επισκέπτονται τον οδοντίατρο τακτικά - κάθε 6 μήνες - για παρακολούθηση της στοματικής υγείας και να είναι σχολαστικοί με την στοματική τους φροντίδα με βούρτσισμα των δοντιών τουλάχιστον 2 φορές την ημέρα με μια οδοντόπαστα που προσφέρει αντι-βακτηριακή προστασία και προστασία από την τερηδόνα, καθώς και καθαρισμό των μεσοδοντίων περιοχών από όπου ξεκινά η φλεγμονή των ούλων με οδοντικό νήμα ή/και μεσοδόντια βουρτσάκια.

Ο ACFF - Alliance for a Cavity-Free Future (Συμμαχία για ένα Μέλλον Χωρίς Τερηδόνα)
Ο φορέας Alliance for a Cavity-Free Future είναι μια παγκόσμια πρωτοβουλία ειδικών που ένωσαν τις δυνάμεις τους για να προωθήσουν δράσεις τόσο σε κλινικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο δημόσιας υγείας με σκοπό να σταματήσουν την εμφάνιση και την εξέλιξη της τερηδόνας και να επιτευχθεί ένα Μέλλον Χωρίς Τερηδόνα για όλες τις ηλικιακές ομάδες.
Η παγκόσμια κίνηση Alliance for a Cavity-Free Future ξεκίνησε το 2010 και τον Ιούλιο του 2013 ανακοινώθηκε η λειτουργία του Ευρωπαϊκού παραρτήματος. Μέχρι στιγμής υπάρχουν παραρτήματα στην Κίνα, την Κολομβία, το Μεξικό, τη Βραζιλία και τη Βενεζουέλα. Ο ACFF διεθνώς συνεργάζεται και υποστηρίζεται από το Global Child Dental Funt, το Kings College London και την Colgate.

Ο ACFF Ελλάς
Το Ελληνικό Παράρτημα του ACFF ιδρύθηκε τον Δεκέμβριο 2013, με στόχο, μέσω της ανάληψης πρωτοβουλιών και δράσεων, να συμβάλλει στη μείωση της τερηδόνας στη χώρα μας. Ο ACFF Ελλάς, σχηματίστηκε με τη συμμετοχή και συνεργασία της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας, της Ελληνικής Παιδοδοντικής Εταιρείας καθώς και καταξιωμένων εκπροσώπων της Οδοντιατρικής κοινότητας.
Στη χώρα μας ξεκινά η λειτουργία του το πρώτου παραρτήματος σε Ευρωπαϊκή χώρα.

Η Διοικητική Επιτροπή του Ελληνικού Παραρτήματος ACFF αποτελείται από τους κ.κ.:

• Κ. Ουλής (Συντονιστής), Καθηγητής Παιδοδοντιατρικής (Οδοντιατρική Σχολή ΕΚΠΑ – Επιστημονικός Υπεύθυνος Προγράμματος «Προαγωγή και Καταγραφή της Στοματικής Υγείας του Ελληνικού Πληθυσμού» και Μέλος ΔΣ της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας).

• Χ. Κουνάρη, αναπληρώτρια Καθηγήτρια Προληπτικής και Κοινωνικής Οδοντιατρικής, Οδοντιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ.

• Α. Βιέρρου, ειδικευμένη στην Παιδοδοντιατρική, Πρόεδρος Ελληνικής Παιδοδοντικής Εταιρείας.

Στην ευρύτερη επιστημονική επιτροπή συμμετέχουν εκπρόσωποι της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας, της Ελληνικής Παιδοδοντικής Εταιρείας, των μεγαλύτερων οδοντιατρικών συλλόγων της χώρας και άλλων επιστημονικών φορέων, όπως οι κ.κ.:

• Β. Τοπίτσογλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Προληπτικής Οδοντιατρικής, Οδοντιατρικής Σχολής ΑΠΘ.

• Β. Τσανίδης, μέλος της Ελληνικής Παιδοδοντικής Εταιρείας και του συμβουλίου της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας.

• Ν. Λυγιδάκης, Ειδικευμένος στη Παιδοδοντιατρική, Συντονιστής Επιστημονικής Επιτροπής Οδοντιατρικού Συλλόγου Αθηνών.

• Ν. Μαρουφίδης, Συντονιστής Επιστημονικής Επιτροπής Οδοντιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης.

Βιβλιογραφία:
1. Preshaw et al.,Diabetologia, 2011
2. D’ Aiuoto and Massi-Benedetti, DiabetesVoice, 2008
3. www.centerfordentalmedicine.com/diabetes.html
4. Lamster et al., JADA 2008
5. www.diabetes.co.uk
6. Twetman et al., Caries Res 2002
7. Twetman et al., Pediatr Dent. 1992
8. Karjalainen et al.,Caries Res 1997
9. Borgnakke et al., J Clin Periodontol 2013
10. Taylor and Borgnakke, Special Review in Periodontal Medicine, Oral Diseases 2008