Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας 2018: Νέοι και ψυχική υγεία σε έναν κόσμο που αλλάζει
Η εφηβεία και τα πρώτα χρόνια της ενηλικίωσης αποτελούν μια περίοδο της ζωής του ανθρώπου που χαρακτηρίζεται από αλλεπάλληλες αλλαγές, όπως η φοίτηση σε ένα νέο σχολείο, η απομάκρυνση από την οικογενειακή εστία για σπουδές ή η έναρξη της επαγγελματικής ζωής.
Για πολλούς νέους αυτή η περίοδος είναι γεμάτη χαρά και ενθουσιασμό, ταυτόχρονα όμως μπορεί να βιώνουν έντονο στρες και φόβο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτά τα αρνητικά συναισθήματα μπορεί να οδηγήσουν σε ψυχικά νοσήματα.
Σε συνδυασμό με τα παραπάνω, η αυξανόμενη χρήση του διαδικτύου, αν και έχει αναμφίβολα πολλά οφέλη, φέρνει και επιπρόσθετες πιέσεις, καθώς η συνδεσιμότητα στα εικονικά δίκτυα καταλαμβάνει όλο και μεγαλύτερο μέρος της ημέρας και συχνά οδηγεί σε δυσάρεστα φαινόμενα όπως ο διαδικτυακός εκφοβισμός.
Άλλοι νέοι πάλι ζουν σε περιοχές που πλήττονται από ανθρωπιστικές κρίσεις, όπως φυσικές καταστροφές, επιδημίες και πολέμους. Αυτοί οι νέοι είναι μάλιστα που θεωρούνται ιδιαίτερα ευάλωτοι στην ψυχολογική καταπόνηση και στα ψυχικά νοσήματα.
Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας 2018
Με θέμα «Νέοι και ψυχική υγεία σε έναν κόσμο που αλλάζει», η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας φέρνει στο επίκεντρο τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι νέοι σήμερα και αποτελεί την αφορμή για να συζητηθεί το τι χρειάζονται οι νέοι προκειμένου να είναι υγιείς, ευτυχισμένοι και ψυχικά ανθεκτικοί.
Τα μισά ψυχικά νοσήματα εκδηλώνονται μέχρι την ηλικία των 14 ετών
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), τα μισά περιστατικά ψυχικών νοσημάτων ξεκινούν ήδη από την εφηβεία, μέχρι την ηλικία των 14 ετών, ωστόσο τα περισσότερα από αυτά δεν διαγιγνώσκονται και δεν αντιμετωπίζονται επαρκώς. Σε επίπεδο φορτίου νοσηρότητας μεταξύ των εφήβων, τρίτη κυριότερη αιτία είναι η κατάθλιψη, ενώ η αυτοκτονία αποτελεί τη δεύτερη κυριότερη αιτία θανάτου στους νέους 15 έως 29 ετών.
Παράλληλα, η κατάχρηση αλκοόλ και η χρήση παράνομων ουσιών στην εφηβική ηλικία αποτελεί μείζον ζήτημα σε πολλές χώρες του πλανήτη και συνδέεται με επικίνδυνες συμπεριφορές όπως το σεξ χωρίς προφύλαξη και η ριψοκίνδυνη οδήγηση. Ένα ακόμη σοβαρό ζήτημα ψυχικής υγείας στους νέους είναι οι διατροφικές διαταραχές.
Η σημασία της ψυχικής ανθεκτικότητας
Ευτυχώς, όλο και περισσότερο αναγνωρίζεται η σημασία της ανάπτυξης ψυχικής ανθεκτικότητας (mental resilience) στους νέους και μάλιστα σε όσο το δυνατόν μικρότερη ηλικία, ώστε να είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις προκλήσεις του σήμερα.
Όλο και περισσότερα είναι τα επιστημονικά τεκμήρια που δείχνουν ότι η προαγωγή και η προστασία της υγείας των εφήβων ωφελεί όχι μόνο τους ίδιους τους εφήβους βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, αλλά και την κοινωνία και την οικονομία, καθώς οι υγιείς νέοι συμβάλλουν πιο ενεργά στον επαγγελματικό στίβο, στην οικογενειακή ζωή, στην κοινότητά τους και στην κοινωνία συνολικά.
Η πρόληψη απαιτεί περισσότερη κατανόηση
Πολλά είναι τα βήματα που μπορούν και πρέπει να γίνουν για να ενισχυθεί από μικρή ηλικία η ψυχική ανθεκτικότητα και να προληφθούν η ψυχολογική επιβάρυνση και τα ψυχικά νοσήματα στους εφήβους και τους νεαρούς ενήλικες, αλλά και να αντιμετωπιστούν τα ψυχικά νοσήματα.
Το πρώτο βήμα για την πρόληψη είναι η ευαισθητοποίηση και η κατανόηση των προειδοποιητικών ενδείξεων και συμπτωμάτων που χαρακτηρίζουν τα ψυχικά νοσήματα. Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί μπορούν και πρέπει να βοηθήσουν τα παιδιά να αναπτύξουν δεξιότητες που θα τα καταστήσουν ικανά να ανταποκριθούν στις καθημερινές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν στο σπίτι και το σχολείο. Ψυχολογική υποστήριξη στα παιδιά μπορούν να προσφέρουν τόσο τα ίδια τα σχολεία όσο και κοινοτικές δομές και φυσικά οι επαγγελματίες υγείας θα πρέπει να είναι κατάλληλα εκπαιδευμένοι ώστε να ανιχνεύουν και να διαχειρίζονται επαρκώς τις ψυχικές διαταραχές.
Αναγκαία κρίνεται, τέλος, η επένδυση από την πλευρά των κυβερνήσεων, καθώς και η εμπλοκή του κοινωνικού, υγειονομικού και εκπαιδευτικού τομέα σε ολοκληρωμένα προγράμματα που θα αποσκοπούν στη βελτίωση της ψυχικής υγείας των νέων. Τα προγράμματα αυτά θα πρέπει να εστιάζουν στην ευαισθητοποίηση των εφήβων και των νεαρών ενηλίκων σχετικά με το πώς μπορούν να προστατεύσουν την ψυχική τους υγεία και πώς μπορούν να βοηθήσουν και να υποστηρίξουν τους συνομηλίκους τους. Παράλληλα, τα προγράμματα ψυχικής υγείας θα ενημερώνουν πληρέστερα τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς για τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να υποστηρίξουν τα παιδιά ή τους μαθητές τους.
