«Ρολόγια θανάτου» στα κύτταρα προβλέπουν πότε θα εμφανιστεί ο καρκίνος
Σχεδόν κάθε κύτταρο του ανθρώπινου σώματος διαθέτει ένα «ρολόι θανάτου» το οποίο μετρά πόσο γρήγορα γερνάμε και εάν θα εμφανιστεί κάποια στιγμή στο μέλλον καρκινικός όγκος, δείχνει μια νέα επιστημονική μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Nature Genetics.
Βρετανοί και Αμερικανοί επιστήμονες εντόπισαν διακριτά μοτίβα μεταλλάξεων στο DNA, τα οποία προκύπτουν με σταθερό ρυθμό κατά τη διάρκεια της ζωής ενός ανθρώπου. Οι μεταλλάξεις αυτές φαίνεται να συμβαίνουν με ένα συγκεκριμένο ρυθμό σε κάθε τύπο ιστού και υπάρχει πιθανότητα να προκαλέσουν βλάβες σε υγιή γονίδια και να προωθήσουν την καρκινογένεση.
Βάσει των παραπάνω, οι γιατροί θα είναι πιθανώς σε θέση να προβλέψουν τον κίνδυνο που διατρέχει κάθε άνθρωπος να εμφανίσει κάποια μορφή καρκίνου κατά τη διάρκεια της ζωής του.
Οι ερευνητές μελέτησαν την αλληλουχία του DNA σε 36 διαφορετικούς τύπους καρκινικού όγκου προερχόμενους από δείγμα 10.000 ατόμων, αναζητώντας πολύπλοκα μοτίβα μεταλλάξεων. Ανακάλυψαν 30 διαφορετικά μοτίβα-υπογραφές και στη συνέχεια εξέτασαν το ρυθμό εμφάνισής τους.
Αν και ορισμένοι καρκίνοι προκύπτουν λόγω «έκρηξης» μεταλλάξεων, για παράδειγμα λόγω υπερβολικής έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου, σε άλλους η βαθύτερη αιτία είναι λιγότερο σαφής και οι υπεύθυνες βλάβες στο DNA «συσσωρεύονται» σταδιακά σε διάστημα πολλών δεκαετιών.
Οι ερευνητές ανακάλυψαν δύο μοτίβα μεταλλάξεων που αναπτύσσονταν με σταθερό ρυθμό. Το ένα εκ των δύο μοτίβων φάνηκε να συνδέεται με τη διαδικασία διαίρεσης και πολλαπλασιασμού των κυττάρων και το άλλο με τους μηχανισμούς αποκατάστασης που διαθέτει ένα κύτταρο ώστε να διορθώσει βλάβες στο DNA.
Διαπιστώθηκε μάλιστα ότι αυτά τα «ρολόγια μεταλλάξεων» λειτουργούσαν με διαφορετικό ρυθμό σε διαφορετικούς ιστούς του σώματος. Το πρώτο «ρολόι» λειτουργούσε ταχύτερα στο στομάχι και τα κύτταρα του παχέος εντέρου, με αποτέλεσμα να προκύπτουν περίπου 23 μεταλλάξεις ανά κύτταρο σε ετήσια βάση. Πιο αργά λειτουργούσε το «ρολόι» του μαστού και των ωοθηκών, όπου παρατηρήθηκαν 3 με 4 μεταλλάξεις κάθε χρόνο.
Τα «ρολόγια θανάτου» που εντόπισαν οι ερευνητές θα μπορούν πιθανώς να προβλέψουν πότε θα εμφανιστεί ο καρκίνος, συγκρίνοντας το ρυθμό μεταλλάξεων σε διάφορους ανθρώπους. Εάν σε ένα άτομο ο ρυθμός μεταλλάξεων σε έναν ιστό είναι ταχύτερος σε σύγκριση με το γενικό πληθυσμό, τότε πιθανώς ο κίνδυνος να εμφανίσει καρκίνο σε αυτόν τον ιστό είναι αυξημένος.
Και τα δύο «ρολόγια» συνέχιζαν να λειτουργούν ακόμη κι όταν ένα κύτταρο είχε εξελιχθεί σε καρκινικό κύτταρο, επομένως ο μηχανισμός αυτός θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και για να προβλεφθεί πόσο γρήγορα αναπτύσσεται ένας καρκινικός όγκος.
