Το μήνυμα του ΠΣΦ για την Παγκόσμια Ημέρα Νόσου Αλτσχάιμερ

Ο όρος «άνοια» αφορά την έκπτωση των νοητικών λειτουργιών, αρχικά της μνήμης και ακολούθως του λόγου, της κρίσης και συνολικά της προσωπικότητας. Η άνοια είναι το σύνδρομο κατά το οποίο τα άτομα αντιμετωπίζουν κυρίως προβλήματα μνήμης και λόγου, προσοχής, προσανατολισμού, συμπεριφοράς, καθώς και ισορροπίας και βάδισης.

Η άνοια αποτελεί σημαντικό ζήτημα δημόσιας υγείας, εκτιμάται δε ότι μέχρι το 2050 ο αριθμός των ατόμων με άνοια θα είναι φτάσει τα 131,5 εκατομμύρια παγκοσμίως (Lam et al. 2018).

Το σύνδρομο της άνοιας έχει πολλές αιτίες και, βάσει μελετών, η συχνότερη (σε ποσοστό 60%-70%) είναι η νόσος Αλτσχάιμερ (Jutten et al. 2017).

Η νόσος Αλτσχάιμερ αποτελεί μείζον ιατρικό και κοινωνικό πρόβλημα για τις ανεπτυγμένες κοινωνίες. Είναι νευροεκφυλιστική νόσος του κεντρικού νευρικού συστήματος που χαρακτηρίζεται στην ήπια μορφή της από σταδιακή απώλεια της μνήμης και περιορισμό των υπόλοιπων νοητικών λειτουργιών του εγκεφάλου. Είναι μια νόσος προοδευτική και μη αναστρέψιμη προς το παρόν. Χαρακτηρίζεται από την εναπόθεση στον εγκέφαλο παθολογικών πρωτεϊνών (β-αμυλοειδές και τ-πρωτεΐνη, που προκαλούν εκφύλιση των νευρώνων), με αποτέλεσμα την έκπτωση διανοητικών ικανοτήτων (Ebrahimi et al. 2017). Εκδηλώνεται συνήθως σε άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών, σπάνια σε ηλικίες 50 - 65, ενώ είναι σπανιότερα σε ηλικίες μικρότερες των 50 ετών (Frith et al. 2017).

Στις μέρες μας, υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον για τον ρόλο της σωματικής άσκησης ως θεραπευτική στρατηγική αντιμετώπισης των ατόμων με νόσο του Αλτσχάιμερ (Morris et al. 2017). Τα τελευταία χρόνια, πληθώρα μελετών σχετικών με τη νόσο Αλτσχάιμερ και την άσκηση έχουν αναδείξει ότι η συστηματική άσκηση, μέσω ποικίλων μηχανισμών, προάγει την εγκεφαλική λειτουργία, διατηρώντας και βελτιώνοντας τις γνωστικές λειτουργίες του λόγου, της μνήμης και της προσοχής (Colcombe et al. 2004, Lautenschlager et al. 2008, Scarmeas et al. 2009).

Η σωματική άσκηση μπορεί να μειώσει τη συχνότητα εμφάνισης νευροεκφυλιστικών ασθενειών και ειδικότερα της νόσου Αλτσχάιμερ. Τα αυξημένα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας προστατεύουν σημαντικά (38%) από τη μείωση της γνωστικής ικανότητας, ενώ η χαμηλού έως μέτριου επιπέδου άσκηση παρουσιάζει επίσης σημαντική προστασία (35%) έναντι των γνωστικών ελλειμμάτων (Sofi et al. 2011).

Η αερόβια άσκηση σχετίζεται με τη βελτιωμένη απόδοση μνήμης και τη μειωμένη ατροφία του ιππόκαμπου, γεγονός που υποδηλώνει ότι τα καρδιοαναπνευστικά οφέλη της φυσικής κατάστασης μπορεί να είναι σημαντικά στην ανάπτυξη του εγκέφαλου (μείωση της ατροφίας του ιππόκαμπου). Η άσκηση φαίνεται να βελτιώνει τη ροή αίματος στον εγκέφαλο, να αυξάνει τον όγκο του ιππόκαμπου και να βελτιώνει την νευρογένεση (Gass 2017).

Η αερόβια άσκηση είναι παρέμβαση χαμηλού κόστους και κινδύνου και βελτιώνει την ποιότητα ζωής των ασθενών. Η αερόβια άσκηση μεταβάλλει τη διαδικασία της νόσου Αλτσχάιμερ και αυτό έχει τεράστια θετική επίπτωση στη δημόσια υγεία (Morris et al. 2017, Fang et al. 2018).

Η θεραπευτική άσκηση είναι από τις πιο ελπιδοφόρες στρατηγικές βελτίωσης της γνωστικής λειτουργίας, της φυσικής κατάστασης και της λειτουργικής ανεξαρτησίας του ασθενή και επιβραδύνει την πρόοδο της νόσου (Middleton et al. 2018).

Επίσης, η θεραπευτική άσκηση καθυστερεί ή αναστρέφει τη μυϊκή απώλεια που συχνά σχετίζεται με τα προχωρημένα στάδια της νόσου. Μειώνει τον κίνδυνο πτώσεων, ενώ επίσης βελτιώνει τη διάθεση και τα συμπτώματα κατάθλιψης, μειώνοντας ταυτόχρονα και τα προβλήματα συμπεριφοράς σε άτομα με προχωρημένο Αλτσχάιμερ. Ακόμη και οι ασθενείς με προχωρημένο Αλτσχάιμερ θα πρέπει να ασκούνται τακτικά, για την επιβράδυνση της φθίνουσας πορείας της γνωστικής αλλά και της σωματικής τους λειτουργικότητας (Sofi et al. 2010, Lam et al. 2018).

Οι γενικές συστάσεις για την πρόληψη, διαχείριση και τη βελτίωση της νόσου Αλτσχάιμερ είναι:

• Αερόβια άσκηση (π.χ. περπάτημα, τρέξιμο, ποδηλασία), 3-5 φορές την εβδομάδα για 30-60 λεπτά (μίνιμουμ 150 λεπτά/εβδομάδα), στο 60-90% της μέγιστης καρδιακής συχνότητας.
• Ασκήσεις αντίστασης και ασκήσεις ελαστικότητας στις μεγάλες μυϊκές ομάδες, καθώς και ασκήσεις ισορροπίας 2-3 φορές την εβδομάδα για 20-60 λεπτά (Erickson et al. 2011, Morris et al. 2017 , Brown et al. 2017, Middleton et al. 2018, Lam et al. 2018).

Οι εξατομικευμένες συστάσεις για την πρόληψη και τη διαχείριση της νόσου Αλτσχάιμερ μέσα από ένα θεραπευτικό πρόγραμμα άσκησης πρέπει να δίνονται αποκλειστικά από πτυχιούχους φυσικοθεραπευτές.

Απευθυνθείτε στους πιστοποιημένους φυσικοθεραπευτές, μέλη του Ν.Π.Δ.Δ. του Πανελληνίου Συλλόγου Φυσικοθεραπευτών, για αποτελεσματική φυσικοθεραπευτική παρέμβαση.

Διαβάστε επίσης:

Παγκόσμια Ημέρα Αλτσχάιμερ: Ποια η διαφορά ανάμεσα στο Αλτσχάιμερ και την άνοια

Παγκόσμια Ημέρα Αλτσχάιμερ: Ποια είναι τα συμπτώματα της νόσου & πώς μπορείτε να προστατευτείτε

Παγκόσμια Ημέρα Αλτσχάιμερ: Πέντε άγνωστοι παράγοντες που συμβάλλουν στη νόσο