Μικροί σαδιστές ανάμεσά μας

Όταν ακούμε τηλέξη «σαδισμός» συνήθως μας έρχεται στο μυαλό ο Χάνιμπαλ Λέκτερ και ο Μαρκήσιοςντε Σαντ.

Στην πραγματικότηταόμως, ο σαδισμός δεν αφορά μόνο σε ακραίες εγκληματικές συμπεριφορές. Μπορεί κάλλιστανα αντιπροσωπεύει ένα φίλο που ξοδεύει ατελείωτες ώρες παίζοντας βίαιαβιντεοπαιχνίδια.

Αρκετά άτομα απολαμβάνουννα προκαλούν πόνο στους άλλους, είτε άμεσα είτε έμμεσα. Σκεφτείτε ένα παιδί στοσχολείο που χτυπά ή κοροϊδεύει άλλα παιδιά ή έναν καθηγητή που επιζητά ναπιάσει ένα μαθητή αδιάβαστο.

Ο καθηγητής ψυχολογίαςDelroy L. Paulhus (University of British Columbia) αποκαλεί τα άτομααυτά «καθημερινούς σαδιστές».

«Βρίσκονται παντού. Είναι οι επιθετικοί αθλητές που εξοντώνουντον αντίπαλο, οι εκδικητικοί τύποι που πληγώνουν όσους νομίζουν πως το αξίζουνκαι οι χαιρέκακοι άνθρωποι.»

«Είναιανησυχητικό να σκεφτόμαστε ότι συναναστρεφόμαστε τέτοιους ανθρώπους κάθε μέρα»,δηλώνει ο Scott O. Lilienfeld, καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Emory, ο οποίος μελετά τις διαταραχέςπροσωπικότητας. «Προτιμάμε να σκεφτόμαστε ότι ανήκουμε σε διαφορετικούς κόσμους».

Δεν έχουνπραγματοποιηθεί εκτενείς έρευνες σχετικά με το σαδισμό, λόγω των ηθικών διλημμάτωνπου θέτουν τα εργαστηριακά πειράματα, καθώς και της δυσκολίας εύρεσηςεθελοντών.

Σε μελέτη πουδημοσιεύθηκε στο περιοδικό Psychological Science, ο καθηγητής Paulhus και οι συνεργάτες του δημιούργησαν έναερωτηματολόγιο και σχεδίασαν πειράματα ώστε να αναγνωρίσουν καθημερινούςανθρώπους που βρίσκουν απόλαυση στον πόνο των άλλων.

Στο πρώτο πείραμασυμμετείχαν 71 φοιτητές ψυχολογίας. Στόχος των ερευνητών ήταν να μάθουν εάν οκαθημερινός σαδισμός συσχετίζεται με το ερωτηματολόγιο και συνδέεταιφαινομενικά με την προσωπικότητα και την ανοχή σε συγκεκριμένα επαγγέλματα.

Οι φοιτητέςέπρεπε να επιλέξουν ανάμεσα στις παρακάτω εργασίες, οι οποίες ήταν αντιπροσωπευτικέςορισμένων επαγγελμάτων: εξόντωση εντόμων (υπάλληλος απολύμανσης), βοηθός στηνεξόντωση εντόμων (βοηθός υπαλλήλου απολύμανσης), καθαρισμός τουαλέτας (υγειονομικόςυπάλληλος), αντοχή στον πόνο από το παγωμένο νερό (εργάτης σε κρύο περιβάλλον).Μεταξύ των συμμετεχόντων, σχεδόν το 53% επέλεξε την εξόντωση εντόμων (ωςυπάλληλοι ή βοηθοί), 34% επέλεξε τον καθαρισμό τουαλέτας και 13% επέλεξε την αντοχή στον πόνο. Η κατανομήμε βάση το φύλο ήταν ομοιογενής ανά επάγγελμα.

Στους φοιτητέςπου επέλεξαν την εξολόθρευση εντόμων δόθηκαν τρία δοχεία, καθένα από τα οποίαπεριείχε ένα έντομο. Για να εξανθρωπίσουν τα έντομα, οι ερευνητές τους έδωσαν ονόματα.Οι φοιτητές έπρεπε να ρίξουν το έντομο μέσα σε ένα μύλο του καφέ, να κλείσουντο καπάκι και να πατήσουν το κουμπί λειτουργίας.

Η συσκευή έκανεένα δυνατό ήχο, δε λειτουργούσε όμως κανονικά.

Κανένα έντομο δε θανατώθηκε κατά τη διάρκεια τουπειράματος.

Μερικοί από τους φοιτητέςδεν μπόρεσαν να συνεχίσουν μετά το πρώτο ή το δεύτερο έντομο, μερικοί όμως ζήτησανακόμη περισσότερα.

Στο ερωτηματολόγιοσχετικά με τις συναισθηματικές αντιδράσεις, οι φοιτητές που «σκότωσαν» όλα ταέντομα είχαν την υψηλότερη βαθμολογία, κάτι που υποδεικνύει ότι απολάμβανανπερισσότερο τη διαδικασία.

Το δεύτεροπείραμα είχε σκοπό να μελετήσει μέχρι πού θα έφτανε ένας σαδιστής προκειμένουνα βλάψει ένα αθώο θύμα.

Οι φοιτητές έπρεπενα βαθμολογήσουν δηλώσεις όπως «Απολαμβάνω να κοροϊδεύω κατά πρόσωπο τους χαμένους»,«Μου αρέσει να πληγώνω τους άλλους» και «Στους αγώνες δρόμου, αυτό που μουαρέσει περισσότερο είναι τα ατυχήματα».

Οι συμμετέχοντεςέπρεπε να παίξουν ένα βιντεοπαιχνίδι, ενάντια σε έναν αντίπαλο που βρισκόταν υποθετικάσε άλλο δωμάτιο. Για να έχουν την ευκαιρία να εξοντώσουν τον αντίπαλο, οισυμμετέχοντες έπρεπε πρώτα να ολοκληρώσουν ένα βαρετό παιχνίδι με αριθμούς. Τα άτομαμε τις υψηλές βαθμολογίες σαδιστικής συμπεριφοράς ήταν πιο πρόθυμα να περάσουναπό αυτή τη διαδικασία, μόνο και μόνο για να έχουν την ευκαιρία να εξολοθρεύσουντον αντίπαλό τους.

Ο καθηγητής Paulhus πιστεύει πως η μελέτη αυτή θα βοηθήσει νααναγνωριστούν τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του καθημερινού σαδισμού. Υπογραμμίζει,ωστόσο, ότι όταν ένας αθλητής τραυματίζεται και μεταφέρεται εκτός του αγωνιστικούχώρου με φορείο, το κοινό χειροκροτά. Αυτό σημαίνει πως μπορεί να δείξει συμπόνια.Οι καθημερινοί σαδιστές δεν κυριεύονται μόνο από τα αρνητικά τους χαρακτηριστικά.

Οι ερευνητές δενέχουν ανακαλύψει ακόμη για ποιο λόγο κάποια άτομα πάσχουν από «χρόνια κακία».