Στο χρωμόσωμα Y το «μυστικό» για τον καρκίνο στους άνδρες

Σύμφωνα με τα ευρήματα νέας μελέτης, το μήκος του ανδρικού χρωμοσώματος Υ στα ερυθρά αιμοσφαίρια, μπορεί να καθορίζει τις πιθανότητες που έχει ένας άνδρας να πεθάνει πρόωρα αλλά και να εκδηλώσει καρκίνο.

Το εύρημα αυτό εξηγεί γιατί οι άντρες τείνουν να έχουν χαμηλότερο προσδόκιμο ζωής απ' ότι οι γυναίκες, καθώς και υψηλότερα ποσοστά μη-φυλοσύνδετων καρκίνων (είναι οι καρκίνοι που παρατηρούνται και στα δύο φύλα και όχι μόνο στο ένα, όπως π.χ. ο καρκίνος του προστάτη ή ο καρκίνος των ωοθηκών).

Η μελέτη πραγματοποιήθηκε σε 1.153 άνδρες ηλικίας 30-44 ετών και οι επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Ουψάλα, στη Σουηδία, παρακολουθούσαν την πορεία της υγείας τους επί 40 χρόνια.

Σύμφωνα με όσα είπε ο επικεφαλής ερευνητής δρ Λαρς Φόρσμπεργκ στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Ανθρώπινης Γενετικής (ASHG) που διεξάγεται στο Σαν Ντιέγκο, οι εθελοντές της μελέτης έδωσαν δείγματα αίματος στα οποία αξιολογήθηκε η επονομαζόμενη ηλικιακή απώλεια του φυλετικού χρωμοσώματος Υ (LOY).

Οι εθελοντές που είχαν τα μεγαλύτερα ποσοστά ερυθρών αιμοσφαιρίων με LOY έζησαν κατά μέσο όρο 5,5 χρόνια λιγότερα απ' ό,τι εκείνοι των οποίων το αίμα δεν είχε ίχνος LOY.

Επιπλέον, όσοι είχαν μεγάλο ποσοστό κυττάρων με LOY είχαν σημαντικά περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν από καρκίνο στη διάρκεια της μελέτης. Μάλιστα η συσχέτιση αυτή αφορούσε διάφορες μορφές της νόσου και όχι μόνο τους αιματολογικούς καρκίνους (όπως λευχαιμία και λεμφώματα).

Οι συσχετίσεις αυτές παρέμειναν ισχυρές ακόμα και όταν οι ερευνητές έλαβαν υπ' όψιν και άλλους παράγοντες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τα ευρήματα, όπως την ηλικία των ανδρών, άλλα νοσήματα κ.λπ.

Το χρωμόσωμα Υ είναι το ένα από τα δύο (το άλλο είναι το Χ) φυλετικά χρωμοσώματα του ανθρώπου, δηλαδή εκείνα που καθορίζουν το φύλο του, και υπάρχει μόνο στους άνδρες (το γυναικείο φύλο χαρακτηρίζεται από δύο Χ χρωμοσώματα, ενώ το ανδρικό από ένα Χ και το Υ, που είναι και αυτό που επικρατεί).

Η βράχυνση του μήκους του, που αποκαλείται από τους επιστήμονες απώλεια, συμβαίνει μερικές φορές κατά τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων του αίματος.

Η απώλεια αυτή αναφέρθηκε για πρώτη φορά πριν από πενήντα χρόνια και σε μεγάλο βαθμό παραμένει ανεξήγητη όσον αφορά τις αιτίες και τις συνέπειές της.

Ωστόσο οι πρόσφατες εξελίξεις της γενετικής επέτρεψαν στους επιστήμονες να επινοήσουν μία εξέταση αίματος που ανιχνεύει και την παραμικρή απώλεια χρωμοσώματος Υ στα ερυθρά αιμοσφαίρια.

«Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι το χρωμόσωμα Υ περιέχει μόνο γονίδια που παίζουν ρόλο στον καθορισμό του φύλου και στην παραγωγή σπερματοζωαρίων», δήλωσε ο επιβλέπων της νέας μελέτης δρ Γιαν Ντουμάνσκι, καθηγητής στο Τμήμα Ανοσολογίας, Γενετικής & Παθολογοανατομίας του σουηδικού πανεπιστημίου.

«Η αλήθεια είναι πως αυτά τα γονίδια έχουν και άλλες σημαντικές λειτουργίες, στις οποίες ως φαίνεται συμπεριλαμβάνεται η πρόληψη των όγκων. Όταν, λοιπόν, συμβαίνει η απώλεια του χρωμοσώματος Υ και η συνακόλουθη απώλεια γονιδίων, μειώνεται η προστασία έναντι του καρκίνου».

Σύμφωνα με τον καθηγητή, η αξιολόγηση της LOY στο αίμα των ανδρών υποδεικνύουν νέο τρόπο για την έγκαιρη διάγνωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου.

Οι ερευνητές προσπαθούν τώρα να εντοπίσουν τους παράγοντες που ενεργοποιούν τη LOY, καθώς και τα μέτρα που μπορούν να την αναχαιτίσουν.