Με αφορμή την ημέρα της Παχυσαρκίας και στόχο την... ομαδική προσέγγιση στη νόσο!

Χαρακτηρίζεται ως μία από τις πιο σοβαρές ασθένειες του 21ου αιώνα, με μια εκρηκτική αύξηση που της δίνει διαστάσεις επιδημίας. Η 4η Μαρτίου έχει οριστεί ως Παγκόσμια Ημέρα κατά της Παχυσαρκίας, προκειμένου ο πληθυσμός να ενημερώνεται και να ευαισθητοποιείται γύρω από τη νόσο.

Με βάση τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ):

• Η επίπτωση της παχυσαρκίας τριπλασιάστηκε από το 1975.

• Το 2016 περισσότεροι από 1,9 δισεκατομμύρια ενήλικες (άνω των 18 ετών) ήταν παχύσαρκοι.

• Το 39% των ενηλίκων (άνω των 18 ετών) ήταν υπέρβαροι το 2016 και το 13% ήταν παχύσαρκοι.

• Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της Γης κατοικεί σε χώρες όπου η παχυσαρκία αποτελεί μεγαλύτερο κίνδυνο για τη ζωή από ό,τι η έλλειψη τροφής.

• 38 εκατομμύρια παιδιά κάτω από την ηλικία των 5 ετών ήταν υπέρβαρα ή παχύσαρκα το 2019.

• Πάνω από 340 εκατομμύρια παιδιά και έφηβοι ηλικίας από 5-19 ετών ήταν υπέρβαροι ή παχύσαρκοι το 2016.

Η παχυσαρκία μπορεί να προληφθεί - Το παράδειγμα της Σκανδιναβίας

Οι Σκανδιναβικές χώρες έχουν αναστρέψει την αυξητική τάση της παχυσαρκίας στα παιδιά. Το πέτυχαν εφαρμόζοντας εθνικά προγράμματα πρόληψης της παχυσαρκίας κυρίως στις προσχολικές και σχολικές ηλικίες και σε συγκεκριμένες ομάδες του πληθυσμού. Τα προγράμματα αυτά στοχεύουν σε επαναπρογραμματισμό της οικογένειας, του σχολείου αλλά και του εργασιακού περιβάλλοντος ώστε να προωθούν υγιεινά πρότυπα ζωής. Ο ρόλος ενός υποστηρικτικού περιβάλλοντος είναι καθοριστικός για την πρόληψη της παχυσαρκίας, με το να διαμορφώνει ατομικές επιλογές που περιλαμβάνουν υγιεινή διατροφή και τακτική φυσική δραστηριότητα και κάνοντας αυτές τις επιλογές προσιτές, διαθέσιμες και οικονομικά επιτρεπτές.

Σε επίπεδο ατόμου οι επιλογές πρέπει να περιλαμβάνουν:

• Περιορισμό της ενεργειακής πρόσληψης από λίπη και απλούς υδατάνθρακες.

• Αυξημένη κατανάλωση λαχανικών, φρούτων, δημητριακών ολικής άλεσης και ξηρών καρπών.

• Τακτική φυσική δραστηριότητα (60 λεπτά τη μέρα για παιδιά και τουλάχιστον 150 λεπτά μοιρασμένα μέσα στην εβδομάδα για ενήλικες).

Ωστόσο, οι ατομικές επιλογές πρέπει να διευκολύνονται από το κοινωνικό και εργασιακό περιβάλλον. Επομένως σε κοινωνικό επίπεδο θα πρέπει να παρέχονται κίνητρα και υποστήριξη μέσω εφαρμογής πολιτικών που προωθούν υγιεινές επιλογές διατροφής και αύξηση φυσικής δραστηριότητας για όλους και κυρίως για τους πιο αδύναμους οικονομικά.

Η βιομηχανία τροφίμων θα μπορούσε να παίξει σημαντικό ρόλο στην προώθηση της υγιεινής διατροφής:

• Μειώνοντας το λίπος, τη ζάχαρη και το αλάτι που περιέχουν τα συσκευασμένα τρόφιμα.

• Διασφαλίζοντας ότι θα υπάρχουν υγιεινές διατροφικές επιλογές με χαμηλότερο κόστος.

• Περιορίζοντας τη διαφήμιση τροφίμων πλούσιων σε ζάχαρη, αλάτι και λίπος, κυρίως σε ευαίσθητες ηλικιακές ομάδες όπως οι έφηβοι.

• Διασφαλίζοντας τη διαθεσιμότητα υγιεινών διατροφικών επιλογών και υποστηρίζοντας προγράμματα άσκησης στο εργασιακό περιβάλλον.

Οι στόχοι

Μια ομαδική (συλλογική/κοινωνική) προσπάθεια πρέπει να θέτει στόχους ρεαλιστικούς και μετρήσιμους. Στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια γίνονται βήματα, αλλά είναι αποσπασματικά και μεμονωμένα. Ως άτομα, ως γονείς και ως κοινωνία πρέπει να κατανοήσουμε το μέγεθος του προβλήματος και όλοι μαζί να προσπαθήσουμε ώστε να έχουμε:

• Όλο και λιγότερα υπέρβαρα ή παχύσαρκα παιδιά και εφήβους που θα καταλήξουν παχύσαρκοι ενήλικες.

• Όλο και λιγότερους ενήλικες που δεν θα μπορούν να ελέγξουν το βάρος τους.

• Μείωση της επίπτωσης της παχυσαρκίας σε όλες τις κοινωνικές ομάδες.

Η παχυσαρκία αποτελεί ένα πρόβλημα για τον δυτικό κόσμο, είναι όμως στο χέρι όλων μας, καθενός ξεχωριστά αλλά και της κοινωνίας μας συνολικά, να κάνουμε επιλογές που θα μειώσουν τη συχνότητά της και να βρούμε λύσεις που θα συμβάλλουν καθοριστικά στην ελαχιστοποίηση των αρνητικών της συνεπειών.

Καλλιόπη Κώτσα
Αναπλ. Καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας-Διαβητολογίας
Τμήμα Ιατρικής Α.Π.Θ.