Post vacation blues: Συμβουλές για να αντιμετωπίστε την μελαγχολία του φθινοπώρου

Πρόκειται για ένα έντονο πρόβλημα προσαρμογής στην καθημερινότητα, μετά την επιστροφή από τις διακοπές.

Συναισθήματα και ρost vacation blues

Όπως εξηγεί ο ψυχολόγος Γιώργος Παπαγεωργίου, «στον όρο “εποχική κατάθλιψη μετά τις διακοπές”, χρησιμοποιούμε καταχρηστικά τη λέξη “κατάθλιψη”, για να περιγράψουμε ένα δυσάρεστο συναίσθημα.

Η πραγματική κατάθλιψη, όμως, ορίζεται διαφορετικά», λέγοντας ότι οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν εποχική κατάθλιψη μετά τις διακοπές, χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες:

- Σε αυτούς που επέστρεψαν στην καθημερινότητα απογοητευμένοι γιατί οι προσδοκίες από τις διακοπές τους δεν επιβεβαιώθηκαν

- Σε αυτούς που πέρασαν όμορφα και χαλάρωσαν τόσο πολύ, που δυσκολεύονται να προσαρμοστούν στην καθημερινότητά τους.

Στην πρώτη περίπτωση, ο άνθρωπος που δεν ευχαριστήθηκε τις διακοπές του για βαθύτερους λόγους, βασανίζεται από αρνητικές σκέψεις γιατί είχε τόσο υψηλές προσδοκίες από τις διακοπές του, που δεν επιβεβαιώθηκαν από την πραγματικότητα, π.χ. ίσως αισθάνεται ότι θα έπρεπε να είχε πάει σε ένα πιο ακριβό μέρος, με καλύτερη συντροφιά ή λιγότερες έννοιες και καλύτερη ποιότητα ζωής.

Αυτοί οι άνθρωποι που συνήθως χτίζουν μεγάλες ψυχικές προσδοκίες, ταλαιπωρούνται πολύ μετά και συνήθως η ψυχοθεραπεία είναι αυτή που μπορεί να τους βοηθήσει να έχουν έναν πιο αποτελεσματικό έλεγχο αυτών των σκέψεων.

Η δεύτερη περίπτωση, του ατόμου που δυσκολεύεται να προσαρμοστεί μετά από τις διακοπές του παρά το γεγονός ότι πέρασε καλά, είναι πιο περίπλοκη. Εκδηλώνεται με δύο φαινόμενα που περιγράφονται με τους ψυχαναλυτικούς όρους: «ομαδικό φαντασιακό» και «παλινδρόμηση».

Το «ομαδικό φαντασιακό» είναι η ανάγκη -εκ των συνθηκών- να προσαρμοστούμε και να ενταχθούμε ξανά, σε κάποιες ομάδες στις οποίες ανήκουμε, π.χ. στο εργασιακό περιβάλλον ή στο φοιτητικό, ή στην πατρική μας οικογένεια.

Όσοι επιστρέφουν πίσω σε μία ομάδα όπου ανήκουμε, συχνά η επιστροφή είναι ένα μικρό σοκ, το οποίο γίνεται εντονότερο εάν έχουμε λείψει πολλές μέρες. Αυτό συμβαίνει γιατί στις διακοπές συνυπάρχουμε με τους ανθρώπους που αγαπούμε και έχουμε επιλέξει να είμαστε μαζί, ενώ στην επιστροφή μας θα πιεστούμε να συνυπάρξουμε ΚΑΙ με ανθρώπους που δεν μας είναι πολύ αρεστοί. Το «ομαδικό φαντασιακό» είναι η προβολή από την πλευρά της ομάδας προς εμάς, το πως η ομάδα αναφοράς μας επιθυμεί να είμαστε.

Στη ουσία, το πως η ομάδα απαιτεί από εμάς να είμαστε! Είναι κάτι σαν να αναγκαζόμαστε, ψυχικά, να ντυθούμε ένα φαντασιακό «κουστούμι», με το οποίο κυκλοφορούμε στον κόσμο όπως μας περιμένει η ομάδα μας, πχ. ως επαγγελματίες, ως οικογενειάρχες, ως συνεργάτες. Συχνότατα, όταν αυτό μας βγάζει από την σφαίρα της άνεσης των διακοπών, όπου ζούσαμε στον δικό μας προσωπικό ψυχικό χώρο, μας θλίβει, και για εμάς είναι κάτι σαν απώλεια του εαυτού μας.

Αυτή η απώλεια του ειλικρινούς Εαυτού μας στις διακοπές- προκαλεί με τη σειρά της μια άλλη αλυσιδωτή ψυχική αντίδραση, που συναντάται συχνά στην Ψυχολογία και λέγεται «παλινδρόμηση». Η παλινδρόμηση στα συναισθήματά μας, συμβαίνει αυτόματα όταν αισθανόμαστε ότι οι άλλοι και πάλι μας παρατηρούν και ενδεχομένως μας κρίνουν και μας ελέγχουν.

«Ούτως ή άλλως, τα post vacation blues είναι μια ψυχική ανωριμότητα, από την οποία οι υγιείς ψυχικά άνθρωποι, οφείλουν να συνέρχονται πολύ γρήγορα, μέσα σε λίγες μέρες», επισημαίνει ο κ. Παπαγεωργίου.

Προφύλαξη από εποχική κατάθλιψη

Οι επιστήμονες έχουν καταλήξει μετά από μελέτες στον ιδανικό χρόνο διακοπών που μας βοηθά να ξεκουραζόμαστε, χωρίς να υποφέρουμε κατά την επιστροφή μας.

Έχει βρεθεί από μελέτες, λοιπόν, ότι οι ολιγοήμερες διακοπές, περίπου 3-5 ημέρες, δεν επαρκούν ώστε να χαλαρώσει κάποιος από την ένταση και να επιστρέψει ξεκούραστος στην καθημερινότητά του. Από την άλλη, δεν μας κάνουν καλό ούτε οι πολυήμερες διακοπές, δηλαδή περισσότερες από 16 ημέρες. Οι ιδανικές διακοπές, σύμφωνα με τους επιστήμονες διαρκούν λίγο παραπάνω από 6 ημέρες, δηλαδή 8-15 ημέρες.

Τι μπορείτε να κάνετε

• Αποκατάσταση: Είναι ο ψυχικός μηχανισμός που λειτουργεί στη βάση της λογικής σκέψης και της κατανόησης του-τι-μας-συμβαίνει. Να αντιληφθούμε δηλαδή, βαθιά την αλλαγή του ρόλου που έχουμε και τα συναισθήματα που αυτή η αλλαγή μας δημιουργεί. Στη συνέχεια να αποδεχτούμε αυτόν τον νέο ρόλο.
• Εξωραϊσμός: Να σκεφτόμαστε συνειδητά διαρκώς με όμορφα και ευγενή συναισθήματα αυτό που μας έχει συμβεί: το πόσο τυχεροί είμαστε που καταφέραμε να πάμε διακοπές, αλλά και το γεγονός ότι έχουμε εργασία ή οικογένεια ή σπουδές στις οποίες επιστρέψαμε. Αυτά είναι προτερήματα, τα οποία ΔΕΝ είναι διαθέσιμα σε όλους τους ανθρώπους. Είμαστε τυχεροί.
• Επανόρθωση: Να μη σκεφτόμαστε τη ζωή με μίζερο τρόπο. Ζωή ΔΕΝ είναι αυτό που ζούμε μόνο στις διακοπές, αλλά ζωή είναι και αυτό που παράγουμε ως ασχολία, από την θέση της οποίας αναμένουμε κάθε χρονιά να κερδίζουμε τις διακοπές μας.

Διαβάστε επίσης:

Εποχική κατάθλιψη: 8 απλοί τρόποι διαχείρισης των συμπτωμάτων (φωτο)