Καρκίνος του παγκρέατος: Νέες δυνατότητες στη θεραπεία

Γράφει ο κ. Γρηγόριος Τσιώτος, Χειρουργός, Διευθυντής Α΄ Χειρουργικής Κλινικής ΜΗΤΕΡΑ

Στον καρκίνο του παγκρέατος, μια νόσο που παραμένει πολύ δύσκολα αντιμετωπίσιμη, έχουν σημειωθεί πολύ σημαντικές πρόοδοι, που όλες μαζί έχουν ήδη βελτιώσει τη συνολική πρόγνωση των ασθενών. Εδώ θα περιγράψουμε περιληπτικά μερικές από αυτές τις σπουδαίες καινοτομίες.
Διαβήτης και καρκίνος παγκρέατος

Έχει αναγνωριστεί ότι περίπου τα δύο τρίτα των ασθενών με καρκίνο παγκρέατος έχουν εμφανίσει σακχαρώδη διαβήτη τα προηγούμενα 1-2 χρόνια πριν τη διάγνωση του καρκίνου. Αυτό οφείλεται σε μια πρωτεΐνη που παράγεται από τα καρκινικά κύτταρα και ανταγωνίζεται την ινσουλίνη, ώστε να αυξάνεται το σάκχαρο του αίματος. Έτσι, άτομα που εμφανίζουν ξαφνικά αυξημένο σάκχαρο χωρίς άλλο λόγο (π.χ. αύξηση βάρους, οικογενειακό ιστορικό) είναι σωστό να εξετάζονται για πιθανό καρκίνο παγκρέατος, διότι έτσι θα γινόταν η διάγνωση σε πολύ πιο πρώιμο και ενδεχομένως πλήρως θεραπεύσιμο στάδιο.

Κύστεις παγκρέατος, παγκρεατίτιδα

Ασθενείς με ιστορικό παγκρεατίτιδας, που δεν οφείλεται σε χολολιθίαση ή σε κατανάλωση οινοπνεύματος, έχουν συχνά κύστεις στο πάγκρεας που παράγουν ένα βλεννώδες υγρό το οποίο δημιουργεί φλεγμονή στο πάγκρεας. Συγχρόνως, οι βλεννώδεις αυτές κύστεις, πολύ συχνά εξελίσσονται σε καρκίνο παγκρέατος. Για τον λόγο αυτόν, ασθενείς με «ανεξήγητη» (όπως συχνά λέγεται) παγκρεατίτιδα πρέπει να υποβάλλονται σε ειδικές απεικονιστικές και διαγνωστικές εξετάσεις, ώστε όχι μόνο να αποδεικνύεται η ύπαρξη τέτοιων κύστεων, αλλά και να αναλύεται το περιεχόμενό τους για να προσδιορίζεται επακριβώς ο κίνδυνος μετατροπής τους σε καρκίνο. Είναι πάρα πολύ ευχάριστο ότι με αυτή τη μέθοδο ανακαλύπτονται και αφαιρούνται προκαρκινικές κύστεις και πολλοί άνθρωποι γλιτώνουν κυριολεκτικά τη ζωή τους, προλαμβάνοντας την ανάπτυξη καρκίνου παγκρέατος.

Όγκος αφαιρέσιμος ή ανεγχείρητος;

Ένα ειδικό χαρακτηριστικό του παγκρέατος είναι ότι περιβάλλεται από πολύ μεγάλες, κρίσιμες και ζωτικότατες αρτηρίες και φλέβες. Έτσι, πολύ συχνά, ένας όγκος παγκρέατος, όταν εμφανίζεται, έχει ήδη προσβάλει τα αγγεία αυτά και γι’ αυτό θεωρείται ανεγχείρητος. Σήμερα, όμως, η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι όταν υπάρχει μια εξειδικευμένη χειρουργική ομάδα, προσηλωμένη για χρόνια στην προχωρημένη χειρουργική του παγκρέατος, πολλοί τέτοιοι όγκοι είναι δυνατό να αφαιρεθούν μαζί με αφαίρεση των φλεβών ή και των αρτηριών που έχουν προσβληθεί κι έτσι πλέον δεν είναι ανεγχείρητοι.

Οι δημοσιευμένες κλινικές αναλύσεις δείχνουν ότι η πρόγνωση στις περιπτώσεις αυτές είναι παρόμοια με την πρόγνωση των ασθενών χωρίς προσβολή των αγγείων, φτάνει να έχουν υποβληθεί σε πραγματικά ριζική εγχείρηση. Συγκεκριμένα, σε πάρα πολλές περιπτώσεις, η διήθηση της πυλαίας ή της άνω μεσεντερίου φλέβας από τον όγκο δεν θεωρείται λόγος μη εγχειρησιμότητας.

Ριζικός λεμφαδενικός καθαρισμός

Απολύτως απαραίτητο και συστατικό στοιχείο της ριζικότητας μιας ογκολογικής εγχείρησης είναι η έκταση του λεμφαδενικού καθαρισμού, δηλαδή ο αριθμός των γειτονικών στον όγκο λεμφαδένων που αφαιρούνται. Όταν ο αριθμός των αφαιρούμενων λεμφαδένων είναι μικρότερος από 15, η εγχείρηση θεωρείται ογκολογικά ανεπαρκής (δηλαδή ο όγκος θα επανεμφανιστεί σύντομα). Στις εξειδικευμένες ομάδες, ο αριθμός των αφαιρούμενων λεμφαδένων φθάνει τους 20-25 και μόνον έτσι εξασφαλίζεται η μέγιστη ριζικότητα.

Κριτήριο τέτοιας ριζικότητας είναι ο βαθμός «απογύμνωσης» (skeletonization) των μεγάλων αγγείων γύρω από το αφαιρεθέν πάγκρεας. Τότε, η πυλαία φλέβα, η άνω μεσεντέριος φλέβα, καθώς και η κάτω κοίλη φλέβα είναι άμεσα ορατές και δεν περιβάλλονται καθόλου από άλλο ιστό.

Μετατροπή του ανεγχείρητου σε εγχειρήσιμο

Πολλές φορές η επέκταση του όγκου προς τις γειτονικές φλέβες και αρτηρίες είναι τόσο μεγάλη που πραγματικά είναι ανεγχείρητος. Στις περιπτώσεις αυτές καταβάλλεται μεγάλη προσπάθεια να μετατραπεί σε εγχειρήσιμο με τη χορήγηση των σύγχρονων χημειοθεραπευτικών φαρμάκων σε συνδυασμό με ακτινοθεραπεία και την κατάλληλη ψυχολογική και διατροφολογική υποστήριξη, ώστε αυτές οι θεραπείες να ολοκληρωθούν με επιτυχία χωρίς να διακοπούν. Τονίζεται ότι ο στόχος είναι να καταστεί ο όγκος αφαιρέσιμος.

Δυστυχώς, βέβαια, αυτό δεν επιτυγχάνεται πάντα, διότι εξαρτάται πολύ και από την ανταπόκριση κάθε ασθενή και κάθε όγκου στις θεραπείες αυτές. Όμως, το ότι σήμερα το 20%-25% των αρχικά ανεγχείρητων όγκων είναι δυνατό να καταστούν εγχειρήσιμοι, επιτυγχάνεται μόνο μέσα από αυτήν την «επιθετική» προσέγγιση.

Η Α’ Χειρουργική Κλινική του ΜΗΤΕΡΑ είναι μία πλήρως εξοπλισμένη σύγχρονη κλινική που καλύπτει επεμβάσεις της γενικής, λαπαροσκοπικής χειρουργικής & χειρουργικής ογκολογίας. Στελεχώνεται από εξειδικευμένους χειρουργούς με πολυετή εμπειρία. Οι επεμβάσεις όλες πραγματοποιούνται σύμφωνα με τις νεότερες χειρουργικές τεχνικές που πληρούν τα διεθνή δεδομένα, με τη βοήθεια του πιο μοντέρνου χειρουργικού εξοπλισμού.

Πηγή: www.mitera.gr