Καταρράκτης: Μπορεί να αντιμετωπιστεί χωρίς χειρουργείο;

Οι μελέτες σε ζώα δεν αποδίδουν φυσικά πάντα στους ανθρώπους, αλλά η ανακάλυψη της πρωτεΐνης RNF114 αυξάνει την πιθανότητα αφαίρεσης του καταρράκτη χωρίς χειρουργική επέμβαση, σύμφωνα με ερευνητές στο Εθνικό Ινστιτούτο Οφθαλμολογίας των ΗΠΑ.

«Η κατανόηση των μοριακών οδηγών αυτού του αναστρέψιμου φαινομένου του καταρράκτη, μπορεί να μας δείξει μια κατεύθυνση προς μια πιθανή θεραπευτική στρατηγική», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής Wei Li από το τμήμα νευροφυσιολογίας του αμφιβληστροειδούς του Εθνικού Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας των ΗΠΑ.

Με την αύξηση της ηλικίας ο φακός που έχουμε μέσα στο μάτι μας υφίσταται αλλαγές που τον κάνουν λιγότερο διαυγή. Όταν ο φακός αυτός γίνει θολός, τότε λέμε ότι υπάρχει καταρράκτης. Με τον καιρό ο καταρράκτης επιδεινώνεται και η όραση γίνεται θολότερη.

Αυτή τη στιγμή, η χειρουργική επέμβαση είναι η μόνη θεραπευτική επιλογή του ασθενούς. Κάθε χρόνο πραγματοποιούνται στις ΗΠΑ σχεδόν 4 εκατομμύρια τέτοιες επεμβάσεις.

Η μη χειρουργική προσέγγιση αποτελεί εδώ και καιρό το ιερό δισκοπότηρο της οφθαλμολογικής έρευνας.

Εν τω μεταξύ, όποιος ζει στην αμερικανική ενδοχώρα έχει πιθανότατα δει έναν σκίουρο εδάφους.

Αυτά τα ανθεκτικά πλάσματα είναι ιδανικά για την έρευνα του καταρράκτη, εξηγούν οι ερευνητές, επειδή ο αμφιβληστροειδής τους περιέχει φωτοευαίσθητους φωτοϋποδοχείς.

Oι σκίουροι των λιβαδιών μπορούν επίσης να αντέξουν μια μακρά χειμερία νάρκη κάθε χρόνο.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι φακοί των ματιών των σκίουρων θόλωναν στους 3,9°C -ενδεικτικό του καταρράκτη- αλλά στη συνέχεια η διαδικασία αντιστρεφόταν γρήγορα και ξαναγίνονταν διαφανείς με την επαναθέρμανση.

Ένα άλλο ζώο, ο αρουραίος εργαστηρίου, ανέπτυξε καταρράκτη στις ίδιες χαμηλές θερμοκρασίες, αλλά αυτός ο καταρράκτης παρέμεινε μόνιμος.

Όπως εξηγούν οι ερευνητές, ο σχηματισμός καταρράκτη συμβαίνει σε πολλά είδη (αλλά όχι στον άνθρωπο) όταν επικρατούν χαμηλές θερμοκρασίες, ως προσαρμογή στο μεταβολικό στρες.

Πώς, λοιπόν, ο σκίουρος εδάφους αντιστρέφει τη χειμερινή θολή όρασή του την άνοιξη; Η απάντηση βρίσκεται στο πώς σχηματίζεται αρχικά ο καταρράκτης.

Ο καταρράκτης σχηματίζεται με την ηλικία στους ανθρώπους, καθώς «οι πρωτεΐνες στο φακό αρχίζουν να αναδιπλώνονται και να σχηματίζουν συσσωματώματα που εμποδίζουν, διασκορπίζουν και παραμορφώνουν το φως καθώς περνάει μέσα από το φακό».

Ο καταρράκτης γίνεται πιο συχνός καθώς οι άνθρωποι γερνούν, επειδή, για λόγους που δεν είναι σαφείς, η ηλικία παρεμβαίνει στον υγιή κύκλο εργασιών των πρωτεϊνών και των κυττάρων μέσα στο μάτι.

Ο Li και οι συνεργάτες του συνέλεξαν αρχικά βλαστοκύτταρα από τους σκίουρους και απομόνωσαν την πρωτεΐνη RNF114, κρίσιμη για τον υγιή κύκλο εργασιών των πρωτεϊνών στα μάτια των ζώων.

«Η RNF114 ήταν σημαντικά αυξημένη [στο μάτι] κατά τη διάρκεια της επαναθέρμανσης στον σκίουρο εδάφους», δήλωσαν οι ερευνητές. Αυτό δεν ίσχυε για τους αρουραίους που τοποθετήθηκαν στο ίδιο περιβάλλον.

Ωστόσο, όταν οι επιστήμονες έκαναν ένεση με RNF114 στα μάτια αρουραίων με καταρράκτη, παρατήρησαν ταχεία αναστροφή του καταρράκτη των τρωκτικών, παρόμοια με ό,τι συνέβη με τους σκίουρους.

Αυτό υποδηλώνει έντονα ότι τα θηλαστικά με καταρράκτη εκτός από τον σκίουρο θα μπορούσαν να επωφεληθούν από μια αυξημένη δόση RNF114 μετά τον σχηματισμό καταρράκτη.

Αυτός ο κατάλογος θηλαστικών θα μπορούσε κάποια στιγμή να περιλαμβάνει και τους ανθρώπους, πιστεύουν οι ερευνητές.

«Οι επιστήμονες αναζητούν εδώ και καιρό μια εναλλακτική λύση στη χειρουργική επέμβαση καταρράκτη, η οποία είναι αποτελεσματική, αλλά όχι ακίνδυνη. Η έλλειψη πρόσβασης στη χειρουργική επέμβαση καταρράκτη αποτελεί εμπόδιο στη φροντίδα σε ορισμένα μέρη του κόσμου, με αποτέλεσμα ο ανεπεξέργαστος καταρράκτης να αποτελεί μια από τις κύριες αιτίες τύφλωσης παγκοσμίως», δήλωσε η συν-συγγραφέας της μελέτης Δρ. Xingchao Shentu, χειρουργός καταρράκτη και ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο Zhejiang, στην Κίνα.

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση Journal of Clinical Investigation.