Καρδιακές παθήσεις, εγκεφαλικό, αδύναμο ανοσοποιητικό: Ο παράγοντας που αυξάνει τον κίνδυνο

Oι υποκείμενοι μηχανισμοί ωστόσο, μέσω των οποίων οι κοινωνικές σχέσεις επηρεάζουν την υγεία παραμένουν ασαφείς.

Σύμφωνα με νέα έρευνα, οι αλληλεπιδράσεις με τους φίλους και την οικογένεια, μπορεί να συμβάλλουν στη διατήρηση της υγείας, επειδή ενισχύουν το ανοσοποιητικό μας και μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης ασθενειών όπως οι καρδιοπάθειες, το εγκεφαλικό επεισόδιο και ο διαβήτης τύπου 2.

Ερευνητές από το Ηνωμένο Βασίλειο και την Κίνα κατέληξαν σε αυτό το συμπέρασμα αφού μελέτησαν πρωτεΐνες από δείγματα αίματος που ελήφθησαν από περισσότερους από 42.000 ενήλικες που είχαν εγγραφεί στη βρετανική βιοτράπεζα.

Οι πρωτεΐνες είναι μόρια που παράγονται από τα γονίδιά μας και είναι απαραίτητες για τη σωστή λειτουργία του σώματός μας. Μπορούν επίσης να χρησιμεύσουν ως χρήσιμοι στόχοι φαρμάκων, επιτρέποντας στους ερευνητές να αναπτύξουν νέες θεραπείες για την αντιμετώπιση ασθενειών.

Ερευνητές με επικεφαλής επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, στο Ηνωμένο Βασίλειο, και του Πανεπιστημίου Fudan, στην Κίνα, εξέτασαν τα πρωτεώματα -το σύνολο των πρωτεϊνών σε έναν ζωντανό οργανισμό- σε δείγματα αίματος που δόθηκαν από περισσότερους από 42.000 ενήλικες 40-69 ετών. Αυτό τούς επέτρεψε να δουν ποιες πρωτεΐνες υπήρχαν σε υψηλότερα επίπεδα στα άτομα που ήταν κοινωνικά απομονωμένα ή μοναχικά, και πώς αυτές οι πρωτεΐνες συνδέονταν με χειρότερη υγεία.

Οι ερευνητές υπολόγισαν τις βαθμολογίες κοινωνικής απομόνωσης και μοναξιάς. Η κοινωνική απομόνωση είναι μια αντικειμενική μέτρηση που βασίζεται -για παράδειγμα- στο αν κάποιος ζει μόνος του, πόσο συχνά έρχεται σε επαφή με άλλους κοινωνικά και αν συμμετέχει σε κοινωνικές δραστηριότητες. Η μοναξιά από την άλλη, είναι ένα υποκειμενικό μέτρο που βασίζεται στο αν ένα άτομο αισθάνεται μόνο του.

Όταν οι ερευνητές ανέλυσαν τα πρωτεώματα και συνυπολογίστηκαν παράγοντες όπως η ηλικία, το φύλο και το κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο, βρήκαν 175 πρωτεΐνες που σχετίζονται με την κοινωνική απομόνωση και 26 πρωτεΐνες που σχετίζονται με τη μοναξιά (αν και υπήρχε σημαντική επικάλυψη, καθώς περίπου το 85% των πρωτεϊνών σχετίζονταν τόσο με τη μοναξιά όσο και με την κοινωνική απομόνωση).

Πολλές από αυτές τις πρωτεΐνες παράγονται ως απάντηση στη φλεγμονή, στις ιογενείς λοιμώξεις και ως μέρος των ανοσολογικών μας αντιδράσεων, ενώ έχουν συνδεθεί με καρδιαγγειακές παθήσεις, διαβήτη τύπου 2, εγκεφαλικό επεισόδιο και πρόωρο θάνατο.

Στη συνέχεια, χρησιμοποίησαν μια στατιστική τεχνική γνωστή ως Μεντελιανή τυχαιοποίηση για να διερευνήσουν την αιτιώδη σχέση μεταξύ της κοινωνικής απομόνωσης και της μοναξιάς από τη μία και των πρωτεϊνών από την άλλη. Χρησιμοποιώντας αυτή την προσέγγιση, εντόπισαν πέντε πρωτεΐνες των οποίων η αφθονία προκλήθηκε από τη μοναξιά.

«Γνωρίζουμε ότι η κοινωνική απομόνωση και η μοναξιά συνδέονται με χειρότερη υγεία, αλλά ποτέ δεν καταλάβαμε γιατί. Η εργασία μας ανέδειξε έναν αριθμό πρωτεϊνών που φαίνεται να παίζουν βασικό ρόλο σε αυτή τη σχέση, με τα επίπεδα ορισμένων πρωτεϊνών ειδικότερα να αυξάνονται ως άμεση συνέπεια της μοναξιάς», λένε οι ερευνητές.

«Υπάρχουν περισσότερες από 100.000 πρωτεΐνες και πολλές από τις παραλλαγές τους στο ανθρώπινο σώμα. Η τεχνητή νοημοσύνη και η πρωτεωμική υψηλής απόδοσης μπορούν να μας βοηθήσουν να εντοπίσουμε ορισμένες πρωτεΐνες-κλειδιά στην πρόληψη, τη διάγνωση, τη θεραπεία και την πρόγνωση πολλών ασθενειών και να φέρουν επανάσταση στην παραδοσιακή άποψη για την ανθρώπινη υγεία. Οι πρωτεΐνες που εντοπίσαμε μας δίνουν ενδείξεις για τη βιολογία που διέπει την κακή υγεία των ανθρώπων που είναι κοινωνικά απομονωμένοι ή μοναχικοί, αναδεικνύοντας γιατί οι κοινωνικές σχέσεις παίζουν τόσο σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της υγείας μας», προσθέτουν.

Μία από τις πρωτεΐνες που παράγονται σε υψηλότερα επίπεδα ως αποτέλεσμα της μοναξιάς ήταν η ADM. Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι η πρωτεΐνη αυτή παίζει ρόλο στην αντίδραση στο στρες και στη ρύθμιση των ορμονών του στρες και των κοινωνικών ορμονών, όπως η ωκυτοκίνη -η λεγόμενη ορμόνη της αγάπης- η οποία μπορεί να μειώσει το στρες και να βελτιώσει τη διάθεση.

Η ομάδα διαπίστωσε μια ισχυρή συσχέτιση μεταξύ της ADM και ενός τμήματος του εγκέφαλου που σχετίζεται με τη διαίσθηση και την ικανότητά μας να αντιλαμβανόμαστε τι συμβαίνει μέσα στο σώμα μας. Όσο υψηλότερα ήταν τα επίπεδα της ADM, τόσο μικρότερος ήταν ο όγκος αυτής της περιοχής.

Τα υψηλότερα επίπεδα ADM συνδέονταν επίσης με μικρότερο όγκο του αριστερού ιπποκάμπου, μιας περιοχής που εμπλέκεται στις συναισθηματικές και κοινωνικές διεργασίες. Επιπλέον, τα υψηλότερα επίπεδα ADM συνδέθηκαν με αυξημένο κίνδυνο πρόωρου θανάτου.

Μια άλλη πρωτεΐνη, η ASGR1, συνδέεται με υψηλότερη χοληστερόλη και αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων, ενώ άλλες πρωτεΐνες που εντοπίστηκαν παίζουν ρόλο στην ανάπτυξη της αντίστασης στην ινσουλίνη, στην αθηροσκλήρωση και στην εξέλιξη του καρκίνου.

«Τα ευρήματα αυτά αναδεικνύουν τη σημασία της κοινωνικής επαφής για τη διατήρηση της υγείας μας. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι όλων των ηλικιών αναφέρουν ότι αισθάνονται μοναξιά. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει χαρακτηρίσει την κοινωνική απομόνωση και τη μοναξιά ως παγκόσμιο πρόβλημα δημόσιας υγείας. Πρέπει να βρούμε τρόπους να αντιμετωπίσουμε αυτό το αυξανόμενο πρόβλημα και να διατηρήσουμε τους ανθρώπους σε επαφή για να τους βοηθήσουμε να παραμείνουν υγιείς», λέει η καθηγήτρια Barbara Sahakian από το Τμήμα Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ.

Τα ευρήματα δημοσιεύονται στο περιοδικό Nature Human Behaviour.