Έκθεση στον ήλιο: Πότε είναι υπερβολική – Υπάρχει “υγιές” μαύρισμα;

Η ακτινοβολία UV προκαλεί βλάβη στο δέρμα και αυτό μπορεί, σε βάθος χρόνου, να οδηγήσει σε καρκίνους του δέρματος.

Ο καρκίνος του δέρματος είναι η συχνότερη μορφή καρκίνου παγκοσμίως σε ανοιχτόχρωμους κυρίως πληθυσμούς, και η εμφάνισή του έχει αυξηθεί ραγδαία τις τελευταίες δεκαετίες. Η αύξηση αυτή αποδίδεται κυρίως στις τάσεις της μόδας για πιο αποκαλυπτικά ρούχα, στην αλλαγή του τρόπου ζωής με περισσότερες υπαίθριες δραστηριότητες, και στην αναζήτηση του ήλιου και την επιθυμία για μαυρισμένη επιδερμίδα, μεταξύ άλλων μέσω της χρήσης τεχνητών πηγών ακτινοβολίας UV όπως είναι οι λάμπες μαυρίσματος.

Υπάρχουν διάφοροι τύπου καρκίνου του δέρματος. Το μελάνωμα, που προέρχεται από τα μελανινοκύτταρα, είναι η λιγότερο κοινή αλλά και η πιο επιθετική μορφή καρκίνου του δέρματος, και μπορεί να αποβεί μοιραία αν δεν διαγνωστεί εγκαίρως. Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι καρκίνου του δέρματος πλην του μελανώματος: το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα (BCC) και το µαλπιγγιακό καρκίνωμα (SCC).

1. Το BCC είναι η συνηθέστερη μορφή καρκίνου στους ανοιχτόχρωμους πληθυσμούς παγκοσμίως. Εξαπλώνεται (κάνει μετάσταση) πολύ σπάνια αλλά μπορεί να εκδηλωθεί στα εκτεθειμένα σημεία του σώματος, όπως το πρόσωπο.
2. Το SCC είναι μια λιγότερο συνήθης μορφή καρκίνου, αλλά μπορεί να αποβεί μοιραία εάν ο καρκίνος εξαπλωθεί προτού εντοπιστεί.

Η έκθεση στην ακτινοβολία UV έχει πολλές αρνητικές συνέπειες για το δέρμα, οι πλέον άμεσες εκ των οποίων είναι το μαύρισμα και το έγκαυμα.

Πότε γίνεται υπερβολική η έκθεση στον ήλιο

Οποιαδήποτε έκθεση στον ήλιο προκαλεί βλάβη στο δέρμα. Συνήθως, το σώμα είναι σε θέση να επανορθώσει τη βλάβη. Όμως, αυτό καθίσταται δυσκολότερο εάν η βλάβη είναι σοβαρή.

Είναι δύσκολο να οριστεί επακριβώς πότε η έκθεση στον ήλιο γίνεται υπερβολική, διότι αυτό εξαρτάται από τα προσωπικά χαρακτηριστικά του καθενός, μεταξύ άλλων από τον τύπο του δέρματος, την ένταση του ήλιου, και την τοποθεσία (δείκτης υπεριώδους ακτινοβολίας UVI).

Η έκταση της βλάβης αυξάνεται όσο αυξάνεται και η διάρκεια της έκθεσης στον ήλιο, ενώ η βλάβη είναι μεγαλύτερη κατά τις μεσημβρινές και πιο ζεστές ώρες της ημέρας (π.χ. από τις 11:00 έως τις 15:00) και τους καλοκαιρινούς μήνες, όταν ο ήλιος καίει. Για παράδειγμα, εάν ο δείκτης UV είναι 6, μέγεθος που εύκολα επιτυγχάνεται την άνοιξη και το καλοκαίρι κατά τις μεσημβρινές ώρες, ένα άτομο με τύπο δέρματος 1 ή 2 θα υποστεί ηλιακό έγκαυμα μέσα σε 10-15 λεπτά.

Εάν βγείτε στον ήλιο, πρέπει να βεβαιωθείτε ότι τα μέρη του σώματός σας που είναι περισσότερο εκτεθειμένα στον ήλιο, όπως το πρόσωπο, ο λαιμός και τα χέρια σας, είναι προστατευμένα. Εάν έχετε υποστεί ηλιακό έγκαυμα τότε είναι σίγουρο ότι έχετε εκτεθεί στον ήλιο περισσότερο απ' ό,τι θεωρείται ασφαλές.

Ωστόσο, ακόμη και πριν από το έγκαυμα, μπορεί να έχετε ήδη εκτεθεί υπερβολικά στον ήλιο. Τα συχνά ηλιακά εγκαύματα, ιδίως στη διάρκεια της παιδικής ηλικίας και στην εφηβεία, σχετίζονται με σαφή αύξηση του κινδύνου εκδήλωσης καρκίνου του δέρματος αργότερα στη ζωή. Οποιαδήποτε όμως έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία (UV), σε οποιαδήποτε ηλικία, αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο του δέρματος.

Υπάρχουν περιπτώσεις όπου το μαύρισμα μπορεί να θεωρηθεί “υγιές”;

Το μαύρισμα είναι η προστατευτική αντίδραση του δέρματος στη βλάβη που προκαλεί η υπεριώδης ηλιακή ακτινοβολία (UV) ή οι πηγές έντονης τεχνητής ακτινοβολίας UV (όπως τα μηχανήματα τεχνητού μαυρίσματος). Ως εκ τούτου, το μαυρισμένο δέρμα αποτελεί ένδειξη ηλιακής βλάβης, και η έννοια του “ασφαλούς μαυρίσματος” δεν υφίσταται. Σε περίπτωση έντονης και παρατεταμένης έκθεσης στον ήλιο, θα υποστείτε έγκαυμα.

Η έκθεση στον ήλιο δημιουργεί επίσης σπίλους, φακίδες και -σε βάθος χρόνου- γήρανση του δέρματος. Σε περίπτωση γήρανσης του δέρματος εξαιτίας της έκθεσης σε ακτινοβολία UV:

• αυξάνεται το πάχος του δέρματος
• χάνεται πιο γρήγορα η ελαστικότητά του

Μπορεί να εμφανιστούν:

• “σημάδια γήρανσης”
• αλλαγές στο χρώμα του δέρματος (δυσχρωμίες)
• ρυτίδες
• διευρυμένα ή διεσταλμένα τριχοειδή αγγεία και
• καρκίνος του δέρματος

Πηγή: iarc.fr