Φλεβική θρομβοεμβολική νόσος: Κύρια αιτία θανάτου και αναπηρίας παγκοσμίως

Ένας στους τέσσερις ανθρώπους πεθαίνουν από καταστάσεις που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με θρόμβους του αίματος, ενώ έως και το 60% των περιπτώσεων με φλεβική θρομβοεμβολική νόσο λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκεια ή μετά τη νοσηλεία στο νοσοκομείο.

Η νόσος αποτελεί τη βασικότερη ενδονοσοκομειακή αιτία θανάτου, συγκρινόμενη ακόμη και με την πνευμονία και τις λοιμώξεις, η οποία όμως μπορεί να προληφθεί.

Τα παραπάνω επισημαίνει ο αιματολόγος-επιμελητής Α΄ στο νοσοκομείο Παπαγεωργίου, Εμμανουήλ Παπαδάκης, με αφορμή νοσηλευτική ημερίδα με θέμα «Θρομβοεμβολική νόσος: Στρατηγικές προσέγγισης σε νοσοκομειακούς ασθενείς», η οποία πραγματοποιήθηκε σήμερα στο νοσοκομείο Παπαγεωργίου στο πλαίσιο της ετήσιας εκστρατείας ενημέρωσης που ξεκίνησε στις 13 Οκτωβρίου / Παγκόσμια Ημέρα κατά της Θρόμβωσης.

Η θρόμβωση είναι ο σχηματισμός ενός θρόμβου αίματος μέσα σε ένα αιμοφόρο αγγείο (αρτηρία ή φλέβα), ο οποίος εμποδίζει την κυκλοφορία του αίματος. Η φλεβική θρομβοεμβολική νόσος αναφέρεται συλλογικά στην «εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση» (ένας θρόμβος αίματος σε εσωτερική φλέβα, συνήθως στο πόδι ή τους βραχίονες) και στην «πνευμονική εμβολή» (αποκόλληση θρόμβου αίματος και μεταφορά τους στους πνεύμονες μέσω της κυκλοφορίας του αίματος. Η φλεβική θρόμβωση είναι επείγουσα κατάσταση και κίνδυνος που μεγαλώνει για την παγκόσμια υγεία, επισημαίνει ο κ. Παπαδάκης.

Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Μελέτης και Εκπαίδευσης στη Θρόμβωση και την Αντιθρομβωτική Αγωγή ως υψηλού κινδύνου θεωρούνται όσοι νοσηλεύονται για μεγάλο διάστημα κι όσοι έχουν υποβληθεί σε παρατεταμένη ακινησία/κατάκλιση, ενώ μέτριου κινδύνου θεωρούνται άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών με ατομική ή οικογενειακό ιστορικό με θρόμβωση, άνθρωποι με καρκίνο, που έχουν υποβληθεί σε χημειοθεραπεία και όσοι παίρνουν φαρμακευτική αγωγή με οιστρογόνα. Άλλοι παράγοντες είναι η παχυσαρκία, η εγκυμοσύνη ή πρόσφατη γέννα, το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλ.

Τα συμπτώματα της «εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης» είναι: ευαισθησία και πρήξιμο στα κάτω άκρα, πόνος που συνήθως αρχίζει από τη γάμπα, ερυθρότητα ή εμφανής αλλοίωση του χρώματος, εφίδρωση συμπεριλαμβανομένου του αστραγάλου ή του πέλματος και αύξηση της θερμοκρασία τοπικά. Τα συμπτώματα της πνευμονικής εμβολής είναι: αδικαιολόγητη δύσπνοια ή ταχύπνοια, στηθάγχη, ταχυκαρδία, ζαλάδα ή λιποθυμικά τάση και έντονος βήχας. Σε περίπτωση τέτοιων συμπτωμάτων θα πρέπει να ζητηθεί άμεσα ιατρική βοήθεια.

Επίσης τα πολύωρα ταξίδια είναι δυνατόν να αυξήσουν τον κίνδυνο για εμφάνιση θρομβοεμβολικής νόσου. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι υπάρχει αυξημένος κίνδυνος φλεβικής θρόμβωσης όταν το ταξίδι διαρκεί περισσότερο από τέσσερις ώρες. Ένα αεροπορικό ταξίδι μεγαλύτερο των τεσσάρων ωρών αυξάνει τον κίνδυνο από δύο έως τέσσερις φορές σε σχέση με ένα ταξίδι μικρότερης διάρκειας ενώ ένα ταξίδια μεγαλύτερο των 12 ωρών δεκαπλασιάζει τον κίνδυνο.

Για την αποφυγή των θρομβώσεων κατά τη διάρκεια πολύωρων ταξιδιών ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά στους επιβάτες να φοράνε άνετα ρούχα, να αφήνουν κενό χώρο κάτω από το μπροστινό κάθισμα ώστε να υπάρχει ελευθερία κινήσεων των κάτω άκρων, να αλλάζουν στάση και να κάνουν ασκήσεις στα πόδια, να σηκώνονται και να κάνουν μερικά βήματα στο αεροπλάνο, να πίνουν αρκετά υγρά και να αποφεύγουν τα αλκοολούχα ποτά. Στα άτομα που παρουσιάζουν υψηλό κίνδυνο θρόμβωσης συνιστάται η ελαστική συμπίεση με ειδικές κάλτσες και μερικές φορές η λήψη αντιπηκτικών φαρμάκων (2-6 ώρες πριν το ταξίδι) μετά από συνεννόηση με τον γιατρό τους.

Όπως επισημάνθηκε στη διάρκεια της ημερίδας, η αναγνώριση και η αντιμετώπιση της φλεβικής θρομβοεμβολής είναι απαραίτητο εφόδιο για την επαγγελματική επάρκεια του νοσηλευτή. Έρευνα που έγινε στις ΗΠΑ έδειξε ότι η συστηματική και διαρκής ενημέρωση και εκπαίδευση των ασθενών από τους νοσηλευτές οδήγησε σε μείωση της νοσοκομειακής νοσηρότητας και θνητότητας από θρομβοεμβολική νόσο.

(ΑΠΕ-ΜΠΕ)