Πώς θα καταλάβετε ότι το άγχος σας έφτασε σε σημείο διαταραχής

Ωστόσο, όταν το άγχος γίνεται επίμονο, συντριπτικό και παρεμβαίνει στην καθημερινή ζωή, μπορεί να σηματοδοτεί μια πιο σοβαρή κατάσταση γνωστή ως γενικευμένη αγχώδη διαταραχή (GAD).

Αυτό το άρθρο εξηγεί τη διαφορά μεταξύ άγχους και διαταραχής, βοηθώντας σας να αναγνωρίσετε τα σημάδια ότι οι ανησυχίες σας μπορεί να έχουν κλιμακωθεί πέρα από τα φυσιολογικά επίπεδα.

Τι είναι το φυσιολογικό άγχος

Το άγχος είναι μια φυσική απόκριση στο στρες, που χαρακτηρίζεται από συναισθήματα ανησυχίας, νευρικότητας ή φόβου. Είναι ο τρόπος του σώματος να προετοιμάζεται για πιθανές προκλήσεις ή απειλές, ενεργοποιώντας την λεγόμενη αντίδραση «πάλης ή φυγής».

Χαρακτηριστικά του φυσιολογικού άγχους

• Πυροδοτείται από συγκεκριμένα γεγονότα: Προβλήματα ειδικών καταστάσεων, όπως συνεντεύξεις για δουλειά ή εξετάσεις.
• Προσωρινό και διαχειρίσιμο: Τα συμπτώματα υποχωρούν μόλις αφαιρεθεί ο στρεσογόνος παράγοντας.
• Ήπια σωματικά συμπτώματα: Αύξηση καρδιακού παλμού και εφίδρωση, που όμως δεν διαταράσσουν τις καθημερινές δραστηριότητες.
• Αντίδραση κατ’ αναλογίαν της κατάστασης: Η ανησυχία είναι εύλογη και σχετίζεται άμεσα με το συμβάν.

Παραδείγματα φυσιολογικού άγχους

• Νευρικότητα πριν από δημόσια ομιλία.
• Ανησυχία για τα οικονομικά σε περίοδο οικονομικής αβεβαιότητας.
• Νιώθετε άβολα σε άγνωστα κοινωνικά περιβάλλοντα.

Το φυσιολογικό άγχος εξυπηρετεί έναν σκοπό: μας βοηθά να παραμένουμε σε εγρήγορση και προετοιμασμένοι για προκλήσεις. Ωστόσο, όταν η ανησυχία γίνεται συνεχής και ανεξέλεγκτη, μπορεί να υποδηλώνει ένα βαθύτερο ζήτημα.

Τι είναι η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή

Η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή (GAD) είναι μια χρόνια πάθηση ψυχικής υγείας που χαρακτηρίζεται από υπερβολική, επίμονη ανησυχία και φόβο που είναι συχνά δυσανάλογα με τις πραγματικές συνθήκες. Σε αντίθεση με το φυσιολογικό άγχος, η GAD μπορεί να επιμείνει για μήνες ή και χρόνια, επηρεάζοντας την καθημερινή ζωή και τη συνολική ευημερία.

Βασικά χαρακτηριστικά της GAD

• Επίμονη ανησυχία: Συνεχές και υπερβολικό άγχος για πολλές πτυχές της ζωής, συμπεριλαμβανομένης της εργασίας, της υγείας και των σχέσεων.
• Σωματικά συμπτώματα: Η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή συχνά εκδηλώνεται με σωματική δυσφορία, όπως πονοκεφάλους, μυϊκή ένταση και διαταραχές ύπνου.
• Εμπόδια στην καθημερινότητα: Οι ανησυχίες παρεμποδίζουν την εργασία, τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις και τις καθημερινές εργασίες.
• Δυσκολία στον έλεγχο της ανησυχίας: Τα άτομα με γενικευμένη αγχώδη διαταραχή δυσκολεύονται να διαχειριστούν ή να καταστείλουν τις ανήσυχες σκέψεις τους.

Τα κοινά συμπτώματα της GAD περιλαμβάνουν:

• Ανησυχία ή αίσθηση ότι είστε διαρκώς «στην κόψη του ξυραφιού»
• Κούραση και δυσκολία συγκέντρωσης.
• Ευερεθιστότητα και διαταραχές ύπνου.
• Συχνά σωματικά παράπονα, όπως στομαχόπονοι ή μυϊκή ένταση.

Διαφορές μεταξύ φυσιολογικού άγχους και GAD

Η κατανόηση του πώς το φυσιολογικό άγχος διαφέρει από τη γενικευμένη αγχώδη διαταραχή μπορεί να βοηθήσει στον προσδιορισμό του πότε μπορεί να χρειαστείτε επαγγελματική βοήθεια.

Πότε να αναζητήσετε βοήθεια για το άγχος

Είναι σημαντικό να αναγνωρίσετε πότε το άγχος ξεπερνά τα όρια, φτάνει στο σημείο της διαταραχής και χρήζει επαγγελματικής βοήθειας. Εξετάστε το ενδεχόμενο να αναζητήσετε βοήθεια εάν:

• Το άγχος σας διαρκεί περισσότερο από 6 μήνες και επηρεάζει την καθημερινότητά σας.
• Δυσκολεύεστε να ελέγξετε την ανησυχία, ακόμα και όταν δεν υπάρχει προφανής λόγος γι’ αυτό.
• Τα σωματικά συμπτώματα όπως η αϋπνία, οι πονοκέφαλοι ή τα πεπτικά προβλήματα γίνονται συχνά.
• Το άγχος παρεμβαίνει στη δουλειά και στις σχέσεις σας.
• Αντιμετωπίζετε κρίσεις πανικού ή υπερβολικό φόβο, που σας εμποδίζει να εμπλακείτε σε κανονικές δραστηριότητες.

Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας μπορούν να παρέχουν αποτελεσματικές θεραπευτικές επιλογές, συμπεριλαμβανομένης της γνωσιακής-συμπεριφορικής θεραπείας (CBT), των φαρμάκων και των αλλαγών στον τρόπο ζωής, για να σας βοηθήσουν στη διαχείριση του άγχους.

Συμβουλές για να διαχειριστείτε το άγχος πριν γίνει διαταραχή

Εάν αντιμετωπίζετε περιστασιακά άγχος, υπάρχουν διάφοροι τρόποι, για να το αποτρέψετε από το να εξελιχθεί σε διαταραχή:

• Εξασκηθείτε σε τεχνικές ενσυνειδητότητας και χαλάρωσης, όπως ο διαλογισμός και η βαθιά αναπνοή.
• Ασχοληθείτε με τακτική σωματική δραστηριότητα, για να βοηθήσετε στην μείωση των ορμονών του στρες.
• Περιορίστε την καφεΐνη και το αλκοόλ, καθώς μπορούν να επιδεινώσουν τα συμπτώματα άγχους.
• Καθιερώστε μια υγιεινή ρουτίνα ύπνου, για να προωθήσετε την καλύτερη συναισθηματική ρύθμιση.
• Μείνετε συνδεδεμένοι με φίλους και συγγενείς, για να μοιραστείτε τις ανησυχίες σας.

Σύνοψη

Το άγχος είναι ένα φυσικό μέρος της ζωής, αλλά όταν γίνεται επίμονο και ανεξέλεγκτο, μπορεί να υποδηλώνει γενικευμένη αγχώδη διαταραχή. Η κατανόηση της διαφοράς μεταξύ άγχους και διαταραχής μπορεί να σας βοηθήσει να αναγνωρίσετε πότε είναι ώρα να αναζητήσουν βοήθεια.

Πηγές: nimh.nih.gov, healthline.com, verywellmind.com