Καρκίνος στο πάγκρεας: Οι παράγοντες που οδηγούν στη μετάσταση

Ο σοβαρός καρκίνος του παγκρέατος σχετίζεται με μετάσταση, δηλαδή εξάπλωση δευτερογενών όγκων που συνήθως προκαλεί το θάνατο, λίγα ωστόσο είναι γνωστά για τους μοριακούς μηχανισμούς που οδηγούν στη μετάσταση.

Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας έδειξαν ότι η μη φυσιολογική έκφραση της πρωτεΐνης Engrailed-1 (EN1) ευνοεί την εξέλιξη του καρκίνου του παγκρέατος και τη μετάσταση in vitro και σε μοντέλα ποντικών.

Διαπίστωσαν επίσης ότι η αυξημένη ΕΝ1 σχετίζεται με σοβαρό, μεταστατικό καρκίνο του παγκρέατος στους ανθρώπους, γεγονός που υποδηλώνει ότι θα μπορούσε να αποτελέσει έναν καλό στόχο για θεραπείες του καρκίνου του παγκρέατος.

«Εντοπίσαμε έναν νέο επιγενετικό παράγοντα που μπορεί να συμβάλει στη μετάσταση στον καρκίνο του παγκρέατος, ο οποίος είναι ένας από τους πιο δύσκολα θεραπεύσιμους καρκίνους», δήλωσε ο Chang-Il Hwang, επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Μικροβιολογίας και Μοριακής Γενετικής του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας και κύριος συγγραφέας της μελέτης.

«Η καλύτερη κατανόηση αυτών των μηχανισμών θα μας επιτρέψει να εντοπίσουμε πιθανούς στόχους και να βελτιώσουμε την επιβίωση των ασθενών».

Αποκάλυψη ενός κύριου παράγοντα στην παγκρεατική μετάσταση

Η μετάσταση αποτελεί σημαντικό στοιχείο της εξέλιξης του καρκίνου του παγκρέατος, αλλά οι ερευνητές δεν έχουν καταφέρει να εντοπίσουν γενετικές μεταλλάξεις που ευθύνονται γι' αυτήν. Για το λόγο αυτό, ο Hwang σκέφτηκε ότι μπορεί να παίζουν ρόλο μη γενετικοί παράγοντες, όπως επιγενετικές αλλαγές ή τροποποιημένη παραγωγή πρωτεϊνών. Η ομάδα του εντόπισε προηγουμένως αρκετούς μεταγραφικούς παράγοντες -πρωτεΐνες που ελέγχουν την παραγωγή άλλων πρωτεϊνών- οι οποίοι είναι αυξημένοι σε καρκίνους του παγκρέατος που έχουν υποστεί μετάσταση σε σύγκριση με τους πρωτογενείς όγκους.

Μία από αυτές τις πρωτεΐνες, η ΕΝ1, είναι απαραίτητη για την επιβίωση των νευρώνων κατά την ανάπτυξη και συνήθως δεν παράγεται στα ενήλικα παγκρεατικά κύτταρα. Η EN1 έχει αποδειχθεί ότι συνδέεται με επιθετικές μορφές καρκίνου του μαστού και κακή πρόγνωση άλλων καρκίνων, συμπεριλαμβανομένου του γλοιοβλαστώματος και του αδενοειδούς κυστικού καρκινώματος των σιελογόνων αδένων, αλλά ο ρόλος της στον καρκίνο του παγκρέατος δεν είχε περιγραφεί.

Οι ερευνητές εξέτασαν κατά πόσον η αναστολή της έκφρασης της EN1 ή η αύξηση της έκφρασής της, επηρέασε την ανάπτυξη και την επιβίωση των «οργανοειδών» του καρκίνου του παγκρέατος, τρισδιάστατων συσσωματωμάτων ιστού που αναπτύχθηκαν στο εργαστήριο.

Διαπίστωσαν ότι, χωρίς την EN1, τα κύτταρα του καρκίνου του παγκρέατος ήταν λιγότερο πιθανό να επιβιώσουν και να διαιρεθούν, αλλά η προσθήκη επιπλέον EN1 αύξησε την επιβίωση των όγκων. Επιπλέον, όταν οι ερευνητές τροποποίησαν γενετικά τις κυτταρικές σειρές καρκίνου του παγκρέατος ποντικιών έτσι ώστε να παράγουν περισσότερη ΕΝ1 από το συνηθισμένο, τα κύτταρα παρουσίασαν αυξημένα ποσοστά κυτταρικής εισβολής και μετανάστευσης, βασικά χαρακτηριστικά της μετάστασης.

«Είναι σαφές ότι η EN1 είναι ένας πραγματικά σημαντικός παράγοντας πίσω από την επιθετικότητα του καρκίνου του παγκρέατος», δήλωσε ο πρώτος συγγραφέας Jihao (Reno) Xu, υποψήφιος διδάκτορας στην ομάδα μεταπτυχιακών φοιτητών Βιοχημείας, Μοριακής, Κυτταρικής και Αναπτυξιακής Βιολογίας. «Όταν παίρνουμε τα καρκινικά κύτταρα και τα κάνουμε να υπερεκφράζουν την EN1, γίνονται πιο μεταστατικά και επιθετικά, ενώ όταν την καταστρέφουμε, γίνονται λιγότερο μεταστατικά».

Αναλύοντας στοιχεία από βάσεις δεδομένων ασθενών, οι ερευνητές έδειξαν επίσης ότι η EN1 είναι σημαντική για την πρόγνωση στον ανθρώπινο καρκίνο του παγκρέατος. Διαπίστωσαν ότι τα επίπεδα της EN1 ήταν αυξημένα σε μια υποομάδα ασθενών με προχωρημένο καρκίνο του παγκρέατος και ότι οι ασθενείς με αυξημένη EN1 έτειναν να έχουν χειρότερη πρόγνωση.

«Οι ασθενείς με υψηλά επίπεδα ΕΝ1 έχουν μικρότερο χρόνο επιβίωσης, γεγονός που υποδηλώνει ότι συμβάλλει στην επιθετικότητα του καρκίνου του παγκρέατος», δήλωσε ο Hwang.

Οι ερευνητές εργάζονται για να βρουν τρόπους να μεταφέρουν τα ευρήματά τους στην κλινική πρακτική, δοκιμάζοντας διαφορετικούς τρόπους στόχευσης της EN1. Σχεδιάζουν επίσης να συνεχίσουν τη διερεύνηση άλλων μη γενετικών παραγόντων που μπορεί να συμβάλλουν στην εξέλιξη του καρκίνου του παγκρέατος.

«Τελικά, θέλουμε να εντοπίσουμε νέες θεραπευτικές στρατηγικές για την αντιμετώπιση αυτής της νόσου», δήλωσε ο Xu.

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό έντυπο Advanced Science.